Πως βοηθούν τα rapid τεστ στην αναχαίτιση της πανδημίας

Στην αναχαίτιση της διάδοσης της πανδημίας μπορούν να συμβάλλουν τα rapid test προσφέροντας γρήγορη και σχετική  φθηνή ανίχνευση. Ωστόσο, υφίστανται αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με την χρήση τους και προβληματισμός ώς προς την ορθή εκτίμηση των αποτελεσμάτων, όπως αποτυπώθηκε πρόσφατα στην Επιστημονική Επιθεώρηση Nature.

Η καθηγήτρια του Τμήματος Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Εύη Λιανίδου συνοψίζει τα κύρια δεδομένα της δημοσίευσης.

Στα προτερήματα της εν λόγω μεθόδου συγκαταλέγονται το χαμηλό κόστος, η εύκολη και ταχεία εφαρμογή, χωρίς όμως να διασφαλίζεται η βεβαιότητα για την πληροφορία  ότι ο υποβαλλόμενος στο τεστ είναι αρνητικός στον ιό  εξαιτίας της χαμηλότερης αναλυτικής του ευαισθησίας, καθώς υστερούν ως προς την PCR.

Ωστόσο, τα συγκεκριμένα τεστ μπορούν να συμβάλουν στην αναχαίτιση της μετάδοσης του  ιού από τους ασυμπτωματικούς, ενώ επιφυλλακτική είναι  επιστημονική κοινότητα για τα ψευδώς αρνητικά τεστ.

Επιπρόσθετα, τα τεστ προσφέρουν λιγότερη αξιοπιστία όταν δεν διενεργούνται από ειδικούς, καθώς διαπιστώνεται ότι «λαμβάνουν άδεια κυκλοφορίας απλά με βάση τα δεδομένα των κατασκευαστών και χωρίς να είναι απαραίτητη η ανεξάρτητη αξιολόγησή τους και η σύγκριση της απόδοσής τους με την PCR».

Ενδεικτικό είναι  ότι ο ανεξάρτητος οργανισμός FIND (Foundation for Innovative New Diagnostics) σε συνεργασία με την WHO αξιολόγησε εκατοντάδες διαφορετικά τεστ σε σύγκριση με  την  PCR. Συγκεκριμένα προέκυψε μεγάλη ετερογένεια στην απόδοση των τεστ, αλλά και μεγάλη διαφοροποίηση στις ποσοτικές εκτιμήσεις του ιικού φορτίου με PCR σε διαφορετικά εργαστήρια.

Αναλυτικά, τα τεστ δείχνουν εξαιρετικά καλή συμφωνία με την PCR της τάξης του 91-100% σε δείγματα υψηλού ιικού φορτίου, όπως εξηγούν οι ειδικοί, αλλά όσο μειώνεται το ιικό φορτίο,  τα ποσοστά συμφωνίας των rapid test με την PCR μειώνονται σε επίπεδα μέχρι και 76% με τη σοβαρότατη συνέπεια της απώλειας θετικών δειγμάτων.

Χαρακτηριστικό  παράδειγμα αποτελεί η εξέταση με rapid test 7.000 ασυμπτωματικοί φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Birmingham: Μόνο δυο βρέθηκαν θετικοί με τα rapid test, ενώ όταν ελέγχθηκε το 10% των αρνητικών δειγμάτων με PCR βρέθηκαν επιπλέον 6 θετικά δείγματα, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι στο σύνολο των δειγμάτων το rapid test έδωσε 60 ψευδώς αρνητικά δείγματα.

Μάλιστα, υπολογίζεται ότι η αξιοπιστία των τεστ αυτών μειώνεται πολύ εάν δεν γίνονται από ειδικούς, με το ποσοστό συμφωνίας με την PCR να μεταβάλλεται από 78% (εκτέλεση από ειδικούς) σε 58% (εκτέλεση από το εξεταζόμενο άτομο).

Οφέλη

Ήδη η μαζική χρήση τους σε χώρες που δεν έχουν τη δυνατότητα εκτέλεσης τεστ PCR σε μαζική κλίμακα, όπως η Ινδία, έχει φέρει σημαντικά αποτελέσματα, ενώ αντίστοιχα στη Σλοβακία που εφαρμόστηκε σε 5.5 εκατομμύρια πολιτών, αναφέρουν ότι περιόρισαν την εξάπλωση του ιού κατά 60%.

Σημαντικό εργαλείο θεωρείται για περιπτώσεις συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, όπως είναι στις φυλακές, σε σχολεία και Πανεπιστήμια, όπου γίνεται συνάθροιση πολλών ατόμων. Η συχνή χρήση τους σε αεροδρόμια, σύνορα, χώρους εργασίας, και σχολεία πλεονεκτεί.

Συνεπώς, τα διαφορετικά είδη τεστ έχουν διαφορετικούς ρόλους στην αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά  δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την PCR στην εκτίμηση της εξάπλωσης του ιού.

Προς την κατεύθυνση αυτή η Ευρωπαϊκή Ένωση κινήθηκε με νέες οδηγίες προς τους κατασκευαστές, στοχεύοντας στην παραγωγή τεστ με επιδόσεις συγκρίσιμες με εκείνες των καλύτερων και προτείνει ακόμη σε κάθε χώρα την ανεξάρτητη αξιολόγησή τους πριν από γενικευμένη χρήση.