Σε καλό δρόμο τα κορτικοστεροειδή κατά της COVID-19

Σημαντικό βήμα προόδου στη θεραπεία ασθενών με COVID-19 εκτιμάται ότι είναι η  δημοσίευση τριών τυχαιοποιημένων δοκιμών των κορτικοστεροειδών και της προοπτικής μετα-ανάλυσης σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα της μελέτης RECOVERY στο πρόσφατο τεύχος της ιατρικής επιθεώρησης JAMA.

Τα κορτικοστεροειδή, όπως η υδροκορτιζόνη και η δεξαμεθαζόνη έχουν αντιφλεγμονώδη, αντι-ινωτική και αγγειοσυσπαστική δράση.

Λόγω των γνωστών ανεπιθύμητων ενεργειών των κορτικοστεροειδών,  πολλοί γιατροί παρέμειναν διστακτικοί στην χρήσης τους.

Στην αρχή της πανδημίας υπήρξε ένα ασαφές τοπίο για την χρήση τους, καθώς όμως η πανδημία της COVID-19 εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, οι γιατροί προσπάθησαν να  σταθμίσουν τα πιθανά οφέλη έναντι των πολλών επιπλοκών των κορτικοστεροειδών και πολλές ομάδες άρχισε  τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες για να εξετάσουν την χρήση τους σε σοβαρή COVID-19.

Ακόμη, ο ΠΟΥ συντόνισε μια προοπτική μετα-ανάλυση αυτών των συνεχιζόμενων κλινικών μελετών  και οι διαφορετικές ομάδες συμφώνησαν να μοιραστούν τα δεδομένα, ακόμη και πριν από την δημοσίευση τους.

Οι καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευστάθιος Καστρίτης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ, https://mdimop.gr/covid19/), συνοψίζουν τα δεδομένα σχετικά με τη θέση των κορτικοστεροειδών στην αντιμετώπιση της COVID-19.

Πέρα από το χαμηλό κόστος και την εύκολη πρόσβαση, συνδέθηκαν με μειωμένη θνησιμότητα σε ασθενείς με κρίσιμη ασθένεια με COVID-19.

Μειονέκτημα θεωρείται η σημαντική ετερογένεια που εντοπίζεται στην επίδραση της θεραπείας στους ασθενείς.

Για παράδειγμα, σε ασθενείς με ήπια οξεία ασθένεια αλλά  με συνοσηρότητες, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο  για ανεπιθύμητες ενέργειες από τα κορτικοστεροειδή ενδέχεται να είναι λιγότερο πιθανό να ωφεληθούν οι ασθενείς.

Επιπλέον, παραμένουν ανοικτά πολλά κλινικά κρίσιμα ερωτήματα.

Η μετα-αναλυση έδειξε ότι η θνησιμότητα στις 28 ημέρες ήταν χαμηλότερη σε ασθενείς που τυχαιοποιήθηκαν σε κορτικοστεροειδή: 222 θάνατοι μεταξύ 678 ασθενών που έλαβαν κορτικοστεροειδή σε σύγκριση με 425 θανάτους μεταξύ 1025 ασθενων που είχαν τυχαιοποιηθεί στην συνήθη περίθαλψη ή σε εικονικό φάρμακο (αναλογία πιθανοτήτων: 0.66 με 95% διάστημα αξιοπιστίας), με μικρή ετερογένεια ανάμεσα στις μελέτες.

Η συσχέτιση μεταξύ της χορήγησης κορτικοστεροειδών και μειωμένης θνησιμότητας ήταν παρόμοια για τη δεξαμεθαζόνη και υδροκορτιζόνη, υποδηλώνοντας ότι το όφελος είναι μια γενική επίδραση των γλυκοκορτικοειδών και δεν είναι συγκεκριμένη για συγκεκριμένο κορτικοστεροειδές.

Το όφελος ήταν μάλλον παρόμοιο μεταξύ ασθενών με λιγότερες έναντι περισσότερες από 7 ημέρες από την έναρξη των  συμπτωμάτων μέχρι την έναρξη της θεραπείας με κορτικοστεροειδή, αν και όλοι οι ασθενείς νοσηλεύτηκαν με σοβαρή νόσο COVID-19.

Τα  κορτικοστεροειδή φαίνεται να ωφελουν ασθενείς με σοβαρή COVID-19, είτε λαμβάνουν μηχανικό αερισμό (διασωλημωμένοι) είτε συμπληρωματικό οξυγόνο χωρίς να είναι διασωληνωμένοι, αν και η μετα-ανάλυση δείχνει ότι το όφελος μπορεί να είναι κάπως υψηλότερο σε εκείνους που δεν είναι διασωληνωμένοι.

Η  χορήγηση στεροειδών συνδέεται σαφώς με το όφελος μεταξύ των ασθενών με σοβαρή COVID-19, αν και το ακριβές σημείο στην πορεία της νόσου όπου πρέπει να γίνεται η έναρξη των κορτικοστεροειδών σε ένα μεμονωμένο ασθενή παραμένει ασαφές