Τι δεν φανταζόμουν πριν γίνω παιδίατρος!

Της Αλεξάνδρας Κατσαφάδου, παιδιάτρου-νεογνολόγου, PhD, MSc.

Δεν φανταζόμουν ότι εκτός από τη φροντίδα των παιδιών, θα ασχολούμουν επίσης με τη φροντίδα των γονιών!!!  Όταν το παιδί είναι άρρωστο από μια απλή ίωση μέχρι κάτι πιο σοβαρό, οι γονείς  είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι και χρειάζονται υποστήριξη. Φυσικά, ο πιο κατάλληλος άνθρωπος να τους καθησυχάσει, να τους δώσει κουράγιο, να τους βοηθήσει να κάνουν υπομονή, είναι ο παιδίατρος του παιδιού.

Δεν φανταζόμουν ότι εκτός από το επάγγελμα του παιδίατρου (που έτσι και αλλιώς είχα επιλέξει), θα είχα και το ρόλο του ψυχολόγου και του κοινωνικού λειτουργού. Ο παιδίατρος είναι μια από τις λίγες ειδικότητες που όσο περνούν τα χρόνια οι ασθενείς του αλλάζουν και μεγαλώνουν. Ο παιδιατρικός ασθενής ξεκινάει από νεογνό και καταλήγει μαθητής Λυκείου. Σε όλη αυτή τη διαδρομή καθώς το παιδί μεγαλώνει συμβαίνουν σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές, συναισθηματικές διαταραχές, και ούτω καθεξής.

Επίσης κατά τη διαδρομή αυτή μπορεί να υπάρχουν και γεγονότα που επηρεάζουν την οικογένεια όπως διαζύγια, θάνατοι, αρρώστιες τα οποία καθορίζουν την ψυχολογία του παιδιού και της υπόλοιπης οικογένειας. Εμείς λοιπόν πρέπει να παρέχουμε και σωστές συμβουλές αλλά και να είμαστε διαθέσιμοι για συζήτηση.

Δεν φανταζόμουν ότι θα αισθανόμουν πολλές φορές μέλος της οικογένειας του παιδιατρικού ασθενή. Είμαι από τα πρώτα άτομα που θα επισκεφθούν το μωρό στο σπίτι τις πρώτες μέρες τις ζωής του και από τα άτομα που οι γονείς θα επικοινωνούν πιο συχνά. Θα πρέπει να ενισχύω την ψυχολογία της μητέρας να αντέξει τα ξενύχτια και τους μαραθώνιους νυχτερινούς θηλασμούς.

Πολλές φορές το δέσιμο με τα χρόνια γίνεται τόσο έντονο που με παίρνουν τηλέφωνο οι γονείς για να με ενημερώσουν ότι το παιδί κατάφερε να πει το ποίημα του στη σχολική γιορτή ή ότι έγραψε καλά στις εξετάσεις ή ότι ή μαμά του παιδιού που ήταν και φοιτήτρια πήρε πτυχίο. Είμαι σχεδόν σαν δεύτερος γονέας και ο τρόπος που νοιάζομαι γι αυτούς είναι δίχως όρια.

Δεν φανταζόμουν ότι θα ήμουν μέλος μια συνομωσίας!!! Δεν είναι λίγες οι φορές που μου τηλεφωνεί ένα πρόσωπο της οικογένειας ή έρχεται στο ιατρείο για να με ενημερώσει για κάτι που κάνει λάθος κάποιος γονέας ή κάποιο άλλο μέλος τις οικογένειας. Π.χ ο μπαμπάς δεν κατανοεί το παιδί, ο παππούς αγοράζει γλυκίσματα στο παχύσαρκο εγγονάκι κ.ά.

Δεν φανταζόμουν ότι ο ασθενής δεν θα είναι πάντα σε θέση να πει τα συμπτώματά του. Νόμιζα ότι η επικοινωνία ήταν δύσκολη  μόνο με τα νεογνά, τα βρέφη και τα πολύ μικρά παιδιά. Τα παιδιά δεν γνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ ενός «βύθιου πόνου» και του «διαξιφιστικού πόνου,» και δεν μπορούν πάντα να προσδιορίσουν τη θέση του πόνου . Το μόνο που ξέρουν είναι ότι κάτι πονάει.

Εάν το παιδί είναι πολύ μικρό για να απαντήσει σωστά στις ερωτήσεις, θα πρέπει να βασιζόμαστε σε άλλες ενδείξεις: Γιατί το παιδί κρατάει το χέρι ή το πόδι του με ένα συγκεκριμένο τρόπο;  Θα πρέπει να γίνεις ντετέκτιβ για να καταλήξεις σε μια διάγνωση.

