Που βρίσκεται το εθνικό σχέδιο για τις εξαρτήσεις;

Στις προτεραιότητες του εθνικού στρατηγικού σχεδίου πρόληψης και αντιμετώπισης εξαρτήσεων αναφέρθηκε ο Ανδρέας Ξανθός, στο πλαίσιο της Συνόδου Υπουργών Υγείας της Ε.Ε. στο Ταλίν της Εσθονίας.
Ο κ. Ξανθός υπογράμμισε ότι το Υπουργείο Υγείας προωθεί την αναδιοργάνωση του θεσμικού πλαισίου για τις εξαρτήσεις, ανάμεσα τους και το αλκοόλ φυσικά, που ήταν και το αντικείμενο της συζήτησης στο Ταλίν, με την εκπόνηση του ενιαίου εθνικού στρατηγικού σχεδίου πρόληψης και αντιμετώπισης τους να είναι στο επίκεντρο.
Αυτή, βέβαια, δεν ήταν η πρώτη φορά που η κυβέρνηση προανήγγειλε την εκπόνηση του σχεδίου και την αναδιοργάνωση του θεσμικού πλαισίου. Η πρώτη αναφορά ήταν πριν από πάνω από ένα χρόνο, όταν το Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΥ.Σ.ΚΟΙ.Π.) έλαβε την απόφαση να το θέσει ως κεντρική προτεραιότητα.

Θεσμικές αλλαγές στις Εξαρτήσεις

 
Ένα χρόνο και ένα μήνα μετά είναι άγνωστο πόσο κοντά στην ανακοίνωση του Εθνικού Σχεδίου βρίσκεται η Αριστοτέλους. Αν συνυπολογίσουμε τις δηλώσεις του Υπουργού δεν φαίνεται να έχει προχωρήσει περισσότερο από την παγίωση των προτεραιοτήτων του Σχεδίου.
Οι προτεραιότητες του στρατηγικού σχεδιασμού είναι:

• γεωγραφική κάλυψη όλης της επικράτειας,
• ενίσχυση της δυνατότητας πλήρους απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης καθώς και,
• ειδική φροντίδα των ευάλωτων πληθυσμών.

Σύμφωνα με τον κ. Ξανθό σχεδιάζονται, με χρηματοδότηση από διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ:

• πολυδύναμα κέντρα αντιμετώπισης όλου του φάσματος των εξαρτήσεων ειδικά στην περιφέρεια,
• κινητές μονάδες για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε μη αστικές περιοχές,
• νέες μονάδες σωματικής αποτοξίνωσης (από οπιούχα και αλκοόλ),
• μονάδες απεξάρτησης από το αλκοόλ και τις αναδυόμενες εξαρτήσεις (διαδίκτυο, τζόγος) και προγράμματα κοινωνικής ένταξης εστιασμένα στις ανάγκες κάθε ομάδας του πληθυσμού-στόχου.

Στην αποτελεσματικότητα των αλλαγών κρίσιμο ρόλο μπορεί να διαδραματίσει, σύμφωνα με τον Υπουργό Υγείας, «η ανάπτυξη της ΠΦΥ και η προτεραιότητα στην  καθολική, ισότιμη και εύκολη πρόσβαση στις δημόσιες δομές, η έμφαση στην πρόληψη και στην παρέμβαση σε επίπεδο κοινότητας, η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας στη διαχείριση προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ και η δικτύωση των δομών της ΠΦΥ  με τις αντίστοιχες της Ψυχικής Υγείας και της αντιμετώπισης των εξαρτήσεων».
Το πρόβλημα του αλκοόλ στην Ελλάδα
Η εξάρτηση από το αλκοόλ ως πολυπαραγοντικό φαινόμενο αποτελεί δύσκολα αναγνωρίσιμο πρόβλημα. Αλλά στην Ελλάδα των μνημονίων φαίνεται να διευρύνεται όλο και περισσότερο, επιβαρύνοντας κυρίως τα χαμηλότερα  κοινωνικά στρώματα και συνεπώς συμβάλλοντας στις κοινωνικές ανισότητες , στην περιθωριοποίηση και στον κοινωνικό αποκλεισμό.
Στη χώρα μας, βέβαια, λειτουργεί ένα διαφορετικό μοντέλο κατανάλωσης αλκοόλ, ως συστατικό στοιχείο της κοινωνικότητας των ανθρώπων. Για αυτό και η κατά κεφαλήν κατανάλωση είναι συγκριτικά χαμηλότερη από το μέσο όρο των χωρών που συμμετείχαν σε πανευρωπαϊκή έρευνα το 2014-2016.
Όπως εξήγησε ο κ. Ξανθός, στην Ελλάδα παρατηρείται το χαμηλότερο ποσοστό εβδομαδιαίας κατανάλωσης στο σπίτι, αλλά το ποσοστό κατανάλωσης σε χώρους εστίασης και αναψυχής βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ωστόσο, παρατηρείται αύξηση της υπερβολικής, ανά περίσταση, κατανάλωσης  στους εφήβους και  αύξηση της «βαριάς χρήσης»  ειδικά στην περιφέρεια, ότι διαπιστώνεται εύκολη πρόσβαση και προμήθεια μη τυποποιημένων οινοπνευματωδών ποτών σε ποσοστό πάνω από 40% που καθιστούν τα μέτρα ελέγχου της προσφοράς ( πχ. φορολόγηση) λιγότερο αποτελεσματικά και ότι υπάρχει υψηλό  ποσοστό ατόμων ( 10,8%)  που αναφέρουν  ότι υπήρξαν επιβάτες σε όχημα του οποίου ο οδηγός είχε καταναλώσει πολύ αλκοόλ.
Για την καταπολέμηση της εξάρτησης και του αλκοόλ, αναγκαία κρίνονται και τα μέτρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, επισήμανσης των διατροφικών πληροφοριών (θερμιδικό φορτίο) που αφορούν τα αλκοολούχα ποτά καθώς και αυστηρού ελέγχου της οδηγικής συμπεριφοράς σε σχέση με το αλκοόλ.
«Σε κάθε περίπτωση ο έλεγχος της διαφήμισης και της πρόσβασης των ανηλίκων  στην αγορά αλκοόλ, καθώς και η αποτροπή της χρήσης του από τις έγκυες , πρέπει να αποτελεί συστατικό στοιχείο  της πολιτικής πρόληψης και περιορισμού της κατάχρησης αλκοόλ», ανέφερε ο κ. Ξανθός.
Για τον Έλληνα Υπουργό Υγείας και σε αυτό το σημείο η διακρατική συνεργασία μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη.
Όπως τόνισε, η ρύθμιση της διαθεσιμότητας αλκοόλ σε ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού, η αναβαθμισμένη επιτήρηση του προβλήματος σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, η επιστημονική τεκμηρίωση μέσω της CNAPA (Επιτροπή εθνικής πολιτικής και δράσης για το αλκοόλ) και η προώθηση κοινών δράσεων όπως η RARHA (Reducing Alcohol Related Harm) για τη μείωση της βλάβης, μπορούν να είναι στοιχεία μιας ευρωπαϊκής πολιτικής πρόληψης και δραστικής αντιμετώπισης αυτής της εξάρτησης που αποτελεί αυξανόμενη απειλή για τη Δημόσια  Υγεία, την κοινωνική συνοχή και την ευημερία σε όλες τις χώρες.