Στην κορυφή του διεθνούς επιστημονικού ενδιαφέροντος βρίσκεται το θέμα της γενετικής επεξεργασίας του γονιδιώματος, καθώς η τροποποίησή του διευκολύνεται χάρη στην επιστημονική πρόοδο σε αυτό τον τομέα.
Η νέα μέθοδος CRISPR/Cas9 προσφέρει τη δυνατότητα επεξεργασίας του γονιδιώματος με εξαιρετική απλότητα, αποτελεσματικότητα και ευελιξία. Ωστόσο, το βασικό του μειονέκτημα είναι ότι δρα και έκτοπες θέσεις στο γονιδίωμα, δημιουργώντας ρήγματα σε σημεία εκτός του επιθυμητού γονιδίου ή της θέσης (off-target-effect), τα οποία παρουσιάζουν παρόμοιες αλληλουχίες. Έως τώρα το σύστημα αυτό έχει εφαρμοστεί σε ανθρώπινες κυτταρικές σειρές. Σε περίπτωση όμως που εφαρμοστεί σε έμβρυα, εγείρει σημαντικά ζητήματα ασφαλείας και ευγονικής, καθώς οι αλλαγές θα κληρονομούνται από τις επόμενες γενεές.
Η εφαρμογή της νέας αυτής τεχνολογίας σε ανθρώπινα έμβρυα απασχόλησε την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, η οποία μετά από επανειλημμένες συνεδριάσεις της εξέδωσε νέα Γνώμη. Ο προβληματισμός για την εφαρμογή της τεχνολογίας CRISPR/Cas9 για την επεξεργασία του ανθρώπινου γονιδιώματος αναλύεται στη συνοδευτική Έκθεση της Επιτροπής, ενώ η Γνώμη περιλαμβάνει τις σχετικές προτάσεις της Επιτροπής.
Σύμφωνα με την πλειοψηφούσα άποψη, προκύπτουν δύο βασικοί περιορισμοί: το πρόβλημα της ασφάλειας και το πρόβλημα της χρήσης υπό συνθήκες ασφαλείας. Ο πρώτος αφορά τη σημαντική αβεβαιότητα που συνοδεύει τα αποτελέσματα των επεμβάσεων στο ανθρώπινο γονιδίωμα, ενώ ο δεύτερος συνδέεται με ένα ηθικό περαιτέρω δίλημμα: τη χρήση των μεθόδων τροποποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος. Με βάση τα ανωτέρω, η Επιτροπή επισημαίνει ότι μόνος δρόμος για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ασφάλειας είναι η εμμονή στη βασική και την προκλινική έρευνα, με σκοπό: α) την κατανόηση της βιολογίας του ανθρώπινου εμβρύου και των γαμετικών κυττάρων και β) τη διαρκή εκτίμηση του δυνητικού οφέλους και κινδύνων των προτεινόμενων κλινικών εφαρμογών.
«Η προσπάθεια του ακριβούς εντοπισμού ιδίως των ανεπιθύμητων δράσεων, με έμφαση στην έμπρακτη υποστήριξη των ερευνητικών πρωτοβουλιών είναι αναγκαία, ώστε σύντομα να καταστεί δυνατός ο σχεδιασμός κλινικών πειραματικών πρωτοκόλλων, που θα εγγυώνται τον μεγαλύτερο βαθμό ασφάλειας για τους συμμετέχοντες. Το μέτρο αυτής της ασφάλειας θα πρέπει να είναι τουλάχιστον ίδιο με εκείνο που ισχύει για τις κλινικές δοκιμές συμβατικών φαρμακευτικών σκευασμάτων» λέει χαρακτηριστικά.
Προτείνει, παράλληλα, να υπάρξει ειδική νομοθετική διευκρίνηση της διάταξης του άρθρου 13 της Σύμβασης του Οβιέδο, ώστε να αποκλειστεί ρητά η εφαρμογή τροποποιήσεων στο γονιδίωμα για σκοπούς ‘θετικής ευγονικής», καθώς και να υπάρξει σχετική προσθήκη στον Ν. 3305/2005 για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή.
Επισυνάπτεται η Γνώμη και η Αιτιολογική Έκθεση:
report_genetiki-epexergasia-gonidiomatos_final_gr-1
opinion__gene-editing_final_gr
Διαπιστευμένη δημοσιογράφος στο Υπουργείο Υγείας. Διπλωματούχος Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών. Τακτικό μέλος της ΕΣΗΕΑ και του ΟΕΕ.
Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *
Δ
