Σύγχρονη πολιτική παροχής υγείας σε ένα καινούριο ΕΣΥ

Αυστηρά κριτήρια, αξιοπρεπείς αμοιβές και φιλοδοξίες για ανταγωνιστικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο νοσοκομείο

Η προτεραιότητα κάθε συστήματος υγείας θα έπρεπε να είναι ο πολίτης. Έτσι εξ αρχής ξεκαθαρίζεται ότι ο πολίτης πρέπει να απολαμβάνει δωρεάν κι ανάλογα με τις ασφαλιστικές του καλύψεις το αγαθό, ενώ πρέπει να λαμβάνεται πρόνοια για τους πραγματικά ανασφάλιστους και πραγματικά αναξιοπαθούντες. 

Το τελευταίο προϋποθέτει αδιάβλητους μηχανισμούς ελέγχου των πιστοποιητικών απορίας, προκειμένου να μην επαναληφθούν φαινόμενα του παρελθόντος που τελικά στέρησαν από το σύστημα πόρους που θα πήγαιναν σε πραγματικά αναξιοπαθούντες. Άρα εμπλέκεται άμεσα η κοινωνική πολιτική καθώς και η εποπτεία των φορολογικών μηχανισμών.

Αν όμως «κέντρο» του συστήματος υγείας είναι ο πολίτης, «στυλοβάτες» του  είναι αυτοί που το υπηρετούν, δηλαδή γιατροί, νοσηλευτές, παραϊατρικό προσωπικό, βοηθητικό προσωπικό, διοικητικοί και στελέχη των δομών του υπουργείου Υγείας. Η λειτουργία των παραπάνω πρέπει να διέπεται από κανόνες, να υπόκειται σε αξιολόγηση αλλά και να αμείβεται αναλόγως.   

Η πληθώρα γιατρών με διευθυντικές (άχρηστες στην ουσία) θέσεις και προσόντα μόνο την αρχαιότητα, επιβεβαιώνει ότι το σύστημα εσωτερικής εξέλιξης-κρίσης των γιατρών είναι σαθρό και εις βάρος των ικανών. Στον τομέα των αμοιβών, είναι αν μη τι άλλο άδικο να πληρώνονται το ίδιο, ο γιατρός που δουλεύει στο πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας (αγροτικό στην επαρχία) με της ίδιας ειδικότητας γιατρό του τριτοβάθμιου νοσοκομείου των Αθηνών/Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, είναι αδιανόητο να αμείβονται το ίδιο όλες οι ειδικότητες! Τα συμβόλαια των γιατρών πρέπει να είναι ατομικά και ετήσια με ανάλογες αναπροσαρμογές βάσει του αποτελέσματος του έργου που προσφέρουν.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο νευροχειρουργός  θα αμείβεται πολύ περισσότερο από τον οφθαλμίατρο, ακόμα και στο ίδιο νοσοκομείο, λόγω της ιδιαιτερότητας της ειδικότητας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στην ελεύθερη αγορά ανάλογα με την ειδικότητα διαφοροποιούνται οι ασφάλειες αστικής ευθύνης.  Από την άλλη, θα πρέπει να γίνει εξίσωση προνομίων όλων των  πανεπιστημιακών-ιατρών ΕΣΥ-στρατιωτικών (όλοι υπηρετούν τους ίδιους ασφαλισμένους).

Η διαφοροποίηση των αμοιβών θα πρέπει να γίνεται, πάντως, και βάσει άλλων κριτηρίων πέραν της βαθμίδας, όπως με το πόσο παραγωγικός είναι ο γιατρός, με τι κόστος λειτουργίας επιβαρύνει το σύστημα υγείας (περιττή συνταγογράφηση, επιπλοκές, αγωγές εις βάρος του), αν είναι δημοφιλής στο να προσελκύει  ιατρικό τουρισμό-κέρδος για το νοσοκομείο και το σύστημα υγείας.

