Ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων φυματίωσης καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας όπως ανακοίνωσε το Γενικό Νοσοκομείο «Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης, με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης. Η φυματίωση εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία, επισημαίνει ο υπουργός Υγείας.
Κατά 54% ανήλθαν τα περιστατικά φυματίωσης που δηλώθηκαν το 2023 στην Ελλάδα, σε σχέση με το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Γενικό Νοσοκομείο «Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης. Το 2023 εντοπίστηκαν στην Ελλάδα 493 περιπτώσεις φυματίωσης, εκ των οποίων οι 370 (το 75% επί του συνόλου) δηλώθηκαν από τις μονάδες υγείας. Τα υπόλοιπα 123 περιστατικά (25%) καταγράφηκαν από ενεργητική εργαστηριακή επιτήρηση σε επιλεγμένα τριτοβάθμια νοσοκομεία, όπως τόνισε σε ανάρτησή του ο κ. Γεωργιάδης. Άξιο λόγου είναι πως από το σύνολο το 47% αφορούσε σε Έλληνες και το 53% σε αλλοδαπούς. Υπενθυμίζεται πως τα ποσοστά φυματίωσης μειώνονταν σταθερά στην ΕΕ/στον ΕΟΧ, καθώς αναφέρθηκαν για μια ακόμη φορά περισσότερα από 33 000 κρούσματα ανά έτος το 2020 και το 2021, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Πύλης Πληροφοριών Εμβολιασμού.
«Η φυματίωση εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία ακόμη και σήμερα, παρά το γεγονός ότι η θεραπεία της είναι γνωστή και ευρέως διαθέσιμη» υποστηρίζει ο υπουργός. Διεθνές πρόβλημα αποτελεί αφού το 2023, ενδεικτικά, η φυματίωση ήταν η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως από λοιμώδες νόσημα, δηλαδή έλαβε ξανά την πρωτιά, ύστερα από τα τρία χρόνια της πανδημίας από τον κορονοϊό.
Εκτιμάται ότι περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα νοσούν και πάνω από 1 εκατομμύριο χάνουν τη ζωή τους από τη νόσο ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).Άξιο αναφοράς είναι ότι υπολογίζεται πως περίπου το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει λανθάνουσα νόσο, χωρίς να νοσεί.
Η φυματίωση
Η φυματίωση είναι νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί: «Η πρόληψη συνίσταται στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των πασχόντων ώστε να σταματήσει η μετάδοση της νόσου, αλλά και στη χορήγηση προληπτικής θεραπείας στα άτομα με λανθάνουσα νόσο. Η φυματίωση είναι μια μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από διάφορα στελέχη μυκοβακτηριδίων, τα οποία ανήκουν στο σύμπλεγμα Mycobacterium tuberculosis. Η φυματίωση προσβάλλει συνήθως τους πνεύμονες (πνευμονική φυματίωση), αλλά μπορεί επίσης να προσβάλει οποιοδήποτε μέρος του σώματος (εξωπνευμονική φυματίωση), όπως τους νεφρούς, τη σπονδυλική στήλη και τον εγκέφαλο , σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Πύλης Πληροφοριών Εμβολιασμού
Η φυματίωση εξαπλώνεται μέσω του αέρα. Σε περίπτωση μόλυνσης μπορεί να χρειαστούν μήνες για την ανάρρωση από τη φυματίωση και υπάρχει κίνδυνος εκ νέου μόλυνσης. Σε ότι αφορά στα επιπλοκές η φυματίωση μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στους πνεύμονες και εκείνοι που έχουν επιβιώσει μπορεί να υποφέρουν από ορισμένα επίμονα προβλήματα υγείας του αναπνευστικού συστήματος. Εάν μολυνθούν και άλλα μέρη του σώματος, η φυματίωση μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη σε αυτά τα σημεία (όπως στειρότητα ή νεφρική ανεπάρκεια).
Ο εμβολιασμός μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των σοβαρών συνεπειών της φυματίωσης στα παιδιά.
Ποια είναι τα συμπτώματα της φυματίωσης;
Τα συμπτώματα φυματίωσης ποικίλλουν ανάλογα με την προσβεβλημένη περιοχή:
- επίμονο βήχα (για περισσότερο από 2 εβδομάδες)
- πυρετό
- νυχτερινή εφίδρωση
- απώλεια βάρους
Η φυματίωση που επηρεάζει άλλα μέρη του σώματος εμφανίζεται με συμπτώματα που σχετίζονται με το σημείο μόλυνσης.
Λανθάνουσα μορφή
Τα βακτήρια της φυματίωσης μπορούν μερικές φορές να μολύνουν ένα άτομο χωρίς να προκαλέσουν τη νόσο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ενώ το άτομο έχει μολυνθεί με φυματίωση, δεν εμφανίζει συμπτώματα, δεν είναι άρρωστο και δεν μπορεί να μεταδώσει τη νόσο. Ωστόσο, η παρουσία των βακτηρίων σημαίνει ότι τα άτομα αυτά διατρέχουν κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο και να εκδηλώσουν συμπτώματα χωρίς την κατάλληλη θεραπεία.
Ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο;
Κάθε άνθρωπος μπορεί να μολυνθεί με φυματίωση, αλλά ορισμένοι είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν την ενεργό μορφή της νόσου σε σχέση με άλλους. Στις ομάδες αυτές περιλαμβάνονται:
- όσοι περνούν πολύ χρόνο σε στενή επαφή με κάποιον που πάσχει από φυματίωση,
- τα άτομα που γεννήθηκαν ή ζουν σε περιοχή όπου η συχνότητα εκδήλωσης της φυματίωσης είναι μεγάλη,
- τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως τα άτομα με HIV, ή τα άτομα που λαμβάνουν ορισμένες ιατρικές θεραπείες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα,
- παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών
- άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες συνωστισμού ή ανθυγιεινές συνθήκες, όπως είναι οι άστεγοι ή οι φυλακισμένοι.
Πρόληψη
Ο εμβολιασμός μπορεί να συμβάλει στην προστασία από σοβαρές μορφές φυματίωσης σε μικρά παιδιά. Πέραν του εμβολιασμού, ο κίνδυνος της φυματίωσης μπορεί να μειωθεί με τη λήψη διαφόρων προφυλάξεων:
- διασφάλιση επαρκούς αερισμού
- ορθή υγιεινή πρακτική
- κάλυψη του στόματος και της μύτης όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε,
- προληπτική θεραπεία κατά της φυματίωσης σε άτομα που έχουν μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο και το φέρουν στον οργανισμό τους, χωρίς να έχουν συμπτώματα νόσησης.
Μείζονος σημασίας είναι η άμεση ανίχνευσή της, προκειμένου να προλαμβάνεται η εξάπλωση της νόσου.
Θεραπεία
Η συνήθης θεραπεία για τη φυματίωση απαιτεί τη λήψη ενός συνδυασμού διαφόρων αντιβιοτικών για τουλάχιστον τέσσερις έως έξι μήνες. Για τη θεραπεία μορφών φυματίωσης που είναι ανθεκτικές στα φάρμακα πρώτης γραμμής, ενδέχεται να απαιτείται διαφορετικός συνδυασμός αντιβιοτικών για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα (6 έως 18 μήνες). Ωστόσο, η θεραπεία της φυματίωσης μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες που απαιτούν στενή παρακολούθηση και διαχείριση από τους επαγγελματίες του τομέα υγείας.
