SARS-CoV-2: Ποια είναι τα νέα στελέχη και οι συνέπειες στον εμβολιασμό

Φως προσπαθούν να ρίξουν ερευνητές στον «τυφώνα» COVID-19 και συγκεκριμένα στους λόγους της ταχείας μετάδοσης των νέων στελεχών σε Μεγάλη Βρετανία και Νότια Αφρική. Στο πλαίσιο αυτό  διερευνούν και την πιθανή επίδρασή τους στην αποτελεσματικότητα τόσο του εμβολίου όσο και της φυσικής ανοσίας μετά από νόσο COVID-19.

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ιωάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα δεδομένα σχετικής δημοσίευσης στο περιοδικό Nature (Vol. 589, 14 January 2021).

Μεταλλάξεις

Από τις γονιδιακές αναλύσεις σε ιικά σωματίδια εντοπίστηκε σε ασθενείς με COVID-19 το στέλεχος B.1.1.7 και σε αυτό αποδίδεται η συρροή κρουσμάτων στην Νοτιοανατολική Αγγλία και το Λονδίνο τέλη Νοέμβρη και αρχές Δεκεμβρίου 2020. Το στέλεχος B.1.1.7 φέρει πολλές μεταλλάξεις, εκ των οποίων οι 8 αφορούν την πρωτεϊνική ακίδα S του SARS-CoV-2,

Το στέλεχος 501Y.V2 θεωρείται ότι είναι υπεύθυνο για την επιδημική έκρηξη στη Νότια Αφρική.  Το εν λόγω στέλεχος 501Y.V2 μπορεί να έχει ως 9 μεταλλαγές που να αφορούν την πρωτεΐνη S.

Σημειώνεται ότι στα προαναφερόμενα στελέχη έχουν βρεθεί μεταλλαγές που αφορούν περιοχές της πρωτεΐνης S, οι οποίες αναγνωρίζονται από εξουδετερωτικά αντισώματα και αντισώματα που δημιουργούνται είτε μετά από φυσική λοίμωξη είτε μετά από εμβολιασμό.

Για την έρευνα και την εύρεση «αντίδοτου» οι επιστήμονες  έχουν δημιουργήσει κυτταρικά και ζωικά μοντέλα, τα οποία προσβάλλονται από τα νέα στελέχη του SARS-CoV-2 και ακολούθως στη δοκιμή της αποτελεσματικότητας μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι του ιού.

Έρευνες

Άξια αναφοράς είναι προδημοσίευση από τους Xie και συνεργάτες (bioRxiv https://doi.org/10.1101/2021.01.07.425740 (2021)) η οποία «υποδεικνύει ότι μια συγκεκριμένη μετάλλαξη που εντοπίζεται και στα δύο νέα στελέχη του ιού δεν επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των αντισωμάτων που παράγονται από ανθρώπους που έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο mRNA των Pfizer/BioNTech».

Ελπιδοφόρα είναι μια ακόμη προδημοσίευση (https://doi.org/10.1101/2020.12.28.424451 (2020)) στην οποία αναφέρεται ότι οι ερευνητές πολλαπλασίασαν ιικά σωματίδια του SARS-CoV-2 παρουσία χαμηλών επιπέδων πλάσματος από ιαθέντα άνθρωπο.

 Ταχύτητα

Ενδεικτικό είναι εντός 90 ημερών, ο ιός είχε εμφανίσει τρεις μεταλλάξεις που του επέτρεπαν να διαφύγει της ανοσολογικής επιτήρησης. Όλες οι μεταλλάξεις έχουν εντοπιστεί και στα νέα στελέχη από Ηνωμένο Βασίλειο και Νότια Αφρική.

Μια ακόμη, μετάλλαξη η E484K αφορά την περιοχή σύνδεσης της πρωτεΐνης S στο συνδέτη στα ανθρώπινα κύτταρα θεωρείται σημαντικότερη.

Σε ποια μεταλλαγή ευθύνεται για την ταχύτητα εξάπλωσης των νέων στελεχών του SARS-CoV-2; Η μεταλλαγή N501Υ  έχει διαπιστωθεί και στα δύο νέα στελέχη του SARS-CoV-2 και οδηγεί σε πρωτεϊνική αλλαγή στο σημείο πρόσδεσης της πρωτεΐνης S με τον υποδοχέα ACE2 στα ανθρώπινα κύτταρα, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η ισχύς της πρόσδεσης.

Ωστόσο, κάποιοι ερευνητές αντιτείνουν ότι η αύξηση της μεταδοτικότητας δεν μπορεί να οφείλεται σε μια μεμονωμένη μετάλλαξη, αλλά  ενδεχομένως σε συνδυασμό μεταλλάξεων.

Θετικό στοιχείο παραμένει ότι οι ερευνητές  εκτιμούν ότι τα υπάρχοντα εμβόλια θα παραμείνουν αποτελεσματικά επειδή προκαλούν ισχυρή ανοσοποιητική αντίδραση έναντι πολλών αντιγονικών επιτόπων του SARS-CoV-2 και θα προστατεύουν από σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα νόσηση.