Δεν φανταζόμουν ότι αποκτώντας εγώ παιδί θα άλλαζε ο τρόπος που θα προσέγγιζα τη δουλειά μου. Όταν για πρώτη φορά έγινα παιδίατρος δεν είχα παιδιά, αλλά δεν είχα σκεφτεί ότι το να είμαι γονέας θα καταστήσει ευκολότερο να κάνω τη δουλειά μου. Αναγνωρίζω καλύτερα τα αναπτυξιακά στάδια και έχω κάποια διαίσθηση για το τι είναι λάθος με ένα παιδί, επειδή έχω δει το ίδιο πράγμα και στο  δικό μου παιδί.  Συμπάσχω περισσότερο με τους γονείς και το παιδί. Προσπαθώ να βρω την καλύτερη λύση ώστε να ταλαιπωρηθεί λιγότερο το παιδί και η οικογένεια.

Δεν φανταζόμουν ότι θα ήταν δύσκολο να αντισταθώ στο να με νοιάζει η υγεία των παιδιών. Αν είμαι σε ένα κατάστημα και βλέπω ένα παιδί με ένα εξάνθημα, έχω την επιθυμία να το διερευνήσω. Προσπαθώ πραγματικά να αντισταθώ, αλλά δεν τα καταφέρνω πάντα. Πιο ενοχλητική γίνομαι όταν βλέπω γονείς να μεταφέρουν παιδιά χωρίς ζώνη στο αυτοκίνητο ή όταν ανεβάζουν παιδιά σε μηχανάκι ή όταν βρίσκονται στη θάλασσα σε ώρες υψηλού κινδύνου. Σ’ εκείνες τις περιπτώσεις πάντα προσπαθώ να ενημερώσω για τους κινδύνους που υπάρχουν.  Από την άλλη πλευρά οι φίλοι μου, ζητούν συχνά την ιατρική συμβουλή μου για ό,τι τους απασχολεί.

Δεν φανταζόμουν πόσο δύσκολο ήταν να προσδιορίσω το ωράριο εργασίας. Οι περισσότεροι παιδίατροι εργάζονται 70 ή 80 ώρες την εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων και των Σαββατοκύριακων. Οι παιδίατροι έκτος από την τακτική παρακολούθηση και τα εμβόλια ασχολούνται και με τα επείγοντα περιστατικά και τις επισκέψεις κατ’ οίκον. Φυσικά τα επείγοντα περιστατικά δεν έχουν ωράριο. Σε σχέση με τις ιατρικές ειδικότητες που αφορούν ενήλικες, οι ασθενείς σαν ενήλικες που είναι προσπαθούν να κάνουν υπομονή και να μην ενοχλήσουν σε ακατάλληλες ώρες τον ιατρό. Όταν όμως πρόκειται για το παιδί τους, η ανησυχία είναι τόσο μεγάλη μπροστά σε πρωτόγνωρα συμπτώματα που θέλουν επειγόντως να επικοινωνήσουν με τον παιδίατρό τους.

Δεν φανταζόμουν ότι θα χτυπάει ασταμάτητα το τηλέφωνό μου. Αν περάσει μισή ώρα χωρίς να χτυπήσει το κινητό μου, σκέφτομαι μήπως υπάρχει κάποιο πρόβλημα με το σήμα του τηλεφώνου. Όλες τις σημαντικές στιγμές τις ζωής μου τις έχω περάσει μιλώντας με μια μητέρα στο τηλέφωνο. Όλα τα αξιοθέατα που έχω επισκεφτεί σε ταξίδια, τα θαυμάζω μιλώντας με μια μητέρα στο τηλέφωνο. Όλες τις φορές που παίζω ή διαβάζω με το παιδί μου θα τις διακόψει ένα τηλεφώνημα.

Δεν φανταζόμουν ότι αυτή η δουλειά δεν σε κουράζει ποτέ.  Πολλές φορές φεύγω από το σπίτι σχετικά άκεφη. Όταν μπει το πρώτο παιδάκι στο ιατρείο η διάθεση μου αλλάζει αμέσως, με κάνει ευθυμήσω και να χαμογελάσω.  Ακόμα και το κλάμα ενός μωρού το βρίσκω χαριτωμένο. Όσο κουραστική να είναι η μέρα, μέχρι να δω και το τελευταίο παιδάκι, αργά το βράδυ, δεν έχω αισθανθεί κουρασμένη. Αντιθέτως, νοιώθω ξεκούραστη και με καλή διάθεση, γιατί όσο και κουραστική μέρα να έχω, το κάθε παιδί που μπαίνει στο ιατρείο θα με κάνει να γελάσω γιατί θα πει ή θα κάνει κάτι χαριτωμένο και τότε όλα τα συμπτώματα κόπωσης εξαφανίζονται.

Δεν φανταζόμουν ότι θα είμαι μέρος  μιας κοινότητας που εκτός από την θεραπεία νοιάζεται βαθιά και για πολλά άλλα παιδιατρικά θέματα.  Δεν είμαστε μόνο για να μαχόμαστε για την υγεία των παιδιών, αλλά και για την πρόληψη της παχυσαρκίας, τον εμβολιασμό,  για τη σεξουαλική εκπαίδευση και ούτω καθεξής.

Ο παιδίατρος λοιπόν πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος και να εργάζεται σκληρά για την υγεία και τα δικαιώματα των παιδιών.