Πρωτοβουλία Γενικών Γιατρών επί του Νομοσχεδίου για τη Δημόσια Υγεία

Σημαντική πρόοδο αναγνώρίζει στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας επί του ελλείμματος στις πολιτικές δημόσιας υγείας η Ομάδα Πρωτοβουλίας για την Ανασυγκρότηση της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής και της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, αλλά ταυτόχρονα υπογραμμίζει παραλείψεις και κενά.

Στα θετικά του νομοσχεδίου συγκαταλέγεται η προσπάθεια κατάρτισης Εθνικής Στρατηγικής Δημόσιας Υγείας με την προσπάθεια εισαγωγής για πρώτη φορά δομημένα εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου.

Ωστόσο, στηλιτεύεται από την πλευρά της ομάδας, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε ανακοίνωσή της, η παντελής έλλειψη ακόμα και αναφορών, καταγεγραμμένων πολιτικών και κατευθύνσεων, για την απαραίτητη διασύνδεση μεταξύ Δημόσιας Υγείας και ΠΦΥ. Το εν λόγω ζήτημα  της σύζευξης των δυο τομέωναναδείχθηκε στις εργασίες Παγκόσμιου Συνεδρίου για την ΠΦΥ που διοργάνωσε ο ΠΟΥ στην Αστάνα, όπως επισημαίνει η Ομάδα Πρωτοβουλίας που προτίθεται να καταθέσει τεκμηριωμένες προτάσεις στην ηγεσία του υπουργείου.

Σύμφωνα με την σχετική διακήρυξη για την αναθεωρημένη προσέγγιση της ΠΦΥ προβλέπεται ότι «οι υπηρεσίες καλύπτουν το πλήρες φάσμα από την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη των ασθενειών μέχρι τη θεραπεία, την αποκατάσταση και την παρηγορητική φροντίδα και παρέχονται αναλόγως σε επίπεδο πληθυσμού ή ατόμου».

Όπως τονίζεται στο κείμενο της διακήρυξης, η ΠΦΥ  συνιστά «το σημείο εισόδου στις υπηρεσίες υγείας για το άτομο για τη συντριπτική πλειοψηφία των προβλημάτων υγείας», περιλαμβάνοντας την οικογένεια και την κοινότητα, συνδέοντας τη Δημόσια Υγεία και την προσωπική υγεία.

Κατά τη διεθνή εμπειρία «η καλής ποιότητας ΠΦΥ συνδέεται με την αυξημένη πρόσβαση σε υπηρεσίες, καλύτερη αναγνώριση προβλημάτων και διαγνωστική ακρίβεια, μείωση των αποφεύξιμων νοσηλειών, καλύτερα αποτελέσματα υγείας (ειδικά σε δείκτες θνησιμότητας και στην ανταποκρισιμότητα των υπηρεσιών), άμβλυνση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων στη θνησιμότητα, χαμηλότερα ποσοστά αυτοκτονίας και υψηλότερο προσδόκιμο ζωής».

Επιπρόσθετα, η ΠΦΥ συνδέεται στενά με την πρωτοβάθμια περίθαλψη περικλείοντας τη προστασία της υγείας, τη προαγωγή της υγείας και τη πρόληψη ασθενειών (παροχή υπηρεσιών), την επιτήρηση και την ανταπόκριση και την ετοιμότητα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (νοημοσύνη).

Όταν υφίσταται προσανατολισμός προς την ΠΦΥ, οι λειτουργίες Δημόσιας Υγείας παρέχονται ως ξεχωριστά εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα (π.χ. η πρόληψη ασθενειών μπορεί να περιλαμβάνει ένα βασισμένο στο σχολείο πρόγραμμα ανοσοποίησης) ή μέσω υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης (π.χ. πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο).

Προϋπόθεση αποτελεί ο συντονισμός και η διασύνδεση μεταξύ τους και με την ΠΦΥ,  καθώς οι ολοκληρωμένες πολιτικές, οι επαρκείς πόροι κ.ά..

A Vision for Primary Health Care in the 21st Century, World Health Organization and the United Nations Children’s Fund (UNICEF), 2018, p13-16 https://www.who.int/docs/default-source/primary-health/vision.pdf,

Ειδικότερα, σε ότι αφορά τις αναγκαίες υπηρεσίες δημόσιας υγείας σε επίπεδο κοινότητας/ πληθυσμού απαιτούν την οργανωμένη λειτουργία του θεσμού του οικογενειακού γιατρού και της διεπαγγελματικής ομάδας υγείας.

Η ομάδα Πρωτοβουλίας υποστηρίζει ότι το εν λόγω νομοσχέδιο δίνει μια χρυσή ευκαιρία με την θεσμοθέτηση των τεκμηριωμένων μαζικών προσυμπτωματικών ελέγχων να αναλάβει ο οικογενειακός γιατρός το ρόλο του, παρότι στο Σ/Ν δεν αναφέρεται ούτε μια φορά ο όρος οικογενειακός ιατρός, ως διαχειριστής της υγείας του εγγεγραμμένου στη λίστα του πολίτη μεμονωμένα, αλλά και του πληθυσμού ευθύνης του συνολικά.

Ωστόσο, θα πρέπει να έχει προβλεφθεί η εφαρμογή του λειτουργικού Ατομικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας.

Θετικό βήμα κρίνεται η έμφαση που δίνει το σχέδιο νόμου στους ΟΤΑ υποδεικνύοντας τους στους βασικούς φορείς υλοποίησής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία, ενισχύοντας τον ρόλο της κοινότητας.

Ωστόσο, εκτιμάται ότι θα πρέπει να εντάσσεται στο πλαίσιο ενός οργανωμένου και ολοκληρωμένου δικτύου φροντίδας υγείας. Η ομάδα εργασίας τονίζει ότι διαφορετικά θα ενδυναμωθεί ο κατακερματισμός στις υπηρεσίες υγείας και  τα περιττά έξοδα.

Επ’ αυτού εκτιμάται ότι σύγχυση μπορεί να προκαλέσει η αναφερόμενη στο άρθρο 3 υποχρέωση φορέων δημόσιας υγεία. Συγκεκριμένα, αναφέρεται στο άρθρο ότι «οι δημόσιοι φορείς παροχής υπηρεσιών δημόσιας υγείας, καθώς και οι φορείς δημόσιας υγείας του α΄ και β΄ βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν την υποχρέωση εκπόνησης ετήσιων αναφορών-εκθέσεων για την κατάσταση υγείας του πληθυσμού αναφοράς τους». Ποιος είναι ο πληθυσμός ευθύνης στο Κέντρο Υγείας και στο ΚΕΠ Υγείας μιας πόλης;

Η ομάδα εργασίας υποστηρίζει ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν εμπειρίες της Κλινικής Κοινωνικής και Οικογενειακής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης για τον σχεδιασμό τεκμηριωμένων προσεγγίσεων διασύνδεσης για την απαρτίωση Δημόσιας Υγείας και ΠΦΥ και την αντιμετώπιση προτεραιοτήτων για τη Δημόσια Υγεία.

Towards evidence-informed integration of public health and primary health care: experiences from Crete. Christos Lionis et al. PUBLIC HEALTH PANORAMA. Dec 2018. https://www.researchgate.net/publication/329896212_Towards_evidence-informed_integration_of_public_health_and_primary_health_care_experiences_from_Crete