Τι επιδρά στις ανισότητες μεταξύ των ογκολογικών ασθενών

Φως σε τι διαμορφώνει το χάσμα ανισοτήτων μεταξύ των ογκολογικών ασθενών στην Ευρώπη ρίχνει έρευνα. Πρόκειται για ένα σημαντικό ζήτημα Δημόσιας Υγείας που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα, καθώς εκτιμάται πως 35 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου θα καταγραφούν το 2050.

Ενδεικτικό είναι πως τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο διαφέρουν κατά περισσότερο από 30% μεταξύ περιοχών στη Ρουμανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πολωνία ή την Ισπανία. Διαφορές  στη θνησιμότητα από καρκίνο εντοπίζονται ανάλογα με την ηλικία και το φύλο, αλλά και το επίπεδο εκπαίδευσης :

• 1,7–2,6 φορές υψηλότερος κίνδυνος θνησιμότητας από καρκίνο του πνεύμονα σε άτομα με χαμηλότερο σε σύγκριση με υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και
• το επίπεδο στέρησης δηλαδή πάνω κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερες πιθανότητες επιβίωσης από καρκίνο μεταξύ των λιγότερο στερημένων ομάδων σε σύγκριση με τις πιο στερημένες ομάδες.

Αυτές οι ανισότητες έχουν αναλυθεί και αποκαλυφθεί στην έκθεση Beating Cancer Inequalities in the EU (Καταπολέμηση των ανισοτήτων στον καρκίνο στην ΕΕ), η οποία δημοσιεύθηκε από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) στις 31 Ιανουαρίου 2024. Πηγή: https://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/beating-cancer-inequalities-in-the-eu_14fdc89a-en

Τα στοιχεία δημοσιεύθηκαν Lancet Public Health που αφορούν τελευταίες εκτιμήσεις του IARC (Διεθνούς Φορέα για την Έρευνα για τον Καρκίνο). Τα δεδομένα παρουσιάζουν συνοπτικά οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Ογκολόγος – Παθολόγος) και η Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος).Οι ανισότητες που σχετίζονται με την εκπαίδευση και τη στέρηση επηρεάζουν την επιβίωση από τον καρκίνο και συγκεκριμένα την σύνδεση των ασθενών με τους παράγοντες κινδύνου νόσησης. 

Πηγή: Beating Cancer Inequalities in the EU

Ευρήματα:

1. Περισσότερο από το 40% της επιβάρυνσης του καρκίνου που παρατηρείται στην Ευρώπη μπορεί να αποδοθεί σε παράγοντες κινδύνου που μπορούν να προληφθούν—οι οποίοι είναι πιο διαδεδομένοι σε άτομα που στερούνται και σε άτομα με λιγότερα χρόνια εκπαίδευσης. Παράγοντες κινδύνου όπως είναι το κάπνισμα, το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία, η χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και η χαμηλή σωματική δραστηριότητα είναι πιο διαδεδομένοι σε άτομα που δεν έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σε σύγκριση με άτομα που έχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο υψηλότερος επιπολασμός παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με τον καρκίνο επηρεάζει επίσης δυσανάλογα τους πιο ευάλωτους, όπως  είναι τα άτομα που βιώνουν έλλειψη στέγης. Για παράδειγμα η χρήση καπνού κυμαίνεται από 26% έως 73%.
   

   Πηγή: Beating Cancer Inequalities in the EU

   

   Πηγή: Beating Cancer Inequalities in the EU

2. Προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου: Εντοπίζεται ανεπαρκής συμμετοχή και ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ομάδων. Μόνο πέντε χώρες έχουν ποσοστό συμμετοχής άνω του 50% σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και του τραχήλου της μήτρας. Οι γυναίκες με λιγότερα έτη εκπαίδευσης είναι λιγότερο πιθανό να υποβληθούν σε μαστογραφικό έλεγχο από εκείνες με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης (54,4% έναντι 63,5%). Η εφαρμογή του προσυμπτωματικού ελέγχου δεν αρκεί, χρειάζονται δημόσιες πολιτικές να βελτιώσουν την ευαισθητοποίηση και ενίσχυση της εκπαίδευσης του κοινού στον τομέα της υγείας ιδιαίτερα σε άτομα με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο.
3. Η εκπαίδευση διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων κατά του καρκίνου: Για κάθε επιπλέον έτος εκπαίδευσης, υπήρχε μείωση 2% στον κίνδυνο θνησιμότητας. Μαζί με τις ανισότητες που επισημαίνονται, οι επιπτώσεις της εκπαίδευσης στη μελέτη θνησιμότητας παρέχουν πειστικές αποδείξεις για τη σημασία της εκπαίδευσης στη μείωση των ανισοτήτων για τον καρκίνο και στη βελτίωση του προσδόκιμου ζωής.

Πηγή: Beating Cancer Inequalities in the EU