Πως αναγνωρίζουμε την κακοποίηση παιδιών- Πως αντιδρούμε: Διαδικτυακό σεμινάριο

Η τρομακτική αύξηση περιστατικών σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας και ο ιδιαίτερος κίνδυνος για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, διανοητική αναπηρία, νευρολογική διαταραχή, χρόνια νοσήματα και αναγνώριση ομοφυλοφιλίας θα τεθούν προς συζήτηση σε διαδικτυακό σεμινάριο που διοργανώνει η Ιατρική Εταιρεία Θεσσαλονίκης. Ακόμη, οι ειδικοί  εφιστούν την προσοχή στα παιδιά που ζουν με γονείς ή φροντιστές που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών.

Χαρακτηριστικό στην Ελλάδα  ότι η σεξουαλική κακοποίηση στα κορίτσια είναι σχεδόν διπλάσια από το 2020 μέχρι το 2022. Ο πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρίας Θεσσαλονίκης, καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας του ΑΠΘ, Απόστολος Αθανασιάδης σημειώνει ότι «Ο εγκλεισμός για μεγάλο χρονικό διάστημα στο σπίτι αύξησε την ενδοοικογενειακή βία, στέρησε από τα παιδιά το κοινωνικό περιβάλλον του σχολείου και τα έκανε περισσότερο ευάλωτα, άρα πιο εύκολα θύματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι προ πανδημίας και εγκλεισμού το πρόβλημα δεν υπήρχε.».

Το διαδικτυακό σεμινάριο θα έχει θέμα την παιδική κακοποίηση και θα διεξαχθεί την Τετάρτη  19 Οκτωβρίου, στις 7μ.μ. Στο σεμινάριο θα λάβουν μέρος ομιλητές από όλες τις εμπλεκόμενες ειδικότητες που σχετίζονται με την αναγνώριση και τη διαχείριση περιστατικών. Στόχος είναι να αναλύσουν τις σημαντικότερες μορφές παιδικής κακοποίησης: συναισθηματική, φυσική και σεξουαλική.

«Το πρόβλημα είναι πολύ πιο εκτεταμένο από αυτό που φτάνει και καταγράφεται στις υπηρεσίες, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι υπηρεσίες δεν είναι αποκεντρωμένες, δεν υπάρχει η κατάλληλη εκπαίδευση των παιδιάτρων ώστε να αναγνωρίζουν το πρόβλημα και δεν υπάρχει κατάλληλος χώρος, όπου μπορούν να διενεργηθούν όλα όσα απαιτούνται για πλήρη έλεγχο που δεν υποβάλλει το παιδί σε ταλαιπωρία», δηλώνει η προϊσταμένη της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης, ιατροδικαστής Ελένη Ζαγγελίδου.

Σύμφωνα με τη ίδια από το 2004 έως το 2008 εξετάστηκαν από την Ιατροδικαστική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης 56 περιστατικά που αφορούσαν σεξουαλική κακοποίηση και 20 που αφορούσαν σωματική κακοποίηση.  Από το 2020 μέχρι σήμερα  εξετάστηκαν 72 παιδιά με δεδομένες σωματικές βλάβες και  60  ανήλικα αγόρια και 88 ανήλικα κορίτσια για σεξουαλική κακοποίηση. Από τους αριθμούς των εξεταζόμενων παιδιών προέκυψε θετικό αποτέλεσμα για σεξουαλική κακοποίηση στο 60%, ενώ στο 40% το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό.».

Ενδεικτικό είναι ότι τη τελευταία διετία σύμφωνα με τον παιδοψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή,  Διευθυντή Παιδοψυχιατρικού Τμήματος του Ιπποκράτειου Βάϊο Νταφούλης διερευνήθηκαν και αξιολογήθηκαν 117 περιπτώσεις καταγγελλόμενης κακοποίησης, κυρίως σεξουαλικής, αλλά και  σωματικής και συναισθηματικής κακομεταχείρισης-παραμέλησης ανηλίκων.  Όπως εξηγεί ο κ. Νταφούλης, «στην ψυχή των παιδιών-εφήβων  με κακοποίηση κυριαρχούν ο φόβος να ειπωθεί η αλήθεια, ο φόβος για διαπροσωπικές επαφές και σχέσεις με ενήλικο, η ντροπή, η ανησυχία για τις συνέπειες της πράξης τους, η κατάθλιψη τα ψυχοσωματικά προβλήματα, οι εφιάλτες, η εσωστρέφεια, η κακή σχολική επίδοση και η μειωμένη αυτοπεποίθηση».

