Τα δεδομένα αλλάζουν την υγεία

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη βιώσιμων συστημάτων υγείας είναι η αξιοποίηση δεδομένων, σημειώθηκε στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου για την παρουσίαση της πρωτοβουλίας Future Proofing Healthcare.

 Ο μετασχηματισμός των συστημάτων υγείας που θα τους επιτρέψει να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τις προσκλήσεις του μέλλοντος  βρίσκεται στο επίκεντρο συζητήσεων σε ευρωπαϊκό, διακρατικό αλλά και τοπικό επίπεδο. Μόνο που οι σοβαρές συζητήσεις φαίνεται να πραγματοποιούνται κυρίως σε άλλες χώρες.

Ο Γ. Παπανδρέου ήθελε να μετατρέψει την Ελλάδα σε Δανία του Νότου. Η χώρα μας, όμως, μοιάζει να απέχει πολλά χρόνια από την επίτευξη έστω και κάποιων από τα στοιχεία οργάνωσης των συστημάτων της Σκανδιναβίας. Όπως η έγκαιρη προετοιμασία για την επερχόμενη «καταιγίδα» της διασφάλισης της βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας, διασφαλίζοντας παράλληλα ισότιμη πρόσβαση στους πολίτες.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρωτοβουλία 4 σκανδιναβικών κρατών, βάσει της οποίας όλοι οι stakeholders αναζητούν, από κοινού, τι πρέπει να γίνει έως το 2030 για να αλλάξει η Υγεία.

Είναι, όμως, σαφές ότι βασικό εργαλείο στις όποιες συζητήσεις είναι τα δεδομένα και η αξιοποίηση τους. Αυτό τον στόχο υπηρετεί η πρωτοβουλία Future Proofing Healthcare (https://futureproofinghealthcare.com/), η οποία υλοποιείται πανευρωπαϊκά με την υποστήριξη της Roche. Σκοπός της είναι να συμβάλει στη διαμόρφωση αποτελεσματικών πολιτικών υγείας σε όλη την Ευρώπη, μέσω της συγκέντρωσης και της συγκριτικής ανάλυσης επίσημων, δημοσιευμένων στοιχείων από διαπιστευμένους οργανισμούς και πηγές,  τα οποία βοηθούν στη διάχυση της γνώσης, στην ανάδειξη καλών πρακτικών και στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.

«Χρειαζόμαστε ένα βιώσιμο μοντέλο υγείας για τη μείωση της σπατάλης στο σύστημα», ανέφερε, απαντώντας στο Virus για το ρόλο των περιττών δαπανών, ο Bogi Eliasen, Futurist and Special Advisor on Future of Health, Head of Denmark Unit UNESCO Chair in Bioethics.

Αλλά και σε αυτή την περίπτωση ο ρόλος των δεδομένων είναι κρίσιμος για να αναγνωρίσουμε τη σπατάλη. «Ακόμα και οι περιττές δαπάνες πρέπει να έχουν μια δομή δεδομένων» ,προσέθεσε. Σε ό,τι αφορά το ρόλο των πολιτικών στη λήψη των απαραίτητων αποφάσεων, ο κ. Eliasen απάντησε πως είναι σημαντικό να δείξεις στους πολίτικούς τη σημασία των δεδομένων στη λήψη των αποφάσεων. «Πρέπει να τους δείξεις πως δεν είναι το θέμα η διαχείριση μιας νόσου. Για να παρέχεις υγεία πρέπει να παρέχεις πρόληψη.

Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της λήψης των κατάλληλων αποφάσεων, καταρτίστηκε ο Δείκτης Βιωσιμότητας FutureProofing Healthcare, ο οποίος παρέχει μια ολιστική, στιγμιαία απεικόνιση των συστημάτων υγείας στις 28 χώρες μέλη της Ε.Ε., προκειμένου να βοηθήσει στην ανάδειξη χρήσιμων συμπερασμάτων και να λειτουργήσει ως όχημα για την έναρξη ενός ευρύτερου διαλόγου, με επίκεντρο τη βιωσιμότητα του τομέα της υγείας.

Δείκτης Βιωσιμότητας FutureProofing Healthcare

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Σουηδία, η Δανία, η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Γερμανία είναι αυτές με τις υψηλότερες επιδόσεις ως προς τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας τους, ωστόσο υπάρχουν σημαντικές περιφερειακές ανισότητες σε όλη την Ε.Ε. με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να καταλαμβάνουν τις χαμηλότερες θέσεις της κατάταξης.

Η Ελλάδα βρίσκεται στη 18η θέση της συνολικής κατάταξης, με βαθμολογία 50/100 έναντι 55 που είναι η μέση βαθμολογία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικότερα, καταλαμβάνει την 9η θέση ως προς το επίπεδο υγείας του πληθυσμού, την 11η θέση ως προς την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, τη 19η θέση ως προς την ποιότητα των υπηρεσιών, την 22η θέση ως προς την καινοτομία και την 24η θέση ως προς τη σταθερότητα. Επιμέρους ικανοποιητικές επιδόσεις σημειώνει η χώρα μας ως προς το προσδόκιμο ζωής των πολιτών και τον αριθμό των ιατρών, φαίνεται ωστόσο να υστερεί σημαντικά ως προς τον αριθμό των νοσηλευτών και την εκπαίδευση, τόσο των ιατρών όσο και του νοσηλευτικού προσωπικού. Επίσης, η χαμηλή επίδοση στο κριτήριο της σταθερότητας, αναδεικνύει την ανάγκη για μεγαλύτερη εστίαση στην μελέτη και αξιοποίηση δεδομένων.

