Πως οι διαταραχές πηκτικότητας συνδέονται με αδενοϊικούς φορείς

Τα δεδομένα για την υπόθεση στα θρομβωτικά επεισόδια  ο μηχανισμός της παρενέργειας  να είναι κοινός μεταξύ των εμβολίων που βασίζονται σε αδενοϊικό φορέα σχολιάζουν καθηγητές του ΕΚΠΑ.

Συγκεκριμένα οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γκίκας Μαγιορκίνης (Επίκουρος Καθηγητής) Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής και Πρύτανης ΕΚΠΑ), συνοψίζουν τα στοιχεία: Η αλληλεπίδραση των αδενοϊών με παράγοντες πήξης έχει παρατηρηθεί και στο παρελθόν, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι στους αδενοϊούς 5 και 31 οι παράγοντες πήξης IX και X χρειάζονται για την αποτελεσματική μόλυνση των κυττάρων, δραστηριότητα που μεσολαβείται από την θειϊκή ηπαράνη.

Σημειώνεται πως στους αδενοϊικοί φορείς που έχουν  αξιοποιηθεί σε μελέτες γονιδιακής θεραπείας τουλάχιστον 15 χρόνια  έχουν διαπιστωθεί φαινόμενα ήπιας θρομβοκυτταροπενίας.  Ειδικότερα, σε ενδοφλέβια έγχυση του αδενοϊού 5  καταγράφηκε η δέσμευσή του στα κυκλοφορούντα αιμοπετάλια που προκαλούσε ενεργοποίηση/συγκόλλησή τους και στη συνέχεια παγίδευση στα κολποειδή του ήπατος.

Στον μηχανισμό πιθανώς συμμετέχει και το γεγονός ότι ο υποδοχέας Coxsakie Αδενοϊού (διαμεμβρανική γλυκοπρωτεΐνη) που χρησιμοποιείται από πολλούς αδενοϊούς έχει εντοπισθεί σε κυκλοφορούντα αιμοπετάλια. Επίσης, κρίσιμο στοιχείο στο μηχανισμό φαίνεται ότι παίζει και ο παράγοντας Von Willebrand (ο οποίος βοηθά στην πήξη του αίματος και ως εκ τούτου στη διαχείριση της αιμορραγίας).

Σύμφωνα με παλαιότερες μελέτες η ενδοφλέβια έγχυση αδενοϊών προκαλούσε θρομβοκυτταροπενία σε συνδυασμό με βιοχημικές ενδείξεις διάχυτης ενδαγγειακής πήξης, ενώ σε ανθρώπινες κλινικές μελέτες οι θρομβοπενίες ήταν παροδικές και χωρίς σημεία διάχυτης ενδαγγειακής πήξης.

Ωστόσο, ο ιός δεν είναι παθογόνο που μεταδίδεται μέσω του αίματος και συνεπώς αυτοί οι μηχανισμοί δεν παρατηρούνται ως αποτέλεσμα φυσικής νόσησης, τουλάχιστον όχι συχνά.  Με δεδομένο ότι η χρήση των εμβολίων δεν γίνεται ενδοφλέβια και οι αδενοϊοί του εμβολίου δεν πολλαπλασιάζονται ώστε να εισέλθουν στην κυκλοφορία. Ως εκ τούτου, δεν η συμβολή ενός τέτοιου μηχανισμού στην πρόκληση των θρομβωτικών επεισοδίων τίθεται υπό αμφισβήτηση.

Από προηγούμενες μελέτες εμβολίων με τους αδενοϊκούς φορείς, προκύπτει ότι  διαταραχές πήξης είχαν παρατηρηθεί στην κλινική μελέτη φάσης 3 του αδενοϊικού εμβολίου του Ebola σε τρεις εθελοντές χωρίς συμπτώματα. Αναλυτικά,  παρατηρήθηκε παράταση του χρόνου μερικής θρομβοπλαστίνης (aPTT) η οποία σχετίσθηκε με την παραγωγή αντι-φωσφολιπικών αντισωμάτων.

Η πιθανή σχέση του αδενοϊικού φορέα με αλλοίωση των μηχανισμών πήξης έχει φανεί και στο παρελθόν, ωστόσο παρόμοια συμβάτα σοβαρών θρομβωτικών επεισοδίων με ανοσολογικό προφίλ δεν έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν παρά την ευρεία χρήση των φορέων σε γονιδιακές θεραπείες και παρασκευή εμβολίων.

Για την αλληλεπίδραση των αδενοϊικών φορέων με μηχανισμούς πήξης απαιτείται περαιτέρω μελέτη των πιθανών σχέσεων των αδενοϊικών φορέων με τα σπάνια σοβαρά θρομβωτικά επεισόδια.

Οι ερευνητές εκτιμούν ενδεχόμενη προδιάθεση σε ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό του πληθυσμού, η οποία έγινε εμφανής τώρα λόγω της ευρύτατης χρήσης των φορέων αυτών σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Άλλωστε, έως τις 5 Απριλίου, οι αναφορές πιθανών παρενεργειών στο Ηνωμένο Βασίλειο  ήταν μόνο ένα πιθανό θρομβωτικό επεισόδιο σε εμβολιασμό δεύτερης δόσης.