Σύνδρομο αλληλεπικάλυψης άσθματος – ΧΑΠ

Μια περίπλοκη νόσος που πλήττει σχεδόν έναν στους εννέα ενήλικους καπνιστές είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Οι περισσότεροι, όμως, από τους μισούς δεν το γνωρίζουν.
Σύμφωνα με τους ομιλητές, η ΧΑΠ είναι μια συχνή νόσος που προλαμβάνεται και αντιμετωπίζεται. Χαρακτηρίζεται από επίμονο και συνήθως προοδευτικό περιορισμό της ροής αέρα και σχετίζεται με αυξημένη, χρόνια φλεγμονώδη απάντηση των αεραγωγών και του πνεύμονα σε τοξικά εισπνεόμενα σωματίδια ή αέρια (κυρίως το καπνό του τσιγάρου).

Ωστόσο, απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και έναρξη θεραπείας. «Τσιγαρόβηχας» και δύσπνοια πρέπει να οδηγούν αμέσως στον γιατρό, καθώς αποτελούν τα βασικά συμπτώματα της πάθησης. Η κατάσταση περιπλέκεται όταν υπάρχει συνδυασμός ΧΑΠ και άσθματος.

Πρόκειται για μία νέα νοσολογική οντότητα, η οποία ονομάζεται “σύνδρομο αλληλεπικάλυψης άσθματος – ΧΑΠ” (ACOS).

Μιλώντας σε πρόσφατη επιστημονική συνάντηση, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Πνευμονολογίας, Β’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο «Αττικόν», Στ. Λουκίδης αναφέρθηκε στο ACOS. Σύμφωνα με τον κ. Λουκίδη, το σύνδρομο περιγράφεται για πρώτη φορά στις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες για το βρογχικό άσθμα και τη ΧΑΠ.
Η συμπτωματολογία του συγκεκριμένου συνδρόμου είναι ανάλογη των δύο νοσημάτων και περιλαμβάνει δύσπνοια, βήχα, σφύριγμα στην αναπνοή και περιοδικότητα. Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό και σε δεδομένα από τη σπιρομέτρηση. Το ποσοστό των ασθενών με το σύνδρομο αλληλεπικάλυψης στις κλινικές μελέτες δεν είναι σαφές και επηρεάζεται από τα κριτήρια της διάγνωσης που χρησιμοποιούνται. Δεν υπάρχουν στοιχεία για την Ελλάδα. Η θεραπεία του ACOS περιλαμβάνει διακοπή καπνίσματος, εμβολιασμούς και εισπνεόμενα φάρμακα με διπλή κατεύθυνση (άσθμα και ΧΑΠ).

Στη συνάντηση, ο Καθηγητής Πνευμονολογίας – Εντατικής Θεραπείας, Ιατρική σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός», Γενικός Γραμματέας Ε.Π.Ε., Θ. Βασιλακόπουλος, υπογράμμισε ότι το κάπνισμα αποτελεί την κυριότερη αιτία εμφάνισης της νόσου. Οι παροξύνσεις και οι συνοσηρότητες συμβάλλουν επίσης στη συνολική βαρύτητα της νόσου σε κάθε ασθενή.

Από επιδημιολογικές μελέτες και στοιχεία του παγκόσμιου οργανισμού υγείας (WHO) φαίνεται ότι 4 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από ΧΑΠ παγκοσμίως. Η νόσος είναι η τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, επιφέροντας βαρύτατο φορτίο, τόσο οικονομικό όσο και κοινωνικό. Η ποιότητα ζωής των ασθενών με ΧΑΠ επιδεινώνεται σημαντικά και είναι ιδιαίτερα λυπηρό ότι το 50% των ασθενών παραμένουν αδιάγνωστοι.

