Θέλει η κυβέρνηση τις κλινικές μελέτες;

Λίγο η δημιουργική ασάφεια, λίγο η περήφανη διαπραγμάτευση, η Ελλάδα έχει χάσει πολύτιμο χρόνο για σε έναν ακόμη νευραλγικό τομέα: τις κλινικές μελέτες. Το ερώτημα είναι απλό: Η κυβέρνηση θέλει να τις προωθήσει; Θα πάρουμε μια ιδέα σήμερα στο 4ο συνέδριο Clinical Research Conference…

Στο συνέδριο θα πάρουν μέρος η ηγεσία του υπουργείου Υγείας με προεξέρχοντα τον αρμόδιο γ.γ. κ. Γιάννη Μπασκόζο, διακεκριμένους Έλληνες και ξένους επιστήμονες καθώς και στελέχη του ΕΟΦ και μεγάλων επιχειρήσεων. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο υπηρεσιακός υπουργός Υγείας κ. Αθ. Μ. Δημόπουλος, ο διοικητής του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Πατρών κ. Χαρ. Μπονάνος κ.ά.
Πριν από μερικούς μήνες, ο πρώην υπουργός Υγείας κ. Παναγιώτης Κουρουμπλής είχε θέσει ως στόχο η χώρα μας να προσελκύσει 1 δις για κλινικές μελέτες! Και πάλι όμως ως είθισται εν Ελλάδι μείναμε μόνο στα λόγια.
Στην πράξη, το μόνο που βελτιώθηκε είναι ότι είχαμε επιτάχυνση στις εγκρίσεις των μελετών από την αρμόδια Επιτροπή Δεοντολογίας του ΕΟΦ. Πλέον, οι εγκρίσεις χορηγούνται μέσα σε 60 ημέρες, ενώ μέχρι πρόσφατα οι διαδικασίες είχαν παγώσει επί μήνες.
Και πάλι ωστόσο δεν αυτό δεν είναι αρκετό. Διότι όσο εμείς προσπαθούσαμε να επιταχύνουμε τις διαδικασίες στις 60 ημέρες, άλλες χώρες χορηγούν πλέον τις εγκρίσεις εντός 2-3 εβδομάδων!
Επίσης, παραμένουν οι καθυστερήσεις σε άλλα επίπεδα της γραφειοκρατίας. Σε ορισμένες ΥΠΕ, είναι ξεκάθαρο ότι πιθανότατα λόγω άγνοιας αλλά και ιδεοληψιών, οι διαδικασίες δεν προχωρούν. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες διοικήσεις νοσοκομείων, στις οποίες η κλινική έρευνα όχι μόνο δεν αποτελεί προτεραιότητα, αλλά αντιθέτως τη βλέπουν ως… παραπανίσιο βάρος!
Κι όμως. Η ανάπτυξη της κλινικής έρευνας έχει πολλαπλά οφέλη:
– Οικονομικά. Κάθε κλινική μελέτη έχει κατά μέσο όρο προϋπολογισμό περίπου 250.000 ευρώ, από τα οποία ένα μέρος μεταφράζεται σε έσοδα για νοσοκομεία και ΥΠΕ. Σημαντικό μέρος των χρημάτων αποδίδεται και στους ερευνητές, την ώρα που στην Ελλάδα έχουν μειωθεί οι μισθοί των γιατρών
– Στην τόνωση της εγχώριας απασχόλησης. Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι για κάθε θέση εργασίας που δημιουργείται στο χώρο της Κλινικής Έρευνας δημιουργούνται τουλάχιστον άλλες 3 θέσεις εργασίας! Θέσεις οι οποίες αφορούν εξειδικευμένο προσωπικό σε τομείς, όπως μοριακή βιολογία, γενετική, κ.ο.κ.
– Στην αναβάθμιση της παρεχόμενης ιατρικής φροντίδας. Αρκετές έρευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι στα νοσοκομειακά κέντρα, που διεξάγονται κλινικές μελέτες, καταγράφονται καλύτερα αποτελέσματα στην έκβαση των ασθενών.
– Πρόσβαση των ασθενών σε νέες, καινοτόμες θεραπείες. Χάρη στη διεξαγωγή των κλινικών μελετών, ασθενείς που πάσχουν από σοβαρές ανίατες νόσους, αποκτούν πρόσβαση σε νέες, πιο αποτελεσματικές θεραπείες.
Παγκοσμίως, κάθε χρόνο, οι μεγάλες διεθνείς φαρμακοβιομηχανίες επενδύουν περίπου 70 δις ευρώ στην Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D), από τα οποία μάλιστα περίπου το 70% αφορούν στην κλινική έρευνα!
Έπειτα απ’ όλα αυτά, μόνο τυχαίο δεν είναι ότι, πολλές χώρες, με παρόμοια χαρακτηριστικά με την Ελλάδα, έχουν αναπτύξει πολιτικές και κίνητρα προσέλκυσης επενδύσεων στον τομέα αυτό από τις μεγάλες, ξένες φαρμακοβιομηχανίες.
Το πιο χτυπητό παράδειγμα είναι το Βέλγιο. Μια χώρα με πληθυσμό ανάλογο με το δικό μας, η οποία καταφέρνει σε ετήσια βάση να προσελκύει περίπου 1,2 δις ευρώ για κλινικές μελέτες.
Τι κάνουμε εμείς; Η αλήθεια είναι ότι – όπως και σε τόσους άλλους τομείς- δεν ξέρουμε με ακρίβεια. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο ο συνολικός προϋπολογισμός των μελετών είναι περίπου μόλις 50-80 εκατ.
Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε τι μας γίνεται – όσο σκληρό και αν ακούγεται. Ουδείς ελέγχει και παρακολουθεί ποιες μελέτες ολοκληρώνονται, πόσα χρήματα τελικά επενδύονται, ούτε υπάρχει μία αξιόπιστη και διαφανής βάση δεδομένων. Ώστε να ενημερώνονται και οι σύλλογοι ασθενών για το ποιες μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη.
Άφησα για το τέλος το καλύτερο: καθοριστικός παράγοντας διεθνώς για να προσελκυστεί μία μεγάλη κλινική μελέτη είναι η φήμη ενός ερευνητή. Ενώ λοιπόν στο εξωτερικό υπάρχουν κίνητρα στους επιστήμονες για να προσελκυστούν επενδύσεις, εδώ εμείς έχουμε αντικίνητρα!
Διότι το ισχύον πλαφόν στις αμοιβές του δημοσίου δεν επιτρέπει στους ερευνητές να εισπράξουν τις αμοιβές τους! Επί Μάκη Βορίδη είχε ετοιμαστεί η σχετική υπουργική απόφαση. Αλλά δεν πέρασε από τους καρεκλοκένταυρους του Γενικού Λογιστηρίου…