SARS-CoV-2: Η παχυσαρκία «ανάχωμα» την αποτελεσματικότητα του εμβολίου

Η επιτυχία ενός πιθανού εμβολίου στην ευάλωτη ομάδα των παχύσαρκων απασχολεί τους επιστήμονες, καθώς η παχυσαρκία έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για νοσηλεία σε ΜΕΘ ασθενών με λοίμωξη COVID-19.

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ιωάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα σχετικά δεδομένα από τη δημοσίευση του Heidi Ledford στο περιοδικό Nature (Nature 586, 488-489 (2020)) στις 20/10/20 (doi: https://doi.org/10.1038/d41586-020-02946-6).

Με τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα οι παχύσαρκοι ασθενείς με COVID-19 κινδυνεύουν περισσότερο να καταλήξουν από τη νόσο, έχοντας λάβει υπόψη και άλλους παράγοντες κινδύνου όπως ο διαβήτης και η υπέρταση.

Πιο τρωτή δείχνει η εν λόγω ομάδα ασθενών εξαιτίας της αδυναμίας διασωλήνωσης λόγω του σωματότυπου, ενώ παρουσιάζονται επίσης και μειωμένες πνευμονικές εφεδρείες.

Οι επιστήμονες συμπληρώνουν ότι «ο λιπώδης ιστός εκφράζει σε υψηλό βαθμό τον υποδοχέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης τύπου 2 (ACE2) μέσω του οποίου ο ιός SARS–CoV-2 εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα και έτσι ο λιπώδης ιστός μπορεί να λειτουργήσει ως «δεξαμενή» υψηλού ιικού φορτίου».

Μεγαλύτερο κίνδυνο ακόμη διατρέχουν λόγω της περίσσειας λιπώδους ιστού η οποία προκαλεί «κατάσταση μακροχρόνιας φλεγμονής που μπορεί να διευκολύνει την εμφάνιση συνδρόμου «καταιγίδας κυτοκινών», ενώ παράλληλα εξασθενεί την ανοσιακή απάντηση έναντι στον SARS–CoV-2».

Πιο ευάλωτα είναι τα παχύσαρκα άτομα, καθώς το υπερβολικό βάρος «έχει συσχετιστεί με αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου, της μύτης και των πνευμόνων».

Ειδικότερα, πιο επισφαλής είναι υγεία των παχύσαρκων ατόμων γιατί «έχουν μικρότερη ποικιλία μικροβιακών πληθυσμών συγκριτικά με τα άτομα με φυσιολογικό BMI. Αλλαγές στο μικροβίωμα μπορεί να σχετίζονται με διαφορετικού βαθμού ανοσιακή απάντηση στον αντιγριπικό εμβολιασμό (Hagan, T. et al. Cell 178, 1313–1328 (2019)».

Εμβόλια 

Την επιστημονική κοινότητα διχάζει  η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι του SARS–CoV-2 σε πολίτες με υψηλό δείκτη μάζας σώματος.

Κάποιοι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα δεδομένα περί μη αποτελεσματικότητας του εμβολίου της γρίπης σε παχύσαρκα άτομα είναι περιορισμένα, ενώ επιπλέον η γενίκευση των αποτελεσμάτων του εμβολίου της γρίπης στο εμβόλιο του SARS-CoV-2 δε θεωρείται απόλυτα έγκυρη.

Ως λύση τίθεται προς εξέταση ο εμβολιασμός με επιπλέον αναμνηστικές δόσεις του εμβολίου σε περίπτωση που αυτό δεν εγείρει την αναμενόμενη ανοσιακή απάντηση στα άτομα με παχυσαρκία.

Ο κατάλληλος σχεδιασμός των κλινικών μελετών αναμένεται να φέρει την απαιτούμενη στατιστική ισχύ να αναδείξουν διαφορές μεταξύ παχύσαρκων και μη συμμετεχόντων.

Στο πλαίσιο αυτό χρειάζεται η αντιπροσωπευτική συμμετοχή και ατόμων με αυξημένο BMI στις μελέτες ώστε να είναι δυνατή η συγκριτική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

Υπενθυμίζεται ότι το ποσοστό του πληθυσμού με παχυσαρκία αγγίζει σε ορισμένες χώρες το 40%, ενώ οι παχύσαρκοι ασθενείς με COVID-19 έχουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν σοβαρή νόσο, επιπλοκές και θάνατο.