Πώς αναγνωρίζεται η κακοποίηση

Η λήψη ενός καλού ιστορικού θα βοηθήσει, όταν το παιδί  δεν εξηγεί τις κακώσεις, κατά τον παιδοχειρουργό Βασίλειο Λαμπρόπουλο. Στη διάγνωση της κακοποίησης βοηθούν τραυματισμοί με πολλαπλές εντοπίσεις σε διάφορα στάδια επούλωσης ή όταν υπάρχουν ύποπτα σημάδια. Οι πιο συνηθισμένες κακώσεις αφορούν:  μώλωπες, δήγματα, εγκαύματα, κατάγματα, κοιλιακό τραύμα και κρανιοεγκεφαλική κάκωση.

Ακόμη θα πρέπει να λαμβάνονται έγχρωμες ψηφιακές φωτογραφίες «από διαφορετικές γωνίες πριν τη θεραπεία με ή χωρίς συναίνεση». Απαραίτητη είναι και η καταγραφή του ονόματος του ασθενή, της κάκωσης, του ονόματος του φωτογράφου και των άλλων παρόντων ατόμων στο πίσω μέρος των φωτογραφιών και η τοποθέτηση του φωτογραφικού υλικού σε σφραγισμένο φάκελο που συνοδεύει το ιστορικό του ασθενή. Ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε διαγνωστικές εξετάσεις για να αποκλειστούν άλλα ιατρικά ή οργανικά αίτια, ενώ γίνεται πλήρης ακτινολογικός έλεγχος. Όταν διαπιστώνεται κακοποίηση γίνεται άμεσα αναφορά στις αρχές».

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η παιδίατρος – νεφρολόγος Στέλλα Σταμπουλή  για τα παιδιά ΑμεΑ ή όταν υπάρχουν γονείς με καταχρήσεις. «Οι οικονομικές δυσκολίες, η ακραία φτώχεια, οι οικογενειακές κρίσεις, η βία μεταξύ μελών της οικογένειας και η κοινωνική απομόνωση συνθέτουν ένα περιβάλλον που ευνοεί την κακοποίηση των παιδιών» σημειώνει η κ. Σταμπουλή.

Ο  ρόλος του εκπαιδευτικού

Όπως τονίζει ο προϊστάμενος του 1^ου Κέντρου Διάγνωσης Αξιολόγησης και Υποστήριξης Β’ Θεσσαλονίκης, Νίκος Απτεσλής, για την αναγνώριση ενδείξεων κακοποίησης ή παραμέλησης θα πρέπει να αναγνωριστούν:

• σημάδια στο σώμα,
• φοβισμένη συμπεριφορά,
• παραβατική συμπεριφορά,
• καθυστερημένη αποχώρηση από το σχολείο ή η προσέλευση πολύ νωρίτερα,
• μαθησιακές δυσκολίες που δεν σχετίζονται με παθολογικά και ψυχολογικά αίτια,
• μεγάλος αριθμός απουσιών,
• ξαφνική πτώση της σχολικής επίδοσης,
• κόπωση,
• χαμηλό σωματικό βάρος,
• κακή σωματική υγιεινή.

Πού απευθυνόμαστε

• Στην 24ωρη Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά 1056
  του Συλλόγου Χαμόγελο του Παιδιού, χωρίς χρέωση.
• Στην 24ωρη Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας 1107 του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
• Στην τηλεφωνική γραμμή Μαζί για το Παιδί 115 25.

Οι τηλεφωνικές γραμμές δέχονται αναφορές προφορικά και ανώνυμα.