Ψηφιακή καταπόνηση ματιών: Ένας υποτιμημένος “εχθρός” με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις

Ψηφιακές συσκευές όπως υπολογιστές, tablet, ηλεκτρονικά βιβλία και κινητά τηλέφωνα έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας, αποτελώντας αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας για τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού. Πόσοι, όμως, έχουμε αναρωτηθεί ή γνωρίζουμε το αντίκτυπο που έχει η παρατεταμένη χρήση τους τόσο στην υγεία των ματιών όσο και στην όραση μακροπρόθεσμα;

Σύμφωνα με μία νέα έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου John Hopkins σε συνεργασία με το Ινστιτούτο IFTF, η ενημέρωση σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, παρόλο που η χρήση των ψηφιακών συσκευών έχει αυξηθεί δραματικά.

Χαρακτηριστικά:

• ενώ η πλειοψηφία (64%) γνωρίζει για την ξηροφθαλμία, λιγότερο από το 1/3 (30%) γνωρίζει για την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών
• σχεδόν 50% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν σε τακτική βάση πολλαπλές ψηφιακές συσκευές ταυτόχρονα, γεγονός το οποίο συνεπάγεται αυξημένο χρόνο έκθεσης
• πάνω από 30% των συμμετεχόντων ανέφεραν οπτική κούραση, πονοκεφάλους, ξηροφθαλμία και θολή όραση μετά από 2 ώρες χρήσης ψηφιακών συσκευών

«Με την αύξηση της χρήσης ψηφιακών συσκευών τόσο στο σπίτι όσο και στον χώρο εργασίας, καθίσταται όλο και περισσότερο αναγκαία η ενημέρωση σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που επιφέρει η αυξανόμενη χρήση των ψηφιακών συσκευών στα μάτια», σχολιάζει ο Γρηγόρης Ρομπόπουλος, Ιατρός-Ενδοκρινολόγος, Ιατρικός Διευθυντής της  Novartis Hellas.

Είναι ενδεικτικό ότι προηγούμενες μελέτες δείχνουν πως η εκτεταμένη χρήση ψηφιακών συσκευών μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στον τρόπο του βλεφαρισμού, οδηγώντας στη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης της ξηροφθαλμίας. Συγκεκριμένα, ένας φυσιολογικός ρυθμός βλεφαρισμού περιλαμβάνει 10 έως 16 βλεφαρίσματα ανά λεπτό, ρυθμός ο οποίος μειώνεται σχεδόν κατά 40-60% (στους 5 με 9 βλεφαρισμούς το λεπτό) κατά τη χρήση ψηφιακών συσκευών για μεγάλη διάρκεια.

Σχετικά με την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών

Η ψηφιακή καταπόνηση των ματιών περιγράφει ένα σύνολο προβλημάτων και εκδηλώνεται με προσωρινή φυσική ενόχληση. Μπορεί να προκληθεί από διάφορες ηλεκτρονικές συσκευές, ειδικά όταν αυτές χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα ή εναλλάσσονται επανειλημμένα μεταξύ τους.

Άλλα συμπτώματα της ψηφιακής καταπόνησης των ματιών είναι τα εξής: ερυθρότητα, ερεθισμός, ξηροφθαλμία, θολή όραση, οφθαλμική κόπωση, πόνος στη μέση και τον αυχένα, καθώς και πονοκέφαλοι. Το επίπεδο δυσφορίας φαίνεται ότι αυξάνεται ανάλογα με τον βαθμό χρήσης των ψηφιακών οθονών.

