Προληπτικός έλεγχος στην Υγεία από 1η Ιανουαρίου. Πότε πραγματικά καταργήθηκε

Του Ιωάννη Καραφύλλη, Supply Chain and Procurement expert

Με το άρθρο 10,παρ.10 του ν 4337/2017 καταργήθηκε από 1/1/2019 ο προληπτικός έλεγχος των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης (ΦΓΚ). Είχε προηγηθεί ο ν.4270/2014 , άρθρο 169 όπου το Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕλΣυν) έχει οριστεί ως εξωτερικός ελεγκτής των ΦΓΚ. Με την έκδοση του ΠΔ 54/18 και από 1/1/2023 όλοι οι ΦΓΚ (ΟΤΑ, ΝΠΔΔ, μονάδες υγείας, Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Ασφαλιστικοί Οργανισμοί κλπ) θα τηρούν ενιαίο λογιστικό σύστημα (Προϋπολογισμού και Διπλογραφικής Λογιστικής).

Για αυτό και οι Διοικητικοί Υπάλληλοι των νοσοκομείων ενημέρωσαν ότι από 1/1/2019 θα αρνηθούν να πραγματοποιούν δαπάνες από συμβάσεις χωρίς τον έλεγχο του ΕλΣυν. Το ίδιο και όλοι οι υπάλληλοι των Νοσοκομείων που εν δυνάμει είναι μέλη Επιτροπών, αγορών. Γιατί όμως επιθυμούν την προστασία του ΕλΣυν;

Σίγουρα οι λόγοι δεν είναι αυτοί που επικαλούνται. Γιατί ποτέ δεν παραπονέθηκαν για τις συνεχείς νομιμοποιήσεις, τις οποίες μάλιστα οι ίδιοι επιζητούσαν και λειτουργούσαν αναμένοντας την επόμενη.

Το σύνταγμα της Ελλάδος κατοχύρωνε τον ασκούμενο από το ΕλΣυν προληπτικό έλεγχο νομιμότητας και κανονικότητας των δημοσίων συμβάσεων από το 1887!

Με τον προληπτικό έλεγχο επιτυγχανόταν η περικοπή δαπανών για τις οποίες διαπιστωνόταν νομικές πλημμέλειες, δηλαδή η πρόληψη διενέργειας παράνομων δαπανών.

Οι συνεχείς νομιμοποιήσεις των προμηθειών στα νοσοκομεία εδραίωσαν την πεποίθηση ότι οι δημόσιοι φορείς μπορούν να λειτουργούν κατά παρέκκλιση των δημοσιονομικών διατάξεων και της κείμενης νομοθεσίας για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων , αφού οι παράνομες δαπάνες θα νομιμοποιούνται ευκαιριακά με αναδρομικής ισχύος διατάξεις. Αυτές οι νομιμοποιήσεις έχουν σαν αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει ούτε καν κατασταλτικός έλεγχος για αυτές τις δαπάνες. Επίσης δεν τηρούνται με αυτή τη «μεθοδολογία» οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της αποφυγής των διακρίσεων και της διαφάνειας.

Στα νοσοκομεία πλέον αντιλαμβάνονται όλοι ότι δεν οφείλουν να τρέφουν σεβασμό ως προς την υποχρεωτικότητα των κανόνων δικαίου. Έχει γίνει κανόνας η νομιμοποίηση των παράνομων προμηθειών και δεν υπάρχει πλέον ούτε η γνώση ούτε η διάθεση από τους εμπλεκομένους στη διενέργεια δημοσίων συμβάσεων για την εξάλειψη της παθογένειας αυτού του συστήματος. Συσσωρεύουν μια σειρά από δαπάνες και περιμένουν να τις υποβάλλουν την επόμενη της νομιμοποίησης τους , συνολικά και χωρίς περιορισμούς, μαζικά στους επιτρόπους γνωρίζοντας ότι δεν θα ελεγχθούν!

Ποιος όμως ευθύνεται για αυτό; Πολλοί, περισσότερο όμως αυτοί που πιστεύουν ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται με τη νομιμοποίηση παράνομων προμηθειών και ότι τα νοσοκομεία εξοικονομούν πόρους αφού δεν θα πληρώσουν δικαστικά έξοδα και τόκους στους προσφεύγοντες στη δικαιοσύνη!

Κάποιοι , λόγω συγγνωστής πλάνης(!!) δέχονται ότι μπορούν να πληρωθούν οι δαπάνες που εναρμονίζονται με τις χαμηλότερες τιμές που έχουν καταγραφεί στο ΠΤ!

Οι συνεχείς παρατάσεις του νόμου εμπόδισαν την επικαιροποίηση των καταχωρηθησών τιμών στο ΠΤ. Αφού λοιπόν δεν γίνονται ανοικτοί διαγωνισμοί δεν επιτυγχάνονται άλλες χαμηλότερες και μετά βεβαιότητας δεν είναι οι χαμηλότερες τιμές.

