Πρωτότυπη έρευνα για την «Ψηφιακή Υγεία»

Σήμερα, δεν θα ασχοληθώ με τους διοικητές των νοσοκομείων. Ούτε με το τι συμβαίνει στον ΕΟΠΥΥ ή τις ελλείψεις φαρμάκων. Θα αφήσω για λίγο κατά μέρος την ελληνική… μιζέρια για να σας παρουσιάσω μία έρευνα από το εξωτερικό, που θεωρώ σημαντική για αυτό που βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων στο εξωτερικό και θα επηρεάσει το πώς θα στο άμεσο μέλλον λειτουργούν γιατροί και ασθενείς: την «Ψηφιακή Υγεία».

Φαντάζομαι θα το έχετε ακούσει. Οι νέες τεχνολογίες, η πληροφορική και τα έξυπνα τηλέφωνα, είναι δυνατόν αφενός να μειώσουν το κόστος για την υγεία και αφετέρου να βελτιώσουν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ασθενείς και συνακόλουθα την υγεία τους.

Όλα αυτά στη θεωρία. Γιατί στην πράξη, μία νέα έρευνα είχε εκ πρώτης όψεως απογοητευτικά συμπεράσματα. Η έρευνα με τίτλο: Wired For Health https://peerj.com/articles/1554/ έγινε από το Scripps Translational Science Institute. Σε αυτήν πήραν μέρος περίπου 160 ασθενείς, τα οποία τέθηκαν υπό παρακολούθηση 6 μήνες.

Οι ασθενείς έπασχαν από υπέρταση, διαβήτη ή αρρυθμίες και χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Στη μία χορηγήθηκαν ένα έξυπνο τηλέφωνο και ηλεκτρονικές συσκευές, που παρακολουθούσαν το νόσημά τους. Π.χ. στους διαβητικούς δόθηκε ένα ηλεκτρονικός μετρητής σακχάρου IBGStar της Sanofi.

Τα δεδομένα για την πίεση, το σάκχαρο και τον καρδιακό ρυθμό μεταδίδονταν στους θεράποντες γιατρούς μέσω της πλατφόρμας HealthyCircles της εταιρείας Qualcomm Life. Στην άλλη ομάδα ασθενών, προφανώς δεν έγινε καμία παρέμβαση στην καθημερινότητά τους, ώστε να γίνει σύγκριση των αποτελεσμάτων.

Είναι η πρώτη μελέτη τους είδους της. Δηλαδή, υπήρξε η πρώτη μελέτη στην οποία έγινε χρήση πολλαπλών συσκευών ηλεκτρονικής παρακολούθησης της υγείας ασθενών. Μάλιστα, αρκετοί ασθενείς είχαν και τις τρεις παθήσεις ή δύο από αυτές. Έτσι, η υλοποίηση της μελέτης είχε κάποια εμπόδια τόσο για τους ερευνητές όσο και τους ασθενείς.

Οι ερευνητές έλεγξαν αν υπήρχαν διαφορές ανάμεσα στους ασθενείς των δύο ομάδων, τόσο ως προς το κόστος όσο και στην υγεία των ασθενών. Δηλαδή, αν είχαμε καλύτερα αποτελέσματα στην αρτηριακή πίεση και στα επίπεδα σακχάρου των ασθενών εκείνων που είχαν εφοδιασθεί με τις συσκευές, έναντι των υπολοίπων.

Όπως είπαμε, τα αποτελέσματα δεν ήταν θετικά. Έπειτα από 6 μήνες παρακολούθησης, δεν υπήρξε καμία μείωση στο κόστος ούτε βελτίωση των δεικτών υγείας. Το μόνο που καταγράφηκε – το οποίο είναι και λίγο ως πολύ αναμενόμενο – είναι ότι οι ασθενείς της πρώτης ομάδας δήλωσαν πως είχαν καλύτερο έλεγχο στην υγεία τους. Κάτι που είχε φανεί και από άλλες μελέτες.

Οι ίδιοι οι ερευνητές αποδίδουν τα ευρήματα στο ότι ήταν μικρό το χρονικό διάστημα παρακολούθησης. Δηλαδή, πως αν η παρακολούθηση συνεχιζόταν σε βάθος χρόνου ίσως είχαμε θετική επίδραση τόσο στο κόστος όσο και στο επίπεδο υγείας των ασθενών.

Φαίνεται ότι αυτό είναι βάσιμο. Στη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων, όπως η αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης, το χρονικό διάστημα των 6 μηνών είναι αρκετά μικρό για να κριθεί η επίδραση μίας παρέμβασης στον καλύτερο έλεγχο του νοσήματος. Τη στιγμή μάλιστα που οι ασθενείς είναι συνήθως άτομα μεγάλης ηλικίας και χρειάζονται εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες. Επίσης, όπως έκριναν και οι ίδιοι οι ερευνητές, για την εξαγωγή πιο ασφαλών συμπερασμάτων χρειάζεται πιο μεγάλο δείγμα ασθενών.

Από την άλλη, υπήρξαν και θετικά μηνύματα. Κατά πρώτο λόγο είναι πολύ θετικό ότι δεν είχαμε αύξηση του κόστους! Διότι πολύ δεν έκρυβαν την ανησυχία τους ότι αν οι ασθενείς είχαν διαρκή πρόσβαση σε μετρήσεις για την πίεση και το σάκχαρο, τότε θα οδηγούνταν σε μεγαλύτερη χρήση υπηρεσιών υγείας (π.χ. επισκέψεις στο γιατρό), αυξάνοντας το κόστος.

Αυτό δεν συνέβη, αλλά η προσδοκία όλων είναι ότι η ψηφιακή υγεία θα βοηθήσει στο να μειωθούν οι επισκέψεις στο γιατρό ή στα επείγοντα και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία. Μπορεί να το καταφέρει; Οι απαντήσεις δεν θα αργήσουν να έρθουν…

Θεωρώ πως αργά ή γρήγορα, διεθνώς θα αλλάξει άρδην ο τρόπος διαχείρισης των χρόνιων νοσημάτων. Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Πολύ περισσότερο που με την πάροδο του χρόνου, τα χρόνια νοσήματα θα αφορούν ανθρώπους που σήμερα είναι 35-45 ετών, οι οποίοι είναι πιο εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες.

Την ίδια ώρα εμείς στην Ελλάδα ακόμη προσπαθούμε να χτίσουμε πρωτοβάθμια φροντίδα με υλικά από την… παλαιολιθική εποχή. Το μόνο που δείχνει να νοιάζει το υπουργείο υγείας είναι αν οι γιατροί που θα αναλάβουν το έργο θα είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης ή όχι.

Δυστυχώς, είναι ορατικός ο κίνδυνος πλέον ο ολοένα και αυξανόμενος ψηφιακός αναλφαβητισμός στην υγεία να δημιουργήσει νέου τύπου και πιο ακραίες ανισότητες μεταξύ των Ελλήνων!