Ένα από τα «θαυματουργά» νέα ανοσο-ογκολογικά φάρμακα, που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια, το Keytruda της αμερικανικής Merck (MSD στην Ελλάδα), φαίνεται ότι δεν τα καταφέρνει έναντι του πολλαπλού μυελώματος. Η εταιρεία αποφάσισε να διακόψει προσωρινά δύο δοκιμές τελικής φάσης, καθώς καταγράφηκαν θάνατοι ασθενών.

Το πρόβλημα αφορά δύο κλινικές δοκιμές:

• KEYNOTE-185 στην οποία οι νεοδιαγνωσμένοι ασθενείς καλούνταν να λάβουν μόνο την κλασική θεραπεία (συνδυασμός lenalidomide και χαμηλής δόσης dexamethasone) ή μαζί με το Keytruda.
• ΚΕΥΝΟΤΕ 183 στην οποία γινόταν η προαναφερόμενη σύγκριση σε άλλη κατηγορία ασθενών, οι οποίοι είχαν ήδη λάβει δύο φορές άλλες θεραπείες.

Το Keytruda (pembrolizumab) αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των νέων ανοσο-ογκολογικών θεραπειών. Είναι ένα εξανθρωποποιημένο μονοκλωνικό αντίσωμα κατά του προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου-1 (PD-1), ο οποίος αδρανοποιεί ορισμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, που ονομάζονται Τ κύτταρα.

Για πρώτη φορά εγκρίθηκε στις ΗΠΑ το 2014 για τη θεραπεία του μελανώματος και από τότε έχει λάβει διάφορες άλλες ενδείξεις, όπως υποτροπιάζον ή ανθεκτικό κλασικό λέμφωμα Hodgkin (cHL). Πρόσφατα, δε, έλαβε άλλες τρεις ενδείξεις για καρκίνο ουροδόχου κύστης, πνεύμονα και ένα σπάνιο γενετικό καρκίνο.

Από την πρώτη κλινική μελέτη του pembrolizumab μέχρι σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη περισσότερες από 400 μελέτες για 30 διαφορετικές μορφές καρκίνου. Στην Ε.Ε. το φάρμακο έχει λάβει ενδείξεις για προχωρημένο μελάνωμα, μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και υποτροπιάζον ή ανθεκτικό κλασικό λέμφωμα Hodgkin (cHL).

Οι ανοσο-ογκολογικές θεραπείες είναι φάρμακα που «χρησιμοποιούν» το ανοσολογικό σύστημα του σώματος για να καταπολεμήσουν τον καρκίνο. Η διαφορά τους με άλλες αντικαρκινικές θεραπείες είναι ότι στοχεύουν τα ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος και όχι τα καρκινικά κύτταρα, επιτρέποντάς του να αναγνωρίζει και να επιτίθεται επιλεκτικά στα καρκινικά κύτταρα, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει μακροχρόνια μνήμη στο ανοσοποιητικό, έτσι ώστε να προσαρμόζεται συνεχώς και σε βάθος χρόνου στον καρκίνο, προσφέροντας ανθεκτική και μακροχρόνια θεραπεία στον ασθενή.