Η Συντονίστρια Διευθύντρια ΕΣΥ, 7η Πνευμονολογική κλινική, ΝΝΘΑ «Η Σωτηρία», τ. Επίκουρος Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, Μίνα Γκάγκα αναφέρθηκε στην “ολλανδική υπόθεση” της παθογένειας της ΧΑΠ. Εξήγησε ότι για πρώτη φορά το 1961 εκφράστηκε με τους επιστήμονες της εποχής να θεωρούν ότι πρέπει να υπάρχει γενετική προδιάθεση και περιβαλλοντική έκθεση, προκειμένου ένα άτομο να εμφανίσει αποφρακτική νόσο των αεραγωγών, δηλαδή χρόνια βρογχίτιδα ή άσθμα.

Σχεδόν 55 χρόνια αργότερα, είπε, επιβεβαιώνονται οι απόψεις αυτές. Οι παθογενετικοί μηχανισμοί άσθματος και ΧΑΠ δεν συνδέονται απόλυτα, αλλά υπάρχει σαφώς μία γενετική προδιάθεση και περιβαλλοντική έκθεση, προκειμένου να εκδηλωθούν κλινικά τα εν λόγω νοσήματα.

Σύμφωνα με την κα Γκάγκα, στους ασθενείς που χορηγείται τακτική θεραπεία, μειώνεται σημαντικά ο αριθμός των παροξύνσεων, βελτιώνεται η ποιότητα ζωής και η εξέλιξη της νόσου. Οι παροξύνσεις συνδέονται με την επιδείνωση της ΧΑΠ, άρα η μείωσή τους βελτιώνει την πρόγνωση του ασθενούς, μειώνοντας παράλληλα το κόστος της θεραπείας για τον ασθενή και το σύστημα Υγείας.

Ο Γεώργιος Χειλάς, Επικουρικός Επιμελητής Πνευμονολογικής Μονάδας Α’ ΚΕΘ – ΕΚΠΑ Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός», Συντονιστής Ομάδας ΧΑΠ Ε.Π.Ε., Ταμίας Ε.Π.Ε., επεσήμανε ότι η προσθήκη νέων φαρμάκων στη θεραπευτική φαρέτρα κατά της ΧΑΠ είναι επιτακτική ανάγκη. Χαρακτήρισε αποφασιστικό βήμα στη διαχείριση της νόσου τον νέο συνδυασμό διπλής βρογχοδιασταλτικής δράσης ινδακατερόλης – γλυκοπυρρονίου, η οποία σύμφωνα με τον ομιλητή, βελτιώνει την αναπνευστική λειτουργία και μειώνει τα συμπτώματα του ασθενούς.

Το γλυκοπυρρόνιο και ο σταθερός συνδυασμός γλυκοπυρρονίου – ινδακατερόλης αποτελούν νέες, καινοτόμες, εισπνεόμενες θεραπείες ξηράς σκόνης, κατάλληλες για άπαξ ημερησίως χορήγηση. Ενδείκνυνται ως βρογχοδιασταλτικές θεραπείες συντήρησης, για την ανακούφιση των συμπτωμάτων σε ενήλικες ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Ειδικά ο συνδυασμός γλυκοπυρρονίου – ινδακατερόλης είναι ο πρώτος σταθερός συνδυασμός αντιχολινεργικής θεραπείας και β2 αγωνιστή (LAMA/LABA). Λόγω του διπλού μηχανισμού δράσης, παρέχει επιπρόσθετη αποτελεσματικότητα.

Οι παραπάνω θεραπείες κρίθηκαν σε όλες τις κλινικές μελέτες ως ασφαλείς και καλά ανεκτές και το γεγονός αυτό συνδυάστηκε με εξαιρετικά αποτελέσματα, τόσο στην μείωση των παροξύνσεων, όσο και στην βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας, της δύσπνοιας αλλά και της ποιότητας ζωής. Επιπλέον, διαθέτουν τη συσκευή Breezhaler, η οποία είναι μια συσκευή χαμηλής αντίστασης ροής αέρα, κατάλληλη για όλους τους ασθενείς με ΧΑΠ, ακόμη και αυτούς με πολύ σοβαρή απόφραξη. Διαθέτει μικρό και διακριτικό μέγεθος, ενώ είναι σχεδιασμένη για να παρέχει μηχανισμούς ανάδρασης κατά την χορήγηση της δόσης, εξασφαλίζοντας την συμμόρφωση του ασθενούς.