«Oι αποφάσεις για την υγεία και τα συστήματα υγείας οφείλουν  να βασίζονται σε δεδομένα. Η συλλογή και αξιοποίηση δεδομένων είναι αναγκαία προκειμένου να βελτιωθεί το επίπεδο φροντίδας των ασθενών και η ποιότητα ζωής των πολιτών. Με βάση τα στοιχεία, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η Ελλάδα εστιάζει περισσότερο στο υγειονομικό υλικό και λιγότερο στους επαγγελματίες υγείας, στους ασθενείς και στη μελέτη των δεδομένων με σκοπό τη διασφάλιση αποτελεσματικών υπηρεσιών υγείας στο μέλλον. Σε αυτήν την κατεύθυνση είναι σημαντικό να ξεκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος σήμερα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν έγκαιρα οι προκλήσεις του μέλλοντος» ανέφερε ο κ. Eliasen.

Επίσης, δημιουργήθηκε ένας διακριτός Δείκτης ο οποίος αποτυπώνει την απόδοση του συστήματος υγείας της Ελλάδας στη διαχείριση του καρκίνου του μαστού. Ο Δείκτης για τον Καρκίνο του Μαστού (Breast Cancer Index) αξιολογεί την επίδοση των συστημάτων υγείας σε πέντε διαστάσεις της διαχείρισης της νόσου, από την πρόληψη και διάγνωση μέχρι την ανακουφιστική φροντίδα.

Στον Δείκτη για τον Καρκίνο του Μαστού, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 25^η θέση μεταξύ των 28 χωρών – μελών της Ε.Ε., ενώ στις δύο πρώτες θέσεις ισοβαθμούν το Βέλγιο και η Σουηδία. Συγκεκριμένα, η χώρα μας βρίσκεται στην 13^η θέση, όσον αφορά στην πρόληψη και διάγνωση, στην 27^η θέση στη θεραπεία, στην 20^η θέση ως προς τα αποτελέσματα και το ποσοστό επιβίωσης, στην 3^η θέση ως προς την εστίαση στον ασθενή και στην 28^η θέση ως προς την  παρηγορητική φροντίδα.

«Αν θέλουμε να θωρακίσουμε την αξία της φροντίδας υγείας στο μέλλον, θα πρέπει οι αποφάσεις που λαμβάνουμε σήμερα να στηρίζονται σε τεκμηριωμένα στοιχεία. Εργαλεία, όπως ο Δείκτης Βιωσιμότητας και ο Δείκτης για τον Καρκίνο του Μαστού, τα οποία επιτρέπουν τη συγκριτική αξιολόγηση των συστημάτων υγείας, μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στον εντοπισμό των σημείων, όπου απαιτείται παρέμβαση. Ειδικά όσον αφορά στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, είναι προφανές ότι υπάρχει ανάγκη βελτίωσης των επιδόσεων της χώρας μας, μέσω παρεμβάσεων όπως η δημιουργία μητρώου καρκίνου, η έμφαση στην οργανωμένη πρόληψη, αλλά και η ανάπτυξη αποτελεσματικών μηχανισμών για την ψυχολογική υποστήριξη και την ανακουφιστική φροντίδα των ασθενών» ανέφερε η Ελπίδα Πάβη, Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.

Σημειώνεται ότι η Roche Hellas έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες συλλογής στοιχείων σε τοπικό επίπεδο, με σκοπό να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής πολιτικής υγείας. Μια από τις σημαντικότερες ήταν η διάθεση των συμπερασμάτων μελετών, όπως το «Ταξίδι των γυναικών με καρκίνο του μαστού», με σκοπό να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας εμπεριστατωμένης πολιτικής για τον καρκίνο του μαστού στην Ελλάδα. Η σχετική έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη χορηγία της Roche Hellas, από τον Τομέα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής».

«Στη Roche έχουμε δεσμευθεί να συμμετέχουμε ενεργά στην προσπάθεια για τη διαμόρφωση βιώσιμων συστημάτων υγείας, ικανών να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ασθενών, τώρα και στις επόμενες δεκαετίες. Στο πλαίσιο αυτό δραστηριοποιούμαστε ενεργά τα τελευταία χρόνια, με σκοπό να αναδείξουμε την ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της υγείας. Ο Δείκτης Βιωσιμότητας FutureProofing Healthcare αποτελεί μια ακόμα πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση, που στηρίζεται στη σωστή αξιοποίηση δεδομένων και στην ικανότητα να αντλούμε γνώση από την εμπειρία άλλων χωρών, καθώς αναδεικνύει σημαντικά ερωτήματα και «φωτίζει» καλές πρακτικές από όλη την Ευρώπη» δήλωσε η Ξένια Καπόρη, Διευθύντρια Εξωτερικών Υποθέσεων της Roche Hellas.