Συνέδριο του Αμερικάνικου Κολλεγίου Καρδιολογίας 2022: Nεότερα δεδομένα στη λιπιδιολογία  

Ασθενείς με πρόσφατο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου (ΟΕΜ) η χορήγηση αλιροκουμάμπης (alirocumab) σε συνδυασμό με υψηλής δραστικότητας στατίνη οδήγησε σε σημαντική υποστροφή της αθηρωμάτωσης στις στεφανιαίες αρτηρίες. Παρά τις σημαντικές θεραπευτικές εξελίξεις στον τομέα της καρδιολογίας, οι ασθενείς με πρόσφατο ΟΕΜ παρουσιάζουν πολύ υψηλό κίνδυνο για ανεπιθύμητα καρδιαγγειακά επεισόδια.

Τα στοιχεία μελέτης που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό JAMA και παρουσιάστηκαν στο Ετήσιο Συνέδριο  του Αμερικάνικου Κολλεγίου Καρδιολογίας. Οι Ιατροί της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευάγγελος Λυμπερόπουλος (Καθηγητής,  Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική), Χαράλαμπος Βλαχόπουλος (Καθηγητής, Α’ Καρδιολογική Κλινική) , Λουκιανός Ραλλίδης (Καθηγητής, Β’ Καρδιολογική Κλινική), Ιγνάτιος Οικονομίδης (Καθηγητής, Β’ Καρδιολογική Κλινική), Γεώργιος Γεωργιόπουλος (Ακαδημαϊκός Υπότροφος, Θεραπευτική Κλινική) και Κίμων Σταματελόπουλος (Αναπληρωτής Καθηγητής, Θεραπευτική Κλινική) συνοψίζουν τα κύρια ευρήματα δύο σημαντικών μελετών στο αντικείμενο της λιπιδιολογίας που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο.

Η αλιροκουμάμπη είναι ένα πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που αναστέλλει εκλεκτικά το ένζυμο PCSK9 (Proprotein convertase subtilisin/kexin type 9), ελλατώνει την LDL-χοληστερόλη κατά 60% και μειώνει τα καρδιαγγειακά επεισόδια μετά από ΟΕΜ.

Η μελέτη PACMAN-AMI

Ο πληθυσμός ήταν 300 ασθενείς με ΟΕΜ που υποβλήθηκαν σε διαδερμική επαναγγείωση και εν συνεχεία τυχαιοποιήθηκαν σε υψηλής δραστικότητας στατίνη (ροσουβαστατίνη 20 mg) και 150 mg αλιροκουμάμπη κάθε δύο εβδομάδες υποδορίως (ομάδα θεραπείας) ή ροσουβαστατίνη 20 mg και εικονικό φάρμακο (ομάδα ελέγχου). Η θεραπεία άρχισε εντός 24 ωρών από την διαδερμική επαναγγείωση και ο απεικονιστικός έλεγχος επαναλήφθηκε σε 52 εβδομάδες.

Ως πρωτογενές καταληκτικό σημείο ορίστηκε η μεταβολή του όγκου της αθηρωματικής βλάβης σε μη υπεύθυνη για το έμφραγμα στεφανιαία αρτηρία με τη χρήση ενδοστεφαναίου υπερηχογραφήματος. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι:

• η μέση μείωση του όγκου του ενδοστεφανιαίου αθηρώματος ήταν σημαντικά μεγαλύτερη με την αλιροκουμάμπη έναντι του εικονικού φαρμάκου κατά περίπου 50%.
•   μεγαλύτερη ελάττωση στο μέγιστο λιπώδες φορτίο του πυρήνα της αθηρωματικής πλάκας,
• μεγαλύτερη αύξηση στο πάχος της ινώδους κάψας με την αλιροκουμάμπη
• η προσθήκη αλιροκουμάμπης στην καθιερωμένη θεραπεία με στατίνη γρήγορα μετά από ΟΕΜ συσχετίζεται με σημαντική υποστροφή του αθηρωματικού φορτίου στις στεφανιαίες αρτηρίες 1 έτος μετά το επεισόδιο χωρίς σημαντική αύξηση των ανεπιθύμητων ενεργειών από το φάρμακο.

Δεύτερη μελέτη

Σε  κλινική μελέτη φάσης 1, που δημοσιεύτηκε ταυτόχρονα στο περιοδικό JAMA (doi:10.1001/jama.2022.5050) δοκιμάστηκε η αποτελεσματικότητα του νέου αναστολέα SLN360, που αποδείχθηκε καλά ανεκτό και οδήγησε σε σημαντική και δοσοεξαρτώμενη μείωση των επιπέδων Lp(a) στο πλάσμα.Μάλιστα, το αποτέλεσμα διατηρήθηκε για πέντε μήνες.

Πρόκειται για ένα μικρό παρεμβαλόμενο (short interfering) RNA (siRNA) έναντι του αγγελιοφόρου RNA της apo(a) η οποία είναι μια πεπτιδική αλυσίδα της λιποπρωτεΐνης (a) [Lp(a)] που καθορίζει το ρυθμό παραγωγής της. Κατά συνέπεια το φάρμακο αυτό αναστέλλοντας την παραγωγή της apo(a) μειώνει την ηπατική παραγωγή της Lp(a).

Ειδικότερα, αξιολογήθηκαν στοιχεία από 32 ασθενείς με αυξημένα επίπεδα Lp(a) (>150 nmol/L) και χωρίς γνωστή καρδιαγγειακή νόσο δοκιμάστηκαν διαφορετικά δοσολογικά σχήματα (30, 100, 300, και 600 mg) εφάπαξ υποδόριας χορήγησης του φαρμάκου. Παρατηρήθηκε 60  ημέρες μετά από μία μόνο δόση του φαρμάκου, μια ισχυρή, δόσοεξαρτώμενη μείωση των κυκλοφορούντων επιπέδων της Lp(a) που κυμαίνονταν μεταξύ 79% και 98%. Τα επίπεδα Lp(a) παρέμειναν μειωμένα πέντε μήνες μετά τη χορήγηση των υψηλότερων δόσεων.

Ήπιες τοπικές ανεπιθύμητες ενέργειες σημειώθηηκαν στο σημείο της ένεσης, καθώς και από παροδική, δοσοεξαρτώμενη αύξηση εντός 7 ημέρων των επίπεδων της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και των ουδετεροφίλων, χωρίς να καταγραφούν συμβάματα που απαιτούσαν τη διακοπή του.