Περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια κάτοικοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαγνώσθηκαν το 2020 με κάποια μορφή καρκίνου. Ωστόσο, ανοδική πορεία έχουν και οι αριθμοί για την επιβίωση από τη νόσο χάρη στην ανάπτυξη νέων θεραπευτικών επιλογών, όπως είναι η ανοσοθεραπεία και οι στοχεύουσες θεραπείες.

Με δεδομένο ότι ο καρκίνος αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας, είναι επιτακτική ανάγκη η χάραξη πολιτικών  για την μείωση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου της νόσου αλλά και στην καθιέρωση προγραμμάτων προληπτικού ελέγχου. Τα δεδομένα που προκύπτουν από την πρόσφατη οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της πρόληψης του καρκίνου παρουσιάζουν συνοπτικά οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας), Φλώρα Ζαγουρή (Καθηγήτρια Θεραπευτικής – Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής – Αιματολογίας – Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Ανανεώνοντας την προηγούμενη οδηγία του 2003, η παρούσα ενθαρρύνει τη δημιουργία προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου στον πληθυσμό για τον καρκίνο του πνεύμονα, του προστάτη και του στομάχου επιπλέον των υπαρχόντων για τα νεοπλάσματα του μαστού, του παχέος εντέρου και του τραχήλου της μήτρας.

Συγκεκριμένα, επεκτείνεται η λίστα των νεοπλασμάτων για τα οποία δίνονται κατευθυντήριες οδηγίες και προτείνεται η δημιουργία προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου. Από την πλευρά της,η  Επιτροπή δεσμεύεται για την υποστήριξη της έρευνας για τα προγράμματα πρόληψης του καρκίνου, την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών και την υπερπήδηση εμποδίων. Στόχος είναι η ανταλλαγή δεδομένων που θα υποστηρίζουν την πρόληψη της νόσου. Ανάμεσα στους στόχους που έχει θέσει η Επιτροπή είναι:

• η κάλυψη του 90% του πληθυσμού μέσω των προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου
• ο περιοδικός έλεγχος της εφαρμογής της οδηγίας στα κράτη-μέλη
• η ανανέωση των κατευθυντήριων οδηγιών προσυμπτωματικού ελέγχου για τα πιο συνήθη νεοπλάσματα.

Αξιοσημείωτη είναι η πρόταση ένταξης του καρκίνου του προστάτη και του πνεύμονα στο πρόγραμμα πρόληψης του καρκίνου  καθώς έχουν τη μεγαλύτερη επίπτωση στον πληθυσμό. Σύμφωνα με πολυκεντρική μελέτη για τον καρκίνο του προστάτη, σημαντικά είναι τα οφέλη από τον οργανωμένο προσυμπτωματικό έλεγχο.  Αναγκαίες όμως  είναι νέες μελέτες και σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες, προκειμένου να διαγιγνώσκονται πρώιμα επιθετικά νεοπλάσματα του προστάτη και να αποφεύγονται μη απαραίτητες επεμβάσεις.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Επιτροπής, το πρόγραμμα θα αναθεωρείται ανά διετία. Επιδίωξη είναι να  προσαρμόζεται στις νεότερες επιστημονικές εξελίξεις και τα αποτελέσματα που θα προκύπτουν από την έως τότε εφαρμογή του προγράμματος καθώς και να εξασφαλίζεται η ισότιμη πρόσβαση σε όλα τα κράτη-μέλη στα προγράμματα πρόληψης του καρκίνου.