Πρόληψη; Ποια πρόληψη;

Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών σήμερα, Δευτέρα 26 Ιουνίου, και στην Ελλάδα της κρίσης η αβεβαιότητα για το αύριο, ο φόβος για τον διπλανό, η αποξένωση εν γένει, οι στερήσεις και η διαρκής απαξίωση κάθε σταθερού σημείου κοινωνικής αναφοράς, συνιστούν το “περιβάλλον” εντός του οποίου μεγαλώνουν τα σημερινά νιάτα. Συνθήκες οι οποίες, σύμφωνα με τους ειδικούς, συμβάλλουν στην ελλιπή κοινωνικοποίηση, τη συναισθηματική ανωριμότητα και την ψυχική ευαλωτότητα των παιδιών και των εφήβων, ευνοώντας έτσι την εξάπλωση των ναρκωτικών αλλά και των εξαρτήσεων παντός είδους, ως μέτρο της απόγνωσης εκείνων που βιώνουν με τον πιο οδυνηρό τρόπο την καταστροφή των όρων της ζωής τους.

Στο πλαίσιο αυτό, η Πρόληψη αναδεικνύεται ως παρέμβαση κορυφαίας σημασίας στον αγώνα κατά των εξαρτήσεων. Παρά ταύτα, οι παρεμβάσεις αγωγής υγείας στους μαθητές με θέμα την πρόληψη της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, έχουν μειωθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια από τα συναρμόδια Υπουργεία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ ο αριθμός των προγραμμάτων αυτών στην Α/βάθμια Εκπαίδευση το 2001 αφορούσε το 30% των συνολικών παρεμβάσεων Αγωγής Υγείας, το 2015 οι παρεμβάσεις για το ίδιο θέμα μόλις που έφτασαν το 2,3% του συνόλου. Την ίδια σχολική χρονιά, οι αντίστοιχες παρεμβάσεις στη Β/βάθμια Εκπαίδευση “άγγιξαν” το 8%. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, το σχολικό έτος 2013-’14 είχαν πραγματοποιθεί παρεμβάσεις για το ζήτημα των ναρκωτικών σε 1.533 μαθητές, δηλαδή σε 63 σχολεία (πάνω από το 90% των παρεμβάσεων των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας είχαν ως θέμα την κυκλοφοριακή αγωγή, τη διατροφή κ.ο.κ.), όταν το σχολικό έτος 2003-’04 οι παρεμβάσεις για τον ίδιο σκοπό είχαν αντίκτυπο σε 34.320 μαθητές Β/βάθμιας Εκπαίδευσης ή αλλιώς σε 1.144 σχολεία.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά, η κάνναβη το 2015 αποτελούσε την πλέον διαδεδομένη παράνομη ουσία στην Ελλάδα, με τη χρήση της να επικεντρώνεται σε νεαρούς ενήλικες ηλικίας από 15 έως 34 ετών.

Το Ερευνητικό Πρόγραμμα για το Αλκοόλ και άλλα Φάρμακα (ESPAD) του 2015 για τα ευρωπαϊκά σχολεία, αναφέρει βέβαια πως η χρήση της κάνναβης στα ελληνικά σχολεία είναι σαφώς κάτω από το μέσο όρο του ESPAD (35 χώρες). Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες τάσεις δείχνουν αύξηση της χρήσης από μαθητές, από το 2007 κι έπειτα. Τα ελληνικά αποτελέσματα ήταν, ωστόσο, παρόμοια με το μέσο όρο ESPAD, σε ό,τι αφορά τη χρήση παράνομων ναρκωτικών πέραν της κάνναβης, των ηρεμιστικών ή των ηρεμιστικών χωρίς συνταγή και των νέων ψυχοτρόπων ουσιών (NPS). Ενδεικτικό είναι ότι ποσοστό περίπου 3% των Ελλήνων μαθητών ανέφερε τη χρήση συνθετικών κανναβινοειδών καθόλη τη διάρκεια της ζωής του. Ακόμα, η χρήση τσιγάρων τις τελευταίες 30 ημέρες ήταν παρόμοια με τον μέσο όρο του ESPAD. Αντίθετα, η χρήση εισπνεόμενων ουσιών ήταν πιο συχνή στους Έλληνες μαθητές.

Σε ό,τι αφορά το αλκοόλ, επίσης, περίπου τα 3/4 των μαθητών ανέφεραν ότι είχαν καταναλώσει αλκοόλ τις τελευταίες 30 ημέρες, κάτι που δείχνει αρκετά μεγαλύτερη συχνότητα από τον μέσο όρο για όλες τις χώρες. Τέλος, ένα ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό από τον μέσο όρο ESPAD ανέφερε ότι κατά την ίδια περίοδο προχώρησε σε «βαριά» κατανάλωση αλκοόλ.