Πως μπορεί να μειωθεί η βλάβη στην Δημόσια Υγείας

Σημαντικές παρεμβάσεις αναδείχθηκαν στην ειδική  ενημερωτική εκδήλωση με τίτλο «Μείωση της Βλάβης στη Δημόσια Υγεία – Περιβαλλοντική Ρύπανση και Κάπνισμα» που πραγματοποίησε η επιστημονική ομάδα της Παπαστράτος, PMI Science. Ο ρόλος της μείωσης της βλάβης επισημάνθηκε για  την προστασία της Δημόσιας Υγείας.

Στην εκδήλωση,  που διεξήχθη χθες Τετάρτη 13 Νοεμβρίου συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες. Την εκδήλωση συντόνισε ο Γιώργος Πανοτόπουλος, MD, PhD, παθολόγος – διατροφολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Παχυσαρκίας, του Μεταβολισμού και των Διαταραχών Διατροφής. Η μείωση της βλάβης, ως στρατηγική που στοχεύει στη μείωση των αρνητικών συνεπειών από επικίνδυνες συμπεριφορές χωρίς να κρίνει τις ατομικές επιλογές, αποτελεί μια σημαντική παρέμβαση δημόσιας υγείας.  Τέτοιες είναι:

• Η παροχή βελόνων μίας χρήσης για τους χρήστες ναρκωτικών ουσιών,
• η χρήση αντηλιακού ή η χρήση προφυλακτικού για την προστασία από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αποτελούν μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα μείωσης της βλάβης.
• Μέτρα για την περιβαλλοντική ρύπανση καθώς υπολογίζεται πως 6.000 άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο που δεν έχουν καπνίσει ποτέ πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα κάθε χρόνο, ενώ περίπου μία στις δέκα περιπτώσεις δεν αποδίδεται στο κάπνισμα αλλά στην ατμοσφαιρική ρύπανση.

Στο σοβαρό ζήτημα των επιπτώσεων των αποτσίγαρων και των ράβδων καπνού στο υδατικό περιβάλλον στάθηκε στην εναρκτήρια ομιλία της εκδήλωσης, η Έλια Ψυλλάκη, καθηγήτρια στη Σχολή Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης. Η ομιλήτρια τόνισε την ανάγκη που υπάρχει για υπεύθυνη διαχείριση των προϊόντων καπνού μετά τη χρήση τους.

 Επιπτώσεις από την κακή χρήση

Το 77% των τσιγάρων που καταναλώνονται κάθε χρόνο απορρίπτονται αλόγιστα και άτακτα στο περιβάλλον συνιστώντας το πιο διαδεδομένο απόρριμμα στις αστικές περιοχές. Τα χρησιμοποιημένα προϊόντα καπνού καταλήγουν στη θάλασσα και τις παραλίες, κάνοντας τα αποτσίγαρα τα πιο κοινά απορρίμματα. Η ερευνητική κοινότητα επικεντρώνεται, κυρίως, στην αδυναμία του φίλτρου να βιοαποδομηθεί, σύμφωνα με την κ. Ψυλλάκη.

Τα εκπλύματα από αχρησιμοποίητες θερμαινόμενες ράβδους καπνού δεν είναι τοξικά, ενώ και τα εκπλύματα από χρησιμοποιημένες ράβδους καπνού έχουν σημαντικά μειωμένη τοξικότητα σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα. Η έρευνα, επίσης, έδειξε ότι τα ανόργανα συστατικά δεν είναι υπεύθυνα για την τοξικότητα των εκπλυμάτων, καταδεικνύοντας, στην περίπτωση των συμβατικών τσιγάρων, τις οργανικές ενώσεις ως υπεύθυνες για τις επιπτώσεις στα υδατικά οικοσυστήματα.

Ατμοσφαιρική  ρύπανση

Στην  ατμοσφαιρική ρύπανση και την επίδρασή της στην ανθρώπινη υγεία έκανε ιδιαίτερη μνεία ο Σπύρος Πανδής καθηγητής στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών και συνεργαζόμενος ερευνητής στο Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ). «Τα ατμοσφαιρικά αιωρούμενα μικρά σωματίδια θεωρούνται υπεύθυνα σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για 3 έως 10 εκατομμύρια θανάτους στον πλανήτη μας κάθε χρόνο. Στη χώρα μας, ενώ παρατηρήθηκε βελτίωση τις τελευταίες δεκαετίες, κυρίως λόγω των τεχνολογικά προηγμένων αυτοκίνητων και φορτηγών, και των μέτρων που έχουν λάβει οι βιομηχανίες για τον περιορισμό των εκπομπών, τα επίπεδα είναι ακόμη υψηλά και προκαλούν 5 έως 15 χιλιάδες πρόωρους θανάτους ετησίως» σημείωσε ο καθηγητής.

