Σήμα κινδύνου θα πρέπει να ανάψει για την κινητοποίηση μας για την γαστρεντερίτιδα όταν αυτή εμμένει. Προσοχή συνιστάται γιατί αυτή  η εξάπλωση της οξείας ιογενούς γαστρεντερίτιδας ευνοείται τους χειμερινούς μήνες με χαμηλές θερμοκρασίες και από τον συγχρωτισμό σε κλειστούς χώρους.

« Άτομα που διαμένουν, εργάζονται ή γενικά περνούν χρόνο σε  παιδικούς σταθμούς, σχολεία, νοσοκομεία, μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων κ.ά. έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από ιογενή γαστρεντερίτιδα», εξηγεί ο δρ Κωνσταντίνος Χ. Δελής MD, FEBG, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Γαστρεντερολόγος στο Metropolitan Hospital.

Η φλεγμονή του γαστρεντερικού σωλήνα, που προσβάλλει κυρίως το στομάχι και το έντερο μπορεί να προκληθεί από ιούς και σπανιότερα από βακτηρίδια και παράσιτα. Στους ενήλικες η πιο συνηθισμένη αιτία είναι η λοίμωξη από νοροϊούς, ενώ στα παιδιά από ροταϊούς.  Η ιογενής γαστρεντερίτιδα είναι η πιο συχνή αιτία διαρροϊκής νόσου, η οποία πιθανότατα να προκύψει από κατανάλωση ακατάλληλα παρασκευασμένης ή διατηρημένης τροφής ή/και μολυσμένου ύδατος. Μπορεί όμως να μεταδοθεί και μετά από στενή επαφή με ήδη μολυσμένο άτομο. Οι ασθενείς με γαστρεντερίτιδα από νοροϊό  μεταδίδουν από τη στιγμή που νιώθουν αδιαθεσία έως και τουλάχιστον τρεις ημέρες μετά την ανάρρωσή τους.

 Συνηθισμένα συμπτώματα

Τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως 12-72 ώρες μετά τη μόλυνση από τον λοιμογόνο παράγοντα, σύμφωνα με τον ειδικό, εμφανίζεται με:

• διάρροια,
• εμετούς,
• πόνο στην κοιλιά ή κράμπας,
• αίσθηση αδυναμίας,

Σε σοβαρές περιπτώσεις εκδηλώνεται πυρετός και αφυδάτωση ή ακόμη εύκολη κόπωση, πονοκέφαλος και μυϊκός πόνος. Η αφυδάτωση μπορεί να προκύψει λόγω των εμετών και της διάρροιας. Περισσότερο κινδυνεύουν ηλικιωμένοι και τα παιδιά. Συνήθως γίνεται αντιληπτή από το αίσθημα δίψας, ζάλης, σύγχυσης, κόπωσης και αδυναμίας. Το δέρμα γίνεται ξηρό, ενώ τα ούρα είναι πυκνά με σκούρο κίτρινο χρώμα. Σε μια οξεία ιογενή γαστρεντερίτιδα τα συμπτώματα διαρκούν συνήθως λιγότερο από μία εβδομάδα ενώ, τις περισσότερες φορές, υποχωρούν μέσα στο πρώτο τριήμερο. Οι ηλικιωμένοι ή οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς (ογκολογικοί, άτομα που λαμβάνουν κορτιζόνη κ.ά.) συνήθως χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αναρρώσουν πλήρως.

Όταν υπάρχουν έντονα συμπτώματα, θα πρέπει να απευθυνθούμε στον ιατρό, ο οποίος πιθανόν να μας συστήσει αιματολογικές εξετάσεις, ούρων ή κοπράνων.  Η επικοινωνία με τον γιατρό είναι απαραίτητη εφόσον τα σημάδια έντονης αφυδάτωσης, επίμονες διάρροιες ή εμέτους που διαρκούν πάνω από 2 ημέρες, όταν δεν ανέχεστε τη λήψη υγρών για αρκετές ώρες, όταν υπάρχει αιματηρή διάρροια, ανυπόφορος πόνος στην κοιλιά ή όταν, μέσα στην ημέρα, δεν έχετε ούρα για πάνω από 6 ώρες.

 Θεραπεία

Με στόχο να διατηρηθεί ο ασθενής ενυδατωμένος σε περίπτωση αφυδάτωσης, ο κ. Δελής διευκρινίζει ότι «η θεραπεία αρχικά περιλαμβάνει τη λήψη αρκετών υγρών. Στις ήπιες ή μέτριες καταστάσεις, η ενυδάτωση μπορεί συνήθως να επιτευχθεί με τη χορήγηση ειδικών πόσιμων διαλυμάτων αλάτων και ζάχαρης.

Αντιεμετικά φάρμακα όπως π.χ. η μετοκλοπραμίδη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων της ναυτίας και του εμέτου, αλλά μόνο αν υπάρχει ιατρική σύσταση. Αντιδιαρροϊκά φάρμακα συνήθως δεν συνιστώνται από τους ιατρούς ιδίως αν πρόκειται για  ηλικιωμένους ασθενείς.

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, όταν υπάρχει σημαντική αφυδάτωση και συνυπάρχει υψηλός πυρετός ή όταν οι έμετοι επιμένουν,  μπορεί να χρειαστεί εισαγωγή σε νοσοκομείο για τη χορήγηση υγρών ενδοφλεβίως και την προσεκτική παρακολούθηση του επιπέδου των ηλεκτρολυτών. Οι ιογενείς γαστρεντερίτιδες σπάνια απαιτούν αντιβιοτικά» τονίζει ο ιατρός.

Μέτρα υγιεινής

• Πλένουμε τα χέρια μας καλά με σαπούνι και ζεστό νερό πριν από το φαγητό και μετά τη χρήση της τουαλέτας.
• Δεν καταναλώνουμε ύποπτα τρόφιμα που δεν έχουν παρασκευαστεί και συντηρηθεί επαρκώς αλλά και κακώς διατηρημένα υγρά.
• Εάν έχουμε προσβληθεί από ιογενή γαστρεντερίτιδα συνιστάται να παραμείνουμε στο σπίτι.
• Χρειάζεται ανάπαυση για να επιταχύνουμε την ανάρρωση
• Για το επόμενο 48ωρο πρέπει να περιοριστεί η άμεση επαφή με τους οικείους και να μη συμμετέχουν στην προετοιμασία του φαγητού ή στην παροχή φροντίδας υγείας άλλων ατόμων.