Ποιοι παράγοντες θα επηρεάσουν την συλλογική ανοσία

Με την σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων επιτακτική είναι η ανάγκη να ορθώσουμε το «τείχος της ανοσίας», εξετάζοντας πως μπορεί να επιτευχθεί και σε ποιο ποσοστό.

Με στόχο  η «ανοσία της αγέλης» να μην επιτρέψει τη συντήρηση της επιδημίας, ώστε αυτή να «καταλαγιάσει» σε βάθος χρόνου υπολογίζεται ότι θα πρέπει να αγγίξει το 60-70% του πληθυσμού.

Ωστόσο,  το εγχείρημα να υπολογιστεί η  «ανοσία της αγέλης» είναι αρκετά πιο λαβυρινθώδες. Ο επίκουρος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γκίκας Μαγιορκίνης και ο καθηγητής Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζουν τα πρόσφατα δεδομένα.

Τα δεδομένα

Είναι γνωστό από τις  κλινικές δοκιμές των εγκεκριμένων εμβολίων έναντι του SARS-CoV-2 στην Ευρώπη πως η αποτελεσματικότητα τους φθάνει άνω από 70% (σε μερικές περιπτώσεις υψηλότερα από 90%) και υπερκέρασαν κατά πολύ το 50% (όριο από τις ρυθμιστικές αρχές).

Ωστόσο, η αξιολόγηση αυτή αφορά σε όρους κλινικούς, δηλαδή με το εάν υπήρχαν εθελοντές που εμφάνιζαν συμπτώματα της νόσου, οι οποίοι στη συνέχεια υποβάλλονταν σε test ανίχνευσης του ιού. Με απλά λόγια αξιολογήθηκε εάν οι εμβολιασμένοι αρρωσταίνουν λιγότερο από τον ιό ανεξάρτητα από το εάν έχουν μολυνθεί ή όχι από τον ιό.

Αναλυτικότερα, μπορεί για παράδειγμα να υπήρχαν εθελοντές που μολύνθηκαν αλλά δεν έκαναν συμπτώματα ή έκαναν πολύ ελαφριά συμπτώματα, ωστόσο αυτοί δεν αξιολογήθηκαν στον υπολογισμό της αποτελεσματικότητας. Μελέτες που διεξάχθηκαν στη συνέχεια έδειξαν ότι ο εμβολιασμός αποτρέπει και τη μόλυνση και την μετάδοση σε ποσοστά που αγγίζουν το 60-80%.

Επίσης, η ηλικία φαίνεται πως επιδρά στην αποτελεσματικότητα και στη διάρκεια της ανοσίας. «Ευτυχώς, η μεταδοτικότητα φαίνεται να διαφοροποιείται με την ηλικία ανάλογα με την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, δηλαδή στα άτομα που είναι περισσότερο μεταδοτικά (νέοι) προβλέπεται ότι το εμβόλιο θα είναι και πιο αποτελεσματικό» σημειώνουν οι ειδικοί.

Όσο για την δυναμική υπερμετάδοσης, τα μαθηματικά μοντέλα προβλέπουν «ανοσία της αγέλης» σε χαμηλότερα ποσοστά συλλογικής ανοσίας.

Επίσης η δομή του κοινωνικού δικτύου και η σταθερότητα αυτής της κοινωνικής δομής έχει μελετηθεί σε μαθηματικά μοντέλα: Η κοινωνική δομή παίζει ρόλο «firewall» (με έννοια παρόμοια με αυτήν που υπάρχει για τα δίκτυα υπολογιστών), ανακόπτοντας παράλληλα την μετάδοση του ιού σε επίπεδα αρκετά χαμηλότερα από τα ποσοστά που προβλέπονται για «ανοσία της αγέλης».

Ένας ακόμη παράγοντας είναι οι μεταλλάξεις που φαίνεται ότι μειώνουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων στην λοίμωξη και μετάδοση του ιού είναι πιθανόν να επηρεάσουν τη συλλογική ανοσία.

Συνεπώς, εξαιτίας του συνδυασμού αυτών των παραγόντων είναι εξαιρετικά δύσκολο να διατυπωθείς με βεβαιότητα, εάν είναι δυνατόν να επιτευχθεί το φαινόμενο της «ανοσίας της αγέλης» η οποία θα εξαλείψει την επιδημία, εάν και είναι πλέον δεδομένο ότι η επίδρασή του μαζικού εμβολιασμού γίνεται εξαιρετικά σημαντική όταν η κάλυψη υπερβαίνει το 50% του πληθυσμού.