Σημείο κλειδί για τις μεταστάσεις βρήκαν οι επιστήμονες

Οι μεταλλάξεις που προκαλούν την αρχική ανάπτυξη ενός όγκου, φαίνεται ότι είναι εκείνες που ευθύνονται και για τις μεταστάσεις. Αυτό έδειξε μία εξαιρετικά σημαντική μελέτη, ανοίγοντας το δρόμο για καλύτερη κατανόηση του τρόπου εξάπλωσης των μεταστάσεων και της αντιμετώπισής τους.

Μία νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, ρίχνει φως στο θέμα. Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας είναι ο Martin Nowak, καθηγητής της βιολογίας και των μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και μετείχαν ο Alvin Makohon-Moore από το Memorial Sloan Kettering Cancer Center, ο Jeffrey Gerold, από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ο Johannes Reiter από το πανεπιστήμιο του Stanford.

Οι περισσότεροι θάνατοι που συνδέονται με τον καρκίνο προκαλούνται από μεταστάσεις ή δευτερογενείς όγκους σε μακρινά σημεία του σώματος που έχουν εξαπλωθεί από τον αρχικό όγκο. Οι πρωτογενείς όγκοι μπορούν συχνά να απομακρυνθούν χειρουργικά, ενώ οι μεταστατικοί απαιτούν χημειοθεραπεία ή στοχευμένη θεραπεία. Η επιτυχία των νέων στοχευμένων θεραπειών εξαρτάται από την παρουσία μίας συγκεκριμένης μετάλλαξης σε όλα τα καρκινικά κύτταρα, ιδιαίτερα στους μεταστατικούς όγκους.

Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες έρευνες στόχευσαν στην γενετική ανάλυση του πρωτεύοντα όγκου. Η ανάλυση αυτή παραμένει πολύτιμη, όμως, δεν επαρκεί, καθώς τα καρκινικά κύτταρα είναι πασίγνωστα για την ικανότητά τους να αλλάζουν, να εξελίσσονται και να αποφεύγουν θεραπείες, ειδικά καθώς εξαπλώνονται στο σώμα.

Ένας όγκος που αποτελείται από δισεκατομμύρια κύτταρα είναι γεμάτος γενετικές μεταλλάξεις. Τα καρκινικά αλλά και τα φυσιολογικά κύτταρα αποκτούν πολλαπλές μεταλλάξεις καθώς διαιρούνται. Ο εντοπισμός των μεταλλάξεων, που καθοδηγούν την ανάπτυξη του καρκίνου είναι καθοριστικής σημασίας για την ογκολογία ακριβείας, στην οποία οι γιατροί στοχεύουν στη θεραπεία του καρκίνου ενός ασθενούς με βάση τη γενετική του σύνθεση.

«Οι γιατροί θα μπορούσαν να πάρουν ένα δείγμα του πρωτεύοντος όγκου και να βρουν κάποια μετάλλαξη – να την αποκαλούν μετάλλαξη Χ – σε ένα γονίδιο και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν ένα φάρμακο που στοχεύει αυτό το γονίδιο και να σκοτώσουν όλα τα κύτταρα που έχουν μετάλλαξη Χ», εξηγεί ο Reiter. «Αλλά τι γίνεται αν αυτή η συγκεκριμένη μετάλλαξη υπάρχει μόνο σε μερικές από τις μεταστάσεις του ασθενούς;».

Μόνο οι μεταστάσεις που αποτελούνται από κύτταρα με μετάλλαξη Χ θα ανταποκριθούν στη θεραπεία και θα συρρικνωθούν ή θα εξαφανιστούν. Τα κύτταρα χωρίς τη μετάλλαξη Χ θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται. Στο τέλος, ο γιατρός δεν θα δει ύφεση του καρκίνου του ασθενούς, εάν οι μεταλλάξεις του οδηγού ήταν διαφορετικές στις μεταστάσεις του. «Γι ‘αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς να γνωρίζουμε αν οι μεταλλάξεις του γονιδίου οδηγού είναι οι ίδιες σε όλες τις μεταστάσεις του ασθενούς», τονίζει ο Reiter.

Για να διαπιστωθεί εάν οι μεταλλάξεις του γονιδίου οδηγού ήταν οι ίδιες σε όλες τις μεταστάσεις του καρκίνου ενός ασθενούς, οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα DNA από 76 μεταστάσεις 20 ασθενών με 8 διαφορετικούς τύπους καρκίνου. Σε μερικούς καρκίνους, οι ερευνητές αναγνώρισαν μόνο δύο γονιδιακές μεταλλάξεις οδηγού, ενώ σε άλλες, υπήρχαν έως και 18.

Αναλύοντας τα δεδομένα σε μαζικές βάσεις δεδομένων που περιέχουν μεταλλαγμένα δεδομένα πάνω από 25.000 καρκίνους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μεταλλάξεις γονιδίου οδηγού που υπήρχαν σε όλες τις μεταστάσεις συχνά μεταλλάσσονταν σε καρκίνους που είχαν προηγουμένως προσδιοριστεί, υποδεικνύοντας ότι αυτές οι μεταλλάξεις είναι οι πραγματικοί οδηγοί της νόσου και διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη του καρκίνου.