Πως θα αντιμετωπιστεί άμεσα ο καρκίνος του στόματος

Ο προσυπτωματικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση αποτελούν το κλειδί για την αντιμετώπιση του καρκίνου του στόματος. Πρόκειται για έναν από τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου παγκοσμίως με περίπου 380.000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο, υψηλή νοσηρότητα και 180,000 θανάτους ετησίως.

Ενδεικτικό της επικινδυνότητας αποτελούν τα ποσοστά 5ετούς επιβίωσης που  παραμένουν χαμηλά, σύμφωνα με μελέτες πλησιάζουν το 50%. Το γεγονός  συνδέεται με καθυστερήσεις στην ανίχνευση και διαγνώσεις σε προχωρημένο στάδιο της νόσου.

Καλύτερη πρόγνωση

Στο ζήτημα της πρόληψης εστιάζει μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε πολύ πρόσφατα στο έγκριτο περιοδικό JAMA Network Open. Η εμφάνιση του σαφώς θα μπορούσε να αποφευχθεί μέσω της πρωτογενούς πρόληψης, δηλαδή της αποφυγής έκθεσης σε γνωστούς καρκινογόνους παράγοντες, όπως το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών.  Προβάδισμα δίνεται στην έγκαιρη διάγνωση σε ένα προσυμπτωματικό στάδιο, καθώς συνδέεται με καλύτερη πρόγνωση. Ο καρκίνος του στόματος βρίσκει έφορο έδαφος σε προκαρκινικές βλάβες, συνηθέστερα λευκοπλακίας ή ερυθροπλακίας, αλλά η διάγνωση και αντιμετώπιση των οποίων μπορεί να αποτρέψει την κακοήθη εξαλλαγή τους.

Ωστόσο, δυσκολίες συναντώνται εξαιτίας της απουσίας προγραμμάτων διαλογής (screening) του γενικού πληθυσμού για τον καρκίνο του στόματος. Το πρόβλημα αυτό είναι ιδιαίτερα διογκωμένο σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η πρόσβαση του πληθυσμού σε κατάλληλες δομές υγείας και σε εξειδικευμένους γιατρούς εμφανίζει σημαντικούς περιορισμούς.

Σε άρθρο των Thampi και συναδέλφων με τίτλο «Feasibility of Training Community Health Workers in the Detection of Oral Cancer», παρουσιάζεται συγχρονική κλινική μελέτη με πληθυσμό 1,200 ατόμων στην Ινδία. Η εν λόγω χώρα  μαστίζεται από τον καρκίνο του στόματος (αντιστοιχώντας περίπου στο ένα τρίτο των περιπτώσεων παγκοσμίως). Οι ερευνητές εξέτασαν τις δυνατότητες που προσφέρει η χρήση μίας εφαρμογής κινητού τηλεφώνου για την οπτική διαλογή (visual screening) και αναγνώριση βλαβών του στόματος από εργαζόμενους υγείας στην κοινότητα (community health workers). Για τον σκοπό αυτό παρείχαν  κατάλληλη εκπαίδευση και αρχική επιτήρηση από οδοντιάτρους. Από τη μελέτη προέκυψε ότι η μέθοδος αυτή έχει τη δυνατότητα ανίχνευσης ύποπτων βλαβών του στόματος με υψηλή αξιοπιστία, εξασφαλίζοντας εναλλακτική προσέγγιση για τη διαλογή (screening) για καρκίνο του στόματος σε χώρες και περιοχές με περιορισμένους πόρους για την υγεία και την περίθαλψη του πληθυσμού.

Ενδοστοματική κλινική εξέταση

Ο  αναπληρωτής πρόεδρος του Τμήματος Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ, Καθηγητής Στοματολογίας Νικόλαος Νικητάκης υποστηρίζει ότι οι Έλληνες οδοντίατροι εκπαιδεύονται κατάλληλα, ώστε να πραγματοποιούν ενδελεχή στοματολογικό έλεγχο για έγκαιρη διάγνωση στοματικών βλαβών με ιδιαίτερη έμφαση στην ανίχνευση προκαρκινικών διαταραχών και καρκίνου του στόματος. Ο έλεγχος αυτός θα πρέπει να πραγματοποιείται σε κάθε ασθενή που προσέρχεται στο οδοντιατρείο, ανεξαρτήτου αιτίας προσέλευσης, και να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ιδανικά σε εξαμηνιαία βάση, παράλληλη με μία πλήρη οδοντοστοματολογική εξέταση. Εφόσον εμφανιστούν ύποπτες βλάβες, οι οδοντίατροι μπορούν να κάνουν απαραίτητες διαγνωστικές ενέργειες. Εάν κριθεί σκόπιμο οι οδοντίατροι μπορούν να παραπέμψουν σε στοματολόγους και στοματικούς και γναθοπροσωπικούς χειρουργούς. Πιθανότατα να ακολουθήσει βιοψία και ιστοπαθολογική εξέταση.