Η Ελλάδα με το υψηλά καταρτισμένο ιατρικό προσωπικό θα μπορούσε να είναι Νο. 1 χώρα για ιατρικό τουρισμό όλης της δυτικής Ευρώπης, λόγω χαμηλού κόστους των υπηρεσιών, και των Βαλκανίων, λόγω αυξημένης εξειδίκευσης. Όταν για μια εγχείρηση κήλης ο Βρετανός περιμένει 3-6 μήνες  και  το κόστος είναι περίπου 4.000 ευρώ, γιατί να μην τον στείλει η ασφάλειά του στην Ελλάδα όπου το κόστος είναι το ένα τέταρτο; Τα εισαγόμενα κεφάλαια θα μπορούσαν να ενισχύσουν τον τομέα της υγείας και ναι, να λειτουργεί το σύστημα υγείας με σκοπό το κέρδος-στο βαθμό που μπορεί- πάντα ως δημόσιο αγαθό για τον πολίτη.

Ωστόσο με την ανάπτυξη αυτής της διάστασης του δημόσιου νοσοκομείου αυξάνεται ο πήχης των παραγωγικών κριτηρίων για τους γιατρούς, που θα αμείβονται αξιοπρεπέστατα, θα τους δίνεται η δυνατότητα να αυξάνουν τα εισοδήματά τους νόμιμα και να φορολογούνται όταν φέρνουν, χάρη στην προσωπική τους φήμη, ασθενείς από το εξωτερικό ή ιδιωτικά ασφαλισμένους και τους κουράρουν στο ΕΣΥ.

Τι απαιτείται για τη δημιουργία ενός υψηλού προφίλ ιατρικού προσωπικού; Το ξεσκαρτάρισμα του!  Δεν μπορεί να μένει κάποιος στο ΕΣΥ μόνο λόγω ηλικίας. Αντικειμενική αξιολόγηση -από την αρχή-  όλου του ιατρικού προσωπικού και ξεκάθαρες ατομικές συμβάσεις με επαναδιαπραγμάτευση ανά έτος κι άμεση άρση της μονιμότητας για όλο το ιατρικό προσωπικό.

Παρόμοια με τους γιατρούς θα πρέπει να αξιολογηθεί και να αμειφθεί ανά κατηγορία και το νοσηλευτικό προσωπικό, το οποίο θα πρέπει να εμπλουτίζεται με νέους ανθρώπους μια που η ιδιαιτερότητα του επαγγέλματος είναι ότι δεν μπορεί να ασκηθεί σε τομείς αυξημένης φροντίδας από μεσήλικες και άνω.

Παραϊατρικό και βοηθητικό προσωπικό πρέπει επίσης να αξιολογηθούν και να έχουν αμοιβές ανά κλάδο, αλλά και σε συνάρτηση με τις παραπάνω κατηγορίες που υπηρετούν τη δημόσια υγεία. Δεν μπορεί ο βιολόγος να αμείβεται το ίδιο με το γιατρό ούτε με το νοσηλευτή που απασχολείται σε μονάδα εντατικής θεραπείας (επιτέλους να  γίνει και η ανάλογη ανάλυση του εργασιακού στρες ανά ειδικότητα και χώρο εργασίας).

Το διοικητικό προσωπικό χρειάζεται προοδευτικά να αντικατασταθεί από στελέχη που γνωρίζουν πλήρως την ελεύθερη οικονομία της αγοράς και να διαπραγματεύεται υπέρ του δημοσίου κι όχι να λέει «τι με νοιάζει, λεφτά του Κράτους είναι». Πρέπει να έχει πριμ παραγωγικότητας και οι κεφαλές να λογοδοτούν ανά έτος για τους προϋπολογισμούς που εκτελούν. Τα στελέχη των διοικήσεων όλων των υγειονομικών φορέων χρειάζεται να είναι νέα άτομα με αντίληψη των καινοτομιών, με ετήσιες ατομικές συμβάσεις εργασίας.

Και φτάνουμε στην κορυφή. Η πολιτική ηγεσία χρειάζεται να κάνει βαθιές τομές. Σαφώς η κατάσταση δε θα αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά θα πρέπει να ξεκινήσει από τη μη χρησιμοποίηση αποτυχημένων πολιτικών-κομματικών στελεχών στην ηγεσία των υγειονομικών σχηματισμών. Να καταργήσει τις δαπανηρές ΥΠΕ, όπου δεν προσφέρεται κανένα έργο και να αποκεντρώσει πλήρως τους μηχανισμούς παροχής υγείας. Ας αναζητήσει στελέχη στην ελεύθερη αγορά (υπάρχουν πολλά) και ας κοιτάξει και τα του οίκου της (υπουργείο) όπου η γραφειοκρατία εξοργίζει.