Θεραπεία του COVID-19 με βλαστικά κύτταρα 

Στο «μικροσκόπιο» Αμερικανών ερευνητών θα τεθεί η θεραπεία με μεσεγχυματικά βλαστικά  κύτταρα που προέρχονται από το ομφαλοπλακουντιακό αίμα σε ασθενείς με νόσο COVID-19.

Οι  εν λόγω επιλογές θα συνδυάζονται με την υποστήριξη της αναπνοής με οξυγόνο (και μέσω μηχανικής υποστήριξης με αναπνευστήρα εάν υπάρχει ένδειξη), την υποστήριξη της κυκλοφορίας και άλλα γενικά μέτρα, σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ευστάθιο Καστρίτη και τον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής και Πρύτανης ΕΚΠΑ, Θάνο Δημόπουλο.

Ωστόσο, επισημαίνεται ότι οι συγκεκριμένες θεραπείες δεν είναι ειδικές για τον COVID-19 αλλά είναι κοινές σε αρρώστους με αναπνευστική ανεπάρκεια ή σε κυκλοφορική καταπληξία.

Λόγω της έλλειψης δεδομένων οι επιστήμονες λαμβάνοντας υπόψη τους την εμπειρία από τις προηγούμενες επιδημίες με τους ιούς MERS & SARS, που είναι συγγενικοί ιοί με τον SARS-CoV-2, δοκιμάζουν ορισμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Ειδικότερα, αυτές οι ειδικές προσεγγίσεις αφορούν στην χορήγηση ορισμένων  αντιϊικών φάρμακακων, όπως o συνδυασμός Lopinavir/Ritonavir, ο συνδυασμός Darunavir/Umifenovir, το Remdesivir, το Favipiravir.

Εν αναμονή των αποτελεμάτων των κλινικών δοκιμών αυτών των φαρμάκων, υπάρχει μια πρώιμη εικόνα καθώς τα πρώτα αποτελέσματα είναι αρνητικά σε κάποιες περιπτώσεις (Lopinavir/Ritonavir), ενώ σε άλλες μάλλον θετικά (Remdesivir). 

Αναλυτικότερα, οι επιστήμονες έχουν ως δεδομένα τις παρατηρήσεις σχετικά με τον ρόλο της υπερ-φλεγμονώδους αντίδρασης σε αρρώστους με COVID-19 αλλά και  στις προηγούμενες επιδημίες με τους ιούς MERS & SARS, οπότε και  χορηγούν, φάρμακα που επηρεάζουν την φλεγμονή. Τέτοιες φαρμακευτικές επιλογές είναι οι αναστολείς του υποδοχέα της ιντερλευκίνης-6 (όπως το tocilizumab), ανθελονοσιακά με αντιφλεγμονώδη/ανοσορυθμιστική δράση όπως η υδροξυχλωροκίνη και η χλωροκίνη (συνήθως σε συνδυασμό με αζιθρομυκίνη) αλλά και αναστολείς άλλων κυτταροκινών που εμπλέκονται στην φλεγμονή.

Η δε χορήγηση της κολχκίνης εκτιμάται ότι μπορεί να μειώσει τις αρνητικές επιδράσεις του SAR-CoV-2 στην καρδιά. Ωστόσο, πολύ πρόσφατη δημοσίευση από τις ΗΠΑ δεν επαλήθευσε τα στοιχεία για τα «αρχικώς θετικά αποτελέσματα με τη χορήγηση της χλωροκίνης σε ασθενείς με COVID-19 που νοσηλεύθηκαν σε νοσοκομεία της Κίνας».  

Χορήγηση πλάσματος

Στη μάχη κατά του νέου κοροναϊού θα τεθεί και το θεραπευτικό «όπλο» της χορήγησης πλάσματος από ασθενείς με COVID-19 οι οποίοι έχουν αναρρώσει και έχουν αναπτύξει ειδικά αντισώματα για τον ιό. Εκτιμάται ότι τα ειδικά αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2, μπορεί να επιταχύνουν τη διαδικασία κάθαρσης του ιού σε ασθενείς με σοβαρές επιπλοκές από COVID-19.

Σε θετική πορεία έχουν εισέλθει και στην Ελλάδα κλινικές μελέτες που έχουν ενεργοποιηθεί ή είναι σε τελική φάση έγκρισης που διερευνούν τις προαναφερόμενες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Γρήγορα αντανακλαστικά επέδειξαν τα Επιστημονικά Συμβούλια των Νοσοκομείων, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, η Εθνική Επιτροπή Δεοντολογίας με την καθοδήγηση του ΕΟΔΥ και του Υπουργείου Υγείας.

Αναγκαία είναι η ένταξη των ασθενών σε αυτές τις κλινικές μελέτες δεδομένου ότι θα προσφέρει καινοτόμα φάρμακα για την αντιμετώπιση του COVID-19.

Στην περίπτωση σοβαρών λοιμώξεων COVID-19, οι κυτταρικές θεραπείες αποσκοπούν στον έλεγχο της φλεγμονής και την επιδιόρθωση των ιστών που έχουν υποστεί βλάβη από την ανεξέλεγκτη φλεγμονώδη αντίδραση.

Συγκεκριμένα, τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρά έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε διαφορετικούς ιστούς, να συσσωρεύονται σε κατεστραμμένους ιστούς ή σε περιοχές με έντονη  φλεγμονή, να προάγουν την επιδιόρθωση των ιστών και να ρυθμίζουν την ανοσολογική απάντηση.

Ανάλογες κλινικές δοκιμές έχουν αρχίσει ή είναι σε εξέλιξη στην Ευρώπη και στην Κίνα, όμως η απομόνωση των κυττάρων αυτών, συνήθως από υγιείς εθελοντές, είναι σχετικά επίπονη και ακριβή διαδικασία, όπως εκτιμούν οι καθηγητές.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι «το ομφαλοπλακουντιακό αίμα αποτελεί μια εξαιρετική πηγή μεσεγχυματικών βλαστικών κύτταρων, ενώ σημαντικές ποσότητες μονάδων ομφαλοπλακουντιακου αίματος υπάρχουν ήδη αποθηκευμένες σαν εναλλακτική πηγή αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων για αλλογενή μεταμόσχευση μυελού των οστών».    

Ήδη έλαβε το «πράσινο φως» μια διεθνής ομάδα επιστημόνων από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για την έναρξη κλινικής δοκιμής σε 24 ασθενείς με σοβαρή λοίμωξη COVID-19.

Στόχος τους είναι να διερευνηθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της χορήγησης μεσεχυματικών βλαστικών κύτταρων (UC-MSCs) που προέρχονται από το ομφαλοπλακουντιακό αίμα, για την πρόληψη της φλεγμονής των πνευμόνων που συνοδεύει σοβαρές περιπτώσεις με COVID-19.