Σήμα κινδύνου για την Μικροβιακή Αντοχή: Ελληνικά τα σκήπτρα στην υπερκατανάλωση αντιβιοτικών

Την παγκόσμια πρωτιά στα ποσοστά κατανάλωσης των αντιβιοτικών φαρμάκων κατέχει η Ελλάδα, με αποτέλεσμα να συγκαταλέγεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στις υψηλότερες βαθμίδες βακτηριακής αντοχής, η οποία υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 θα επιφέρει πάνω από 70.000 θανάτους.

Σεραφείμ Ζήκας Φαρμακοποιός ,Β’ Αντιπρόεδρος, Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος

Τα στοιχεία έδωσε ο Β’ Αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου, Σεραφείμ Ζήκας στο πλαίσιο του colloquium με τίτλο Μικροβιακή Αντοχή και Προεκτάσεις στη Δημόσια Υγεία «Μήπως δανειζόμαστε από τα παιδιά μας μεγάλο υγειονομικό κεφάλαιο;».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας , από την Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Οικονομίας και Πολιτικής της Υγείας (ΕΕΕΟΠΥ) και το Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας, με την επιστημονική υποστήριξη της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Φαρμακοοικονομίας (ΕΕΕΦ) και τη συνεργασία του Τομέα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας.

Από αριστερά: Αλκιβιάδης Βατόπουλος Κοσμήτωρ, Καθηγητής Μικροβιολογίας, ΕΣΔΥ , Παναγιώτης Γαργαλιάνος – Κακολύρης Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Όμιλος Ιατρικού Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων

Τις εργασίες του colloquium άνοιξε ο, Κοσμήτωρ, Καθηγητής Μικροβιολογίας, Αλκιβιάδης Βατόπουλος τονίζοντας ότι «η μικροβιακή αντοχή αποτελεί ένα βιολογικό φαινόμενο με πολιτικές, οικονομικές και διοικητικές διαστάσεις που για την αντιμετώπιση του, απαιτείται η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων και κυρίως απαιτείται πολιτική βούληση».

Την αναγκαιότητα κινητοποίησης επεσήμανε ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος και πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων Παναγιώτης Γαργαλιάνος – Κακολύρης. Σχολιάζοντας την σημασία του Εθνικόύ Σχεδιασμού επί του θέματος ο ίδιος ανέφερε ότι «είμαστε στις πρώτες θέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με συνέπεια να υπάρχει ανάπτυξη της μικροβιακής αντοχής, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένη θνητότητα και υψηλό κόστος υπηρεσιών υγείας».

Απογοητευτικοί οι αριθμοί

Ελένη Γιαμαρέλλου Ομότιμη Καθηγήτρια Παθολογίας ΕΚΠΑ-Λοιμωξιολόγος Διευθύντρια, Α’ Παθολογική-Λοιμωξιολογική Κλινική Νοσοκομείου «ΥΓΕΙΑ» Πρόεδρος ΔΣ, Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας Ακαδημαϊκός Academia Europaea

«Σύμφωνα με στοιχεία της τελευταίας επίσημης έρευνας του ΚΕΕΛΠΝΟ (Νοέμβριος 2015) ένας στους δύο ενήλικες (άνω των 18 ετών) είχε πάρει αντιβιοτικά τον τελευταίο χρόνο και το 71% των παιδιών (κάτω των 18 ετών). Ένας στους τέσσερις που παίρνει αντιβιοτικά το κάνει χωρίς συνταγή γιατρού, είτε αγοράζοντας το (15,6%) είτε έχοντας στο σπίτι από προηγούμενη χρήση (36%) για απλές περιπτώσεις συναχιού (90,7%) πονόλαιμου (76,8%) πυρετού (66,9%) διάρροιας (90,8%) δηλαδή, 100% για ιώσεις» τόνισε μεταξύ άλλων η ομότιμη καθηγήτρια Παθολογίας ΕΚΠΑ-Λοιμωξιολόγος, Διευθύντρια, Α’ Παθολογική-Λοιμωξιολογική Κλινική Νοσοκομείου «ΥΓΕΙΑ», Πρόεδρος ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, Ακαδημαϊκός Academia Europaea, Ελένη Γιαμαρέλλου .

Επίσης η κα Γιαμαρέλλου αναφέρθηκε σε στοιχεία για την νοσοκομειακή υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών στην Ελλάδα, σημειώνοντας ότι στο 55% των ασθενών, χορηγούνται αντιβιοτικά ενώ δεν θα έπρεπε να ξεπερνούν το 30%, βρίσκονται δηλ. 67% πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Από αριστερά: Ελένη Κορνάρου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τομέας Επιδημιολογίας & Βιοστατιστικής, ΕΣΔΥ, Αναστασία Μπαρμπούνη Παιδίατρος, Καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας και Πρόληψης Νόσων , Τομέας Δημόσιας Υγείας, ΕΣΔΥ, Παναγιώτα Γιακκούπη Επίκουρη Καθηγήτρια Μικροβιολογίας Δημόσιας Υγείας, ΕΣΔΥ

Τη σημασία της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ύπαρξη δικτύου επιδημιολογικής επιτήρησης για πλειάδα λοιμώξεων της κοινότητας και επιπλέον ειδικότερα για τις νοσοκομειακές λοιμώξεις και την μικροβιακή αντοχή υπογράμμισε στην ομιλία της η επίκουρη Καθηγήτρια Μικροβιολογίας Δημόσιας Υγείας Παναγιώτα Γιακκούπη.

Κατά την νοσοκομειακή περίθαλψη

Αχιλλέας Γκίκας Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Θετικά βήματα διαπιστώνει σχετικά με τη μικροβιακή αντοχή στη νοσοκομειακή περίθαλψη ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος, καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Αχιλλέας Γκίκας, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι :«τα παραδείγματα μας δείχνουν ότι παρά το πρόβλημα που υπάρχει διεθνώς, έχουν σημειωθεί θετικές εξελίξεις. Οι εξελίξεις αυτές οφείλονται στην εφαρμογή αυστηρών μέτρων όπως πχ απομόνωση των ασθενών που έχουν προσβληθεί από πολυανθεκτικά μικρόβια, ειδική φροντίδα μέσα σε μονάδες από ειδικό προσωπικό το οποίο ασχολείται μόνο με αυτούς τους ασθενείς, σχολαστική καθαριότητα των χεριών με αλκοολούχα διαλύματα και γενικά από την εφαρμογή μιας σειράς αποτελεσματικής δέσμης ενεργειών».

«Η μικροβιακή αντοχή εξαρτάται μεταξύ άλλων από την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας, την μετακίνηση των πληθυσμών, τη χρήση αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία και τη γεωργία, τις κλιματικές συνθήκες αλλά και στις εσφαλμένες πρακτικές αντιμικροβιακής θεραπείας. Από χώρα σε χώρα διαφέρει και ταυτίζεται με τα χαρακτηριστικά (ιδιαιτερότητες) κάθε περιοχής» εξήγησε κατά την ομιλία του ο κ. Αθανάσιος Τσακρής, Καθηγητής Μικροβιολογίας, Διευθυντής, Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ αναφερόμενος στην επιδημιολογία της μικροβιακής αντοχής εντός κοινότητας. «Το 2017, η κατανάλωση αντιβιοτικών για συστημική χρήση στην κοινότητα (δηλαδή εκτός των νοσοκομείων) ήταν 21,8 καθορισμένη ημερήσια δόση (DDD) ανά 1000 κατοίκους ανά ημέρα, κυμαινόμενη από 10,1 στις Κάτω Χώρες έως 33,6 στην Κύπρο. Κατά την περίοδο 2013-2017: παρατηρήθηκε πτωτική τάση για τη Φινλανδία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, τη Νορβηγία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο».

Φλώρα Κοντοπίδου Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Υπεύθυνη Γραφείου Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής Αντοχής, ΕΟΔΥ

Σε συναγερμό για την βελτίωσης της ευαισθητοποίησης και της κατανόησης της μικροβιακής αντοχής μέσω της αποτελεσματικής επικοινωνίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης όλων των εμπλεκόμενων φορέωνκάλεσε η παθολόγος – λοιμωξιολόγος, Υπεύθυνη Γραφείου Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής Αντοχής, ΕΟΔΥ, Φλώρα Κοντοπίδου.

Από αριστερά: Γιώργος Κουλιεράκης Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχολογίας της Υγείας, ΕΣΔΥ, Κώστας Αθανασάκης Οικονομολόγος Υγείας, ΕΣΔΥ

Το κόστος

Οι οικονομικές επιπτώσεις της μικροβιακής αντοχής ήταν το θέμα της ομιλίας του Κώστα Αθανασάκη Οικονομολόγου Υγείας, οποίος τόνισε ότι η μικροβιακή αντοχή είναι ένα παγκόσμιο αλλά και Ελληνικό πρόβλημα. Μια σοβαρή απειλή για την κοινωνική ευημερία.
Στις αυξημένες ανάγκες φροντίδας αλλά και τις σημαντικές δαπάνες για το Εθνικό Σύστημα Υγείας στάθηκε ο οικονομολόγος Υγείας, Κώστας Αθανασάκης υπογραμμίζονας ότι η κατάσταση αυτή επιφυλάσσει για τον ασθενή ενδεχόμενη θνησιμότητα, κακή ποιότητα ζωής, απουσία από την εργασία/ διαφυγόντα έσοδα. Σε ότι αφορά το Σύστημα Υγείας , ο κ.Αθανασάκης τόνισε«Για το νοσοκομείο οικονομική από την νοσηλεία αλλά και την ανάγκη ανάπτυξης δομών. Για παράδειγμα το κόστος ανά ημέρα νοσηλείας στα ελληνικά δημόσια νοσοκομεία (συμπεριλαμβανομένων των μισθών του προσωπικού) είναι περί τα 450 Ευρώ ανά ημέρα και στην εντατική, περί τα 1.800 ευρώ, με μέσο όρο νοσηλείας τις δέκα ημέρες. Η χώρα χάνει περίπου 1,83 δισ. το χρόνο λόγω της αντοχής (φάρμακα, νοσηλεία, έλλειμμα παραγωγικότητας κ.α). Η αντοχή είναι στην πρώτη δεκάδα των παθήσεων για το κόστος στο σύστημα υγείας, όπως η καρδιακή νόσος, τα νεοπλάσματα, ο διαβήτης».

Γιάννης Κυριόπουλος Ομότιμος Καθηγητής, ΕΣΔΥ

Για έναν παγκόσμιο καταστροφικό κίνδυνο έκανε λόγο ο Ομότιμος Καθηγητής, ΕΣΔΥ Γιάννης Κυριόπουλος, προειδοποιώντας ότι «για να αλλάξει η κατάσταση και η Ελλάδα να φύγει από τις πρώτες θέσεις με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αντιβιοτικών και τη μικροβιακή αντοχή απαιτείται πρόληψη λοιμώξεων, σωστή θεραπεία και σωστή χρήση αντιβιοτικών. Κάτι που πρέπει να γίνει συνείδηση όλων, καθώς το τέλος των «θαυμαστών φαρμάκων» είναι επί θύρας, εφόσον δεν έχουν κυκλοφορήσει την τελευταία δεκαετία ούτε πρόκειται να κυκλοφορήσουν τουλάχιστον για μια δεκαετία νεότερα αντιβιοτικά δραστικά στα ανθεκτικά μικρόβια».

Νικόλαος Σύψας Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή Αθηνών ΕΚΠΑ, Υπεύθυνος, Μονάδα Λοιμώξεων Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας, Πρόεδρος, Επιτροπή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων ΓΝΑ «Λαϊκό»

Στις προϋποθέσεις για μια Πολιτική Διαχείρισης και Ελέγχου της Μικροβιακής Αντοχής στην Ελλάδα επικεντρώθηκαν οι συμμετέχοντες στη συζήτηση στρογγυλής Τράπεζας κ.κ. Γιώργος Δάικος ομότιμος καθηγητής Παθολογίας Λοιμώξεων, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Νικόλας Σύψας Παθολόγος Λοιμωξιολόγος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή Αθηνών ΕΚΠΑ, υπεύθυνος Μονάδας Λοιμώξεων Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας, Πρόεδρος, της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του ΓΝΑ «Λαϊκό».