Τι γιορτάζουμε τελικά τα Χριστούγεννα;

Η περίοδος των Χριστουγέννων και ειδικότερα οι μέρες πριν από τις γιορτές, βιώνονται από το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου με συναισθήματα αγωνίας και άγχους: το στόλισμα του δένδρου, η διακόσμηση του σπιτιού, τα ψώνια για το τραπέζι, τα δώρα, οι ανάγκες των παιδιών, το πού θα περάσει ο καθένας την παραμονή των γιορτών, πώς θα αξιοποιηθεί καλύτερα ο ελεύθερος χρόνος των γιορτών και άλλα παρόμοια θέματα που φαντάζουν σημαντικά μέσα στο εορταστικό πλαίσιο. Και χωρίς να το καταλάβουμε περνούν οι μέρες και φτάνει το τέλος του χρόνου.

Γράφει ο Χάρης Πίσχος, Ψυχολόγος ΜSc – Υπαρξιακός Συστημικός Ψυχοθεραπευτής

Μήπως όμως ξεχνάμε κάτι; Θα υπέθετα ότι όσοι βιώνουν την παραπάνω κατάσταση, τους ξεφεύγει τι ακριβώς γιορτάζουμε τελικά την περίοδο των Χριστουγέννων.

Ας είμαστε ειλικρινείς όμως: αρχικά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι, μεταξύ άλλων, η κοινωνία που ζούμε είναι άκρως καταναλωτική και ένα μεγάλο μέρος των σκέψεων, αναγκών, επιθυμιών και πράξεων μας ωθεί, ασυνείδητα, στην αγορά πραγμάτων που νομίζουμε ότι χρειαζόμαστε. Δέκα λεπτά αν αφεθεί κανείς και παρακολουθήσει ένα οποιοδήποτε ΜΜΕ, θα υποστεί πλύση εγκεφάλου που θα πιστέψει ότι η ευτυχία των γιορτών εξαργυρώνεται μέσα από τις ηλεκτρονικές οθόνες – tablets, τηλέφωνα, τηλεοράσεις, laptops κτλ και κάθε είδους καταναλωτική αγορά.

Για να είμαι δίκαιος και κοιτώντας σε πιο βαθύ επίπεδο, σίγουρα πολλοί από τους ανθρώπους γιορτάζουν ουσιαστικές σχέσεις με τους αγαπημένους τους, την οικογένεια και τους φίλους τους, ενδεχομένως ακόμη και ένα άνοιγμα προς αγνώστους ανθρώπους, μέσα από φιλανθρωπικές πράξεις. Θεωρώ ότι σε ένα ευρύτερο, πολιτιστικό επίπεδο, αυτό δεν μπορεί να σημαίνει πολλά περισσότερα από έναν αόριστο και γενικό συναισθηματισμό που προκαλείται από το πλαίσιο και όχι από συνειδητή επιλογή, καθώς όπως διαφαίνεται ξεθωριάζει μετά την εορταστική περίοδο και ο καθένας επανέρχεται στις πρότερες αντιδράσεις.

Άρα, αυτή είναι η εποχή του έτους, όταν υποτίθεται ότι πρέπει να είμαστε καλύτεροι ο ένας προς τον άλλον, όταν χρειάζεται να είμαστε σε θέση να επιδείξουμε μεγαλύτερη ανοχή στους άλλους ανθρώπους ή τουλάχιστον να μη δείχνουμε αγενείς και κακοί στην αμοιβαία αλληλεπίδραση μας. Ωστόσο, πιστεύω ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο από αυτό που αυτοματοποιημένα μπαίνουμε να βιώσουμε την περίοδο των γιορτών.

Αν και η επίσημη θρησκεία του ελληνικού κράτους είναι η ορθόδοξη χριστιανική, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αν και χριστιανοί, δεν αποζητούν και επομένως δεν ανακαλύπτουν κανένα θρησκευτικό νόημα αυτή την περίοδο. Το προσπερνούν, μένοντας μόνο στην ιστορικότητα των γεγονότων, όπως η γέννηση του Χριστού, η ενσάρκωσή του Θεού δηλαδή σε άνθρωπο, η φάτνη, οι μάγοι με τα δώρα, μία αίσθηση όπως έχει αποτυπωθεί από το σχολείο.

Σε αντίθεση με αυτή την επιφανειακή ερμηνεία, υπάρχει μία πιο περιεκτική, δυναμική και βιωματική ερμηνεία των Χριστουγέννων που τοποθετείται αναγκαία σε ένα υπαρξιακό πλαίσιο. Ο Paul Tillich σημειώνει: «Υπό το φως του βέβαιου τέλους μας και κάτω από τις συνθήκες της ύπαρξης, είμαστε αποξενωμένοι και διαχωρισμένοι από τη δική μας ύπαρξη, τις υπάρξεις των άλλων και εν τέλει και την ίδια την ύπαρξη».

