Ποιοτική υγεία με λιγότερους φόρους

Του Άκη Σκέρτσου,

Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ

Στα χρόνια της κρίσης οι δαπάνες για τη δημόσια υγεία σημείωσαν μια δραματική πτώση. Από το ένα άκρο της αλόγιστης κρατικής σπατάλης βρεθήκαμε στο άλλο, αυτό της ακραίας περιστολής, με εμφανείς επιπτώσεις στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και τους δείκτες υγείας.

Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι σήμερα η χώρα μας να καταβάλει μόλις το 5,2% του ΑΕΠ της στη δημόσια υγεία, ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. κινείται στο 7%. Ακόμη χειρότερα, η ιδιωτική δαπάνη των πολιτών, το λεγόμενο out-of-pocket-spending, είναι αναγκαστικά διπλάσιο από την υπόλοιπη Ευρώπη, περίπου 35% επί της συνολικής εθνικής δαπάνης υγείας.

Ναι μεν υπήρξε δραστικός και αναγκαίος περιορισμός της σπατάλης, ωστόσο μαζί με τα “ξερά κάηκαν και τα χλωρά”. Οι περικοπές ήταν οριζόντιες και αδιαβάθμητες. Αλλού όντως “αφαιρέθηκε λίπος”, π.χ 2 δις ευρώ από τα φάρμακα, αλλού η “τυφλή” περιστολή δαπανών γονάτισε το σύστημα υγείας, αφού κλήθηκε να λύσει μια πολύ δύσκολη εξίσωση, να ανταποκριθεί με λιγότερους πόρους και με λιγότερο προσωπικό σε μεγαλύτερες ανάγκες λόγω της οικονομικής και μεταναστευτικής κρίσης.

Η ποιοτική δημόσια υγεία για όλους τους πολίτες και μάλιστα με χαμηλότερη επιβάρυνση των ιδίων αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης. Συνεπώς οφείλουμε να βρούμε τρόπους, ώστε να παρέχουμε περισσότερα με λιγότερα. Και ένα πεδίο στο οποίο μπορούν να γίνουν δραστικές παρεμβάσεις εξορθολογισμού με σημαντικές εξοικονομήσεις που θα μπορέσουν να κατευθυνθούν σε πιο ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, είναι οι προμήθειες υγείας.

Το 2019, η δημόσια δαπάνη για φάρμακα και προμήθειες στα νοσηλευτικά ιδρύματα προσέγγισε –σημειώνοντας αυξητικές τάσεις τα προηγούμενα χρόνια- τα 1,7 δισεκατομμύρια. Οι φαρμακευτικές δαπάνες έχουν την μερίδα του λέοντος, περίπου 900 εκατομμύρια και ακολουθούν ιατρικό και ορθοπεδικό υλικό, αντιδραστήρια και άλλα αναλώσιμα υλικά. Θα μπορούσαν οι αριθμοί να είναι μικρότεροι; Η απάντηση είναι ανεπιφύλακτα ναι.

Αρκεί να λάβει κανείς υπόψη ότι λόγω της έλλειψης κεντρικοποιημένων προμηθειών, υπάρχει σήμερα Υγειονομική Περιφέρεια που πληρώνει 3 και 4 φορές ακριβότερα τα ίδια υλικά από άλλες περιοχές της χώρας που πετυχαίνουν καλύτερες τιμές. Δυστυχώς, σήμερα το 95% των προμηθειών πραγματοποιείται από τα ίδια τα νοσοκομεία ενώ θα έπρεπε, προκειμένου να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας και πιο αποτελεσματικές διαπραγματεύσεις, το 55% να γίνεται από την κεντρική αρχή προμηθειών υγείας, το 35% από τις ΥΠΕ και μόλις ένα 5-10% από τα νοσοκομεία.

Ανομοιομορφία προδιαγραφών και κωδικοποίησης, αδυναμία χρήσης σύγχρονων τεχνικών προμηθειών, ελλιπής έλεγχος παραλαβής, αποθήκευσης και κατανάλωσης υλικών, αποσπασματική και αποκεντρωμένη διαχείριση αποθεμάτων με αποτέλεσμα την απώλεια υλικών, την έλλειψη υλικών σε κάποιες μονάδες και το υπεραπόθεμα του ίδιου υλικού σε άλλες, ασυντόνιστη και αποσπασματική αξιολόγηση και πληρωμή προμηθευτών, ανεπαρκές σύστημα παρακολούθησης, ενημέρωσης και καταχώρησης υλικών μέσω του Παρατηρητηρίου Ανωτάτων Αποδεκτών Τιμών. Η κατάσταση αυτή ευνοεί τη σπατάλη και τη διαφθορά, λειτουργεί προς όφελος λίγων σε βάρος των πολλών και δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Μια από τις εμβληματικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη λάβει το πράσινο φως από το Υπουργικό Συμβούλιο στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Μεταρρυθμίσεων, είναι η δημιουργία ενός νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου που θα αναλάβει συνολικά τη διαχείριση των προμηθειών υγείας αλλά και τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας των Νοσοκομείων.

Το νοικοκύρεμα θα γίνει μέσω της σύστασης μητρώου προμηθευτών, με τη συγκριτική ανάλυση, την παρακολούθηση και την βελτίωση κόστους των υλικών, με τυποποιημένες συμβάσεις, με ψηφιακή πλατφόρμα παρακολούθησης της ζήτησης και της κατανάλωσης, με διαφανείς ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς/πλειστηριασμούς, με σύγχρονο Λογιστήριο για ταχύτερες πληρωμές.

Η νέα ΕΑΠΥ θα είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου για να μπορεί να λειτουργήσει με μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα. Μέσω συμπράξεων και συνεργασιών με φορείς του ιδιωτικού τομέα θα έχει τη δυνατότητα να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις στον τομέα των logistics και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό από το εξωτερικό, να εκμεταλλευτεί και να χρησιμοποιήσει καινοτόμες μεθόδους και στρατηγικής προμηθειών και διαχείρισης υλικών.

Η αντίστοιχη δομή του NHS, του βρετανικού συστήματος που τέθηκε σε εφαρμογή τον Απρίλιο 2018 εκτιμάται ότι επέφερε μείωση 42% στο σύνολο δαπανών υγείας με ταυτόχρονη βελτίωση του διαχειριστικού κόστους υλικών κατά 40%. Τεράστια εξοικονόμηση πόρων που μπορούν να διατεθούν σε πολιτικές πρόληψης, στην ανάπτυξη ισχυρού συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας, στην προώθηση γενοσήμων.

Λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες και τις μελλοντικές υγειονομικές ανάγκες του πληθυσμού, η κυβέρνηση φιλοδοξεί στο τέλος της τετραετίας να έχει διαμορφώσει ένα Σύστημα Υγείας που θα διασφαλίζει αποτελεσματική πρόληψη και αξιοπρεπή περίθαλψη με σεβασμό στα χρήματα των φορολογουμένων. Μια σκληρή μάχη που ασφαλώς χρειάζεται να δίνεται κάθε μέρα.

(*) Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ στις 16-2-2020