Ένα πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα νοσοκομείο το οποίο για έναν απινιδωτή τριών κοιλοτήτων (CRT-D) έλαβε 3 προσφορές από τις 3 εταιρείες του χώρου και με βάση την τιμή αγόρασε τον απινιδωτή στα 2.950€ + ΦΠΑ.
Στο ΠΤ  της ΕΚΑΠΥ (πρώην ΕΠΥ) η τιμή του συγκεκριμένου απινιδωτή είναι 7.867,50€ βάσει υπουργικής απόφασης του αρμόδιουΥπουργού Υγείας στις 10 Οκτωβρίου 2016, με την οποία καθορίσθηκαν οι τιμές συγκεκριμένων κωδικών καρδιολογικών συσκευών του ΠΤ για όλη την επικράτεια, στην βάση λόγων δημοσίου συμφέροντος και κάλυψης ζωτικών λειτουργικών αναγκών των δημοσίων νοσοκομείων, όπως αναφέρεται στην απόφαση.
Η τιμή του συγκεκριμένου απινιδωτή το 2011 ήταν 12.588€, πήγε στα 10.490€, στα 7.867,50€ το 2016 και το 2019 στα 2.950€.
Παρατηρείται, δηλαδή, μια μείωση της τάξεως του 76,56% από την τιμή του 2011 και 62,5% από την τιμή του 2016. Παρ’ όλα αυτά το ΠΤ δεν αναθεωρεί την τιμή του 2016 στην σημερινή τιμή! Έτσι όποιο άλλο νοσοκομείο προμηθεύεται απινιδωτές στη τιμή των 7.867,50€ € νομιμοποιείται να το κάνει για λόγους δημοσίου συμφέροντος!!

Και κάποιοι συνηγορούν ότι αυτό είναι και συνταγματικό έχοντας υπόψιν τους  τη συνέχιση της σοβαρής δημοσιονομικής κρίσης που διέρχεται η Χώρα, η οποία έχει επηρεάσει και το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας! Πώς να μην υπάρχει σοβαρή δημοσιονομική κρίση όταν και σήμερα αγοράζονται υλικά και υπηρεσίες σε 3-4 πλάσιες τιμές. Υπάρχει άραγε συγγνωστή πλάνη σε όσους αποφάσισαν κάτι τέτοιο;
Όσοι λοιπόν επιμένουν στην επίκληση του δημοσίου συμφέροντος θα πρέπει να αναλογιστούν ότι επιβάλουν στα νοσοκομεία να αγοράζουν εξοπλισμό, υλικά και αναλώσιμα σε 3-4πλάσιες τιμές. Η λειτουργία και η ενημέρωση του ΠΤ όπως πραγματοποιείται είναι ένα μεγάλο θέμα. Το ΠΤ όχι μόνο δεν συμβάλει στο δημόσιο συμφέρον αλλά αντιθέτως συμβάλει στην σπατάλη και τη διαφθορά στο σύστημα υγείας.

Οι ακριβοπληρωμένοι πρόεδροι των επιφορτισμένων φορέων για τις κεντρικές προμήθειες όχι μόνο δεν ολοκλήρωσαν σχεδόν κανένα διαγωνισμό με επιτυχία  αλλά ανέχθηκαν επι σχεδόν 2 χρόνια να έχει σοβαρά λειτουργικά προβλήματα το Π.Τ.

Η θεωρία της συγγνωστής πλάνης αποτελεί νομολογιακή κατασκευή του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δεν προβλέπεται από κανόνα δικαίου. Έχει διαμορφωθεί σταδιακά και έχει αποτελέσει τη μοναδική περίπτωση κατάφασης της θεώρησης χρηματικού εντάλματος που εμπεριέχει μη νόμιμη δαπάνη.

Οι συνεχείς νομιμοποιήσεις, περισσότερες από 20, δεν φαίνεται να βοήθησαν στη διαφάνεια της διαχείρισης του δημοσίου χρήματος , της μείωσης των τιμών των υλικών και υπηρεσιών και τέλος στην εξοικονόμηση πόρων. Αντίθετα έγιναν κανόνας ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψιν του το πάγιο νομοθετικό καθεστώς και διαιωνίζει την υπάρχουσα παθογένεια. Κακός προγραμματισμός, αδράνεια, έλλειψη ενδιαφέροντος, παραλείψεις, σκόπιμες ή μη,…………. βοηθούν στο να προμηθεύονται τα νοσοκομεία υλικά και υπηρεσίες αμφιβόλου ποιότητας και υψηλού κόστους.

Το νόμο οφείλουν να τον γνωρίζουν όσοι είναι  διοικητές νοσοκομείων και οι διευθυντές των υπηρεσιών τους. Αντί όμως αυτού , όλοι περιμένουν την νομιμοποίηση των παράνομων πράξεων τους αφού γνωρίζουν ότι αυτό θα γινει ούτως ή άλλως, χωρίς να χρειάζεται αυτός να κάνει όσα οφείλει για να λειτουργήσει το νοσοκομείο του τηρώντας τις προαναφερόμενες αρχές.

Ο προληπτικός ‘έλεγχος , στο τομέα της υγείας, δεν καταργήθηκε την 1-1-2019 αλλά πολλά χρόνια νωρίτερα. Και μαζί με αυτόν και ο κατασταλτικός!!

Και μαζί με την de facto κατάργηση των ελέγχων αυτών, ο ελεύθερος ανταγωνισμός, η ελεύθερη  διακίνηση προϊόντων  αλλά σε αρκετές περιπτώσεις κυρίως η ασφάλεια των ασθενών (αφού οι ιατρικές συσκευές ήταν παλαιότερα μοντέλα, μη κυκλοφορούσες σε άλλες χώρες χωρίς αξιολόγηση των αποδόσεων και της ποιότητάς τους).