Είμαστε απομονωμένα, πεπερασμένα όντα, φυλακισμένα στο δικό μας περιορισμένο βιωματικό πλαίσιο, την προοπτική και τα εννοιολογικά συστήματα. Αγωνιούμε να γίνουμε κατανοητοί και να μας εκτιμήσουν, οι εμπειρίες μας να επικυρωθούν και να ενισχυθούν, να ξέρουμε ότι θα φροντιστούμε και ότι τελικά δεν είμαστε μόνοι στο κοντινό μας σύμπαν. Αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται απεγνωσμένα είναι η σχέση και η ενσυναίσθηση, που με μία διαφορετική ερμηνεία θα πρότεινα ότι είναι το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων.

Αν δούμε την ενσυναίσθηση ως κατανόηση και μοίρασμα της εμπειρίας ενός άλλου ατόμου, όπως χαρακτηριστικά λέμε «μπαίνω στη θέση του άλλου», τότε νομίζω ότι απόλυτα έχουμε κατανοήσει την ερμηνεία της ενσάρκωσης από την άποψη της ενσυναίσθησης, γι ‘αυτό που ακριβώς σημαίνει. Στα θρησκευτικά βιβλία, ο αθάνατος Θεός έγινε άνθρωπος και μοιράζεται την θνητότητά του, όπως οι άνθρωποι, έτσι ώστε τα πεπερασμένα όντα να μπορούν να γίνουν αθάνατα και θεϊκά. Το μωρό Ιησούς, που συμβολίζει το Αθάνατο, έχει εισέλθει στη θνητή ύπαρξη, μπαίνει στη «θέση μας» και βιώνει υποστηρικτικά την υπαρξιακή κατάσταση. Μέσα από την πορεία του, συνδέεται με τους ανθρώπους, τους κατανοεί και ενδυναμώνεται από τις σχέσεις για να ξεπεράσει τα δεινά που συναντά στην ανθρώπινη πορεία του: Του δίνεται το όνομα Εμμανουήλ, σημαίνει «ο Θεός μαζί μας». Και αν Εκείνος είχε το Θεό, οι διδαχές του τονίζουν την αναγκαιότητα της σχέσης: Δεν είμαστε μόνοι στον πόνο μας και στην οδύνη ή στη χαρά και την ευτυχία μας ή σε οποιαδήποτε από τις εμπειρίες μας. Μπορούμε να κατανοηθούμε και να φροντιστούμε, είμαστε άξιοι εκτίμησης και επιβεβαίωσης, αγάπης και υποστήριξης σε όλες τις εμπειρίες της ζωής μας.

Μέσω της βίωσης αυτής της θεραπευτικής σύνδεσης, της ενσυναίσθησης με τους άλλους ανθρώπους, υπερβαίνοντας το απόλυτο πεδίο της δικής μας ύπαρξης, είμαστε σε θέση να βιώσουμε τις αυθεντικές αξίες στις σχέσεις μας με τις υπάρξεις των άλλων. Υπό το φως των παγκόσμιων, κοινωνικών και διαπροσωπικών καταστροφικών συγκρούσεων και βίας, που ειρωνικά και τραγικά περιβάλλονται από κούφιες κοινοτοπίες μας όπως “επί γης ειρήνη και καλή θέληση”, πιστεύω ότι είναι σαφές αυτό που χρειάζεται επειγόντως η ανθρώπινη φυλή.

Όταν συμπάσχουμε με τους άλλους ανθρώπους και πραγματικά προσπαθούμε να καταλάβουμε την πίστη/αξία τους και το σεβασμό των δικαιωμάτων τους, μοιραζόμαστε ενεργά τις εμπειρίες τους και τους παρέχουμε πραγματική φροντίδα/υποστήριξη. Δεν μπορούμε πλέον να τους δούμε και να τους αντιμετωπίσουμε ως απόλυτους «άλλους» εντελώς αντίθετους και ξένους προς εμάς ή ως αντικείμενα που πρέπει να χρησιμοποιούμε και να χειραγωγήσουμε για τους δικούς μας σκοπούς. Η σύνδεσή μας μέσω της ενσυναίσθησης μας ενώνει και αποκαλύπτει την κοινή φύση μας και την υπαρξιακή κατάσταση, θυμίζοντάς μας ότι είμαστε διασυνδεδεμένοι μέλη ενός ανθρώπινου συστήματος, αδέλφια μιας ανθρώπινης οικογένειας, οι οποίες με τη σειρά τους γεφυρώνουν χάσματα, επιβληθείσες συντριβές, συμφιλιώνουν διχαστικές διασπάσεις και αποκαθιστούν τη βασική μας ενότητα. Η πραγματικότητα των Χριστουγέννων μπορεί να γιορταστεί με νόημα από τον καθένα μας, αν είμαστε πρόθυμοι να λάβουμε το δώρο της ενσυναίσθησης στη ζωή μας, μέσα από την ενσάρκωση του Χριστού σε θνητό.

Πηγή: psychologynow.gr