Σχετικά με την έρευνα για την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών

Το ερωτηματολόγιο για την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών διατέθηκε μέσω διαδικτύου από τις 15 Φεβρουαρίου έως τις 9 Μαρτίου 2016, συλλέγοντας συνολικά 6.000 συνεντεύξεις από ένα ευρύ καταναλωτικό κοινό, ηλικίας 18 ετών και άνω, από τις ακόλουθες χώρες: Ηνωμένες Πολιτείες, Αυστραλία, Βραζιλία, Κινα, Πολωνία και Ηνωμένο Βασίλειο. Ο στόχος της μελέτης ήταν η καλύτερη κατανόηση των συμπεριφορών χρήσης ψηφιακών συσκευών μεταξύ ενήλικων καταναλωτών σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και η γενική ενημέρωση σχετικά με την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών, προκειμένου οι καταναλωτές να εκπαιδευτούν κατάλληλα. Το περιθώριο σφάλματος για τα γενικά αποτελέσματα είναι +/- 1,27% (+/- 3,1% για τις μελέτες μεμονωμένων χωρών), με επίπεδο εμπιστοσύνης 95%.

Αναλυτικά τα ευρήματα περιλαμβάνουν τα εξής:

• Στη Βραζιλία, 54% των συμμετεχόντων είναι ενήμεροι για την ψηφιακή καταπόνηση των ματιών, σε σύγκριση με το 22% των συμμετεχόντων στις ΗΠΑ.
• Οι χώρες με τη μεγαλύτερη χρήση πολλαπλών ψηφιακών συσκευών είναι η Βραζιλία (64%), η Κίνα (54%) και η Πολωνία (46%). Στην Αυστραλία αναφέρθηκε τη χαμηλότερη χρήση πολλαπλών ψηφιακών συσκευών με ποσοστό 33%.
• Στις ΗΠΑ, 53% των συμμετεχόντων εργάζονται σε θέσεις που απαιτούν πάνω από τέσσερις ώρες εργασίας μπροστά σε οθόνη, σε σύγκριση με το 73% στην Κίνα και τη Βραζιλία.
• 51% των καταναλωτών παγκοσμίως ανέφεραν ότι η χρήση ψηφιακών συσκευών έχει αυξηθεί σε σχέση με το προηγούμενο έτος, και το 32% αναμένει ότι η χρήση τους θα αυξηθεί στον επόμενο χρόνο.
• Ο πονοκέφαλος υπήρξε το πιο σύνηθες σύμπτωμα, με πάνω από το ήμισυ (55%) των συμμετεχόντων να τον αναφέρουν ως σύμπτωμα ύστερα από παρατεταμένη χρήση ψηφιακών συσκευών.
• το 64% των καταναλωτών παγκοσμίως υποχρεούνται να χρησιμοποιούν ψηφιακές συσκευές για πάνω από τέσσερις ώρες ημερησίως, ωστόσο, 43% των εργαζομένων δηλώνουν ότι η παραγωγικότητα τους μειώνεται μετά από τέσσερις ώρες εργασίας μπροστά σε μια οθόνη.
• Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων (74%) αναφέρει ότι οι εργοδότες τους δεν παρέχουν κανένα είδος εκπαίδευσης προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η ψηφιακή καταπόνηση των ματιών. Παρόλα αυτά, σε ποσοστό 78% δηλώνουν ότι θα συμμετείχαν σε μια εκπαίδευση σχετικά με την αποφυγή καταπόνησης των ματιών μετά από πολύωρη χρήση ψηφιακών συσκευών, εφόσον αυτή παρεχόταν από τους εργοδότες.
• Οι «υπερχρήστες» (super users) καταναλώνουν τον περισσότερο χρόνο σε ψηφιακές συσκευές, πάνω από 23 ώρες συνδυαστικά με άλλες συσκευές την ημέρα (βάσει των συνδυαστικών απαντήσεων που έδωσαν οι ερωτηθέντες σχετικά με το πόσο χρόνο δαπανούν σε κάθε ψηφιακή συσκευή: smartphone, tablet, τηλεόραση κ.λπ.), ενώ παράλληλα αποτελούν το 10% του πληθυσμού κατά μέσο όρο στις χώρες όπου διεξήχθη η έρευνα. Το ποσοστό των υπερχρηστών είναι υψηλότερο στις ΗΠΑ (14%) σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα.