Σημαντική πρόοδος στον φαρμακολογικό έλεγχο του AIDS

Του Αχιλλέα Γραβάνη

καθηγητή Φαρμακολογίας

Η υπάρχουσα σήμερα αντιρετροϊκή θεραπεία (αντιικα) είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στην καταστολή του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας HIV. Δεδομένου ότι η καταστολή του HIV απαιτεί ισόβια αντιρετροϊκή θεραπεία, κυρίως σε καθημερινή βάση, υπάρχει ανάγκη να αναπτυχθούν κλινικά αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις που χρησιμοποιούν αντιιικούς παράγοντες μακράς διαρκείας δράσης για την αναστολή της αναπαραγωγής του ιού. Δημοσιεύτηκαν προ ημερών στο κορυφαίο περιοδικό Nature τα αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής της χορήγησης δύο ειδικών για τον HIV ευρέως εξουδετερωτικών μονοκλωνικών αντισωμάτων, των 3BNC117 και 10-1074. Οι 8 εγχύσεις του συνδυασμού 3BNC117 και 10-1074, που χορηγήθηκαν σε περίοδο 24 εβδομάδων, ήταν καλά ανεκτές χωρίς σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τις εγχύσεις.

Σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (Placebo), ο συνδυασμός των δυο μονοκλωνικών αντισωμάτων διατήρησε την πλήρη καταστολή της ιαιμίας του πλάσματος (έως και 43 εβδομάδες) μετά τη διακοπή της θεραπείας, σε ασθενείς που δεν ανιχνεύθηκε ανθεκτικός σε αντισώματα HIV στην αρχή της θεραπείας και έπαιρναν πριν αντιρετροικη αγωγή. Ομοίως, ισχυρή καταστολή του HIV παρατηρήθηκε στους συμμετέχοντες στη μελέτη που δεν είχαν λάβει αντιρετροϊκή θεραπεία με ιαιμία.

Τα κλινικά αυτά δεδομένα υποστηρίζουν ότι η συνδυαστική θεραπεία με ευρέως εξουδετερωτικά μονοκλωνικά αντισώματα μπορεί να προσφέρει μακροχρόνια ιολογική καταστολή χωρίς αντιρετροϊκή θεραπεία σε άτομα με AIDS και την ανάπτυξη περαιτέρω αντίστοιχων αντισωμάτων της επόμενης γενιάς με μεγάλο χρόνο ημιζωής και άρα μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας μετά την χορήγηση. Το παράδειγμα στον HIV, αλλά πρόσφατα και στον SARS-CoV-2 δείχνει την μελλοντική δυναμική της μακροχρόνιας φαρμακολογικής ανοσοποιησης με την χορήγηση μειγμάτων μονοκλωνικων αντισωμάτων.