Την κατάσταση επιβαρύνουν η καύση των ξύλων σε τζάκια και ξυλόσομπες, η ανεξέλεγκτη καύση αγροτικών αποβλήτων και οι δασικές πυρκαγιές. «Υπολογίζεται ότι η χρήση ενός τζακιού για 4 μόνο ώρες ημερησίως παράγει την ίδια ποσότητα σωματιδίων με 10 χιλιάδες μοντέρνα αυτοκίνητα» εξήγησε ο κ. Πανδής.

Με δυσοίωνες προβλέψεις για τις επιπτώσεις από τις  δασικές πυρκαγιές ο καθηγητή σημείωσε ότι «τα σωματίδια που το 2022, μετά τις μεγάλες καλοκαιρινές φωτιές στην Πορτογαλία, ταξίδεψαν για πάνω από μια εβδομάδα – μάλιστα έγιναν πιο τοξικά λόγω χημικών αντιδράσεων στην ατμόσφαιρα-, και κάλυψαν την ατμόσφαιρα ακόμη και πάνω από την Ελλάδα».

Μείωση βλάβης από το κάπνισμα

Τα οφέλη από τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα υπογράμμισε στα λεγόμενά του ο Brian Erkkila, Director of Regulatory Science, Philip Morris International, USA, 25 χρόνια ερευνητής στο πεδίο της νικοτίνης και του καπνίσματος. Ο ερευνητής αναφέρθηκε στην επιστημονική έρευνα πολλών χρόνων της Philip Morris, η οποία αντλεί έμπνευση από τις αναγνωρισμένες πρακτικές της φαρμακοβιομηχανίας και βασίζεται στους κανόνες των ρυθμιστικών αρχών των μεγαλύτερων χωρών του κόσμου. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, που προωθεί τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα, απαιτεί εκτεταμένα επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα εναλλακτικά προϊόντα αποτελούν μια λιγότερο επιβλαβή λύση από το τσιγάρο προκειμένου τα τελευταία να θεωρηθούν «Κατάλληλα για την Προστασία της Δημόσιας Υγείας» και να επιτραπεί η κυκλοφορία τους στην αγορά.

Ο κ.Erkkila επανέλαβε ότι: «είναι τεκμηριωμένο πως η νικοτίνη, παρότι εθιστική και όχι ακίνδυνη, δεν αποτελεί την κύρια αιτία των ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα, αλλά τα υψηλά επίπεδα τοξικών συστατικών που παράγονται κατά την καύση του τσιγάρου. Τα προϊόντα χωρίς καύση, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, το snus και τα σακουλάκια νικοτίνης, που δεν καίνε τον καπνό είναι μια καλύτερη εναλλακτική λύση από τo τσιγάρo για τους ενήλικους καπνιστές». Καταλήγοντας, τόνισε την αξία της ενημέρωσης των καπνιστών και της πρόσβασής τους σε επιστημονικά δεδομένα, καθώς και τη σημασία της διαθεσιμότητας προϊόντων με αδειοδοτημένους ισχυρισμούς μετά από αυστηρή επιστημονική αξιολόγηση προϊόντων, αποδεκτών από τους καπνιστές, ώστε η μείωση της βλάβης από το κάπνισμα να παίξει ρόλο στη μείωση των ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα.

Η ενημερωτική εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την ομιλία του Γιώργου Κωσταρέλη, Manager Sustainability της Παπαστράτος, ο οποίος σημείωσε πως η Παπαστράτος αποτελεί παράδειγμα για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της βιομηχανίας και την προστασία της επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων της. Σημείωσε μεταξύ άλλων ότι: «η Παπαστράτος φιλοδοξεί να γίνει μία εταιρεία με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα (Net Zero) και ήδη εφαρμόζει προγράμματα μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), απωλειών ενέργειας και νερού, και αντισταθμίζει τον υπολειπόμενο αντίκτυπο με άλλες δράσεις. Η εταιρεία, παραμένοντας πιστή στη δέσμευσή της για τη μείωση της βλάβης, συμβάλλει ουσιαστικά στη δημόσια υγεία και στην προστασία του περιβάλλοντος, συνεχίζοντας να ηγείται στον τομέα της βιωσιμότητας και της υπεύθυνης διαχείρισης των προϊόντων καπνού».