Στο θεραπευτικό «περιθώριο» ο καρκίνος του Παγκρέατος

Η πρώτη σύγκριση μεταξύ των ευρωπαϊκών υπηρεσιών υγείας για την αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος υποδεικνύει ότι οι περισσότερες χώρες δεν δίνουν τη δέουσα προσοχή στη νόσο. Παρόλο που ο καρκίνος του παγκρέατος ευθύνεται για τον ίδιο σχεδόν αριθμό θανάτων με τον καρκίνο του μαστού, τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης δεν τον λαμβάνουν σοβαρά υπόψη. Σε 4 στις 5 χώρες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η Ελλάδα, τα στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα της θεραπευτικής αγωγής δεν παρακολουθούνται και δεν υπάρχει εγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική.

«Με δεδομένη την εξαιρετικά δύσκολη οικονομική συγκυρία, η Ελλάδα θα πρέπει να επικεντρωθεί στα βασικά όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη για τον καρκίνο του παγκρέατος: την εκπαίδευση των ιατρών με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου και την παρακολούθηση των βασικών δεδομένων στο πλαίσιο της θεραπευτικής αντιμετώπισης, λέει ο Δρ Arne Bjornberg, επικεφαλής στην κατάρτιση των πινάκων κατάταξης του Ερευνητικού Οργανισμού Health Consumer Powerhouse (HCP), όπως και του εν λόγω Ευρωπαϊκού Πίνακα Κατάταξης για τον Καρκίνο του Παγκρέατος (European Pancreatic Cancer Index- EPCI).

«Η ανεπαρκής τεκμηρίωση, ένα «κλασικό» πρόβλημα της ελληνικής υγειονομικής περίθαλψης, παρακωλύει την αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου. Η μη παρακολούθηση της απόδοσης οδηγεί σε αποπροσανατολισμό. Στην Ελλάδα, η πρόληψη και η πρόσβαση σε φαρμακευτικά σκευάσματα φαίνεται να συνεχίζουν να λειτουργούν, αλλά η παρηγορητική και ανακουφιστική αγωγή παρουσιάζει προφανώς μια θλιβερή εικόνα», κατέληξε η κα Bjornberg.

Ο καρκίνος του παγκρέατος έχει δικαιολογημένα τη φήμη του «σιωπηλού δολοφόνου». Κατά γενικό κανόνα, ανιχνεύεται πολύ αργά, γεγονός που καθιστά τη θεραπεία σχεδόν αδύνατη. Οι ιατροί χρειάζονται καλύτερη εκπαίδευση για την πρώιμη ανίχνευση της νόσου. Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί την τέταρτη σημαντικότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ευθύνεται για το θάνατο περισσότερων από 100.000 Ευρωπαίων κάθε χρόνο. Σε αντίθεση με άλλες μορφές καρκίνου, ο αριθμός για τη συγκεκριμένη νόσο συνεχίζει να αυξάνεται! Οι περισσότεροι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παγκρέατος θα πεθάνουν μέσα στον πρώτο χρόνο από τη διάγνωση.

Παρά το βάρος που επιφέρει η νόσος, οι περισσότερες χώρες δεν διαθέτουν βέλτιστη πρακτική για τη θεραπευτική αντιμετώπιση. Τέσσερις στις πέντε χώρες δεν μπορούν να παρουσιάσουν στοιχεία για τα αποτελέσματα της θεραπευτικής αγωγής. Ο πίνακας EPCI υποδεικνύει ότι οι πιθανότητες επιβίωσης είναι δύο φορές μεγαλύτερες στις ευρωπαϊκές χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με τις χώρες με τις χαμηλότερες επιδόσεις.

«Η γενική εικόνα είναι μάλλον ζοφερή, αλλά υπάρχουν χώρες «πρόδρομοι» στη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος», εξηγεί η Ann-Marie Yazbeck, διαχειρίστρια του έργου EPCI. «Η Ολλανδία, η Δανία, η Γαλλία και η Ιρλανδία παρουσιάζουν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Οι ιατροί φαίνεται να είναι περισσότερο ενημερωμένοι για τη νόσο και τα αποτελέσματα της θεραπευτικής αγωγής παρακολουθούνται και τεκμηριώνονται, συγκριτικά, σε ικανοποιητικό βαθμό. Το ενθαρρυντικό είναι ότι μπορούμε να καθορίσουμε τα στρατηγικά βήματα που θα μας επιτρέψουν να σημειώσουμε πρόοδο. Η παρακολούθηση και η τεκμηρίωση της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι συνιστώσες τις οποίες η Ελλάδα θα πρέπει να βελτιώσει σημαντικά σε σχέση με τον καρκίνο του παγκρέατος!»

Ανάγκη βέλτιστης πρακτικής
Ο πίνακας υποδεικνύει τους πυλώνες στους οποίους μπορεί να βασιστεί μια δυνητική πανευρωπαϊκή βέλτιστη πρακτική για τον καρκίνο του παγκρέατος:
– Οι ιατροί πρωτοβάθμιας φροντίδας θα πρέπει να εκπαιδεύονται, προκειμένου να είναι σε επαγρύπνηση για τον καρκίνο του παγκρέατος και να μπορούν να αναγνωρίσουν ένα συνδυασμό αόριστων συμπτωμάτων.
– Η πρώιμη ανίχνευση είναι απολύτως αναγκαία για την αποτελεσματική θεραπευτική αντιμετώπιση.
– Ταχεία πρόσβαση στη διάγνωση από ειδικό και στο χειρουργείο.
– Συστηματική, προσιτή παρακολούθηση και τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων από τη θεραπευτική αγωγή.
– Ενημέρωση των ασθενών για τις επιλογές θεραπείας, με καταλόγους των πιστοποιημένων χειρουργών για τον καρκίνο του παγκρέατος και ευκαιρίες διασυνοριακής περίθαλψης.

Ο πίνακας – ο οποίος αποτελεί την πρώτη σύγκριση των υπηρεσιών υγείας για τον καρκίνο του παγκρέατος στην Ευρώπη – καλύπτει τους ακόλουθους τομείς, χρησιμοποιώντας 30 δείκτες: Δικαίωμα, ενημέρωση και πρόσβαση των ασθενών στην υγειονομική περίθαλψη, πρόληψη, αποτελέσματα θεραπευτικών αγωγών, διάγνωση, φάρμακα και παρηγορητική και ανακουφιστική αγωγή.
Όπως καταδεικνύουν οι εθνικοί δείκτες αναφοράς του EPCI, υπάρχει ένας ευρύς καταμερισμός των αποτελεσμάτων στον πίνακα, με έναν ασυνήθιστο συνδυασμό χωρών με υψηλό και μεσαίο εισόδημα στο άνω μισό των θέσεων κατάταξης.

Η Ολλανδία έρχεται πρώτη (όπως και σε πολλούς άλλους πίνακες κατάταξης του HCP) με 879 βαθμούς από ένα ενδεχόμενο σύνολο 1000 βαθμών και ακολουθούν η Δανία (872), η Γαλλία (812), η Ιρλανδία (807) και, τέλος, το Ηνωμένο Βασίλειο στην αξιοπρεπή 5η θέση (800), παρόλο που έχει κάποια από τα χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης στην Ευρώπη! Η Ελλάδα (582) βρίσκεται στην 22η θέση.