Το φορτίο των φροντιστών

της Δρος Ίλιας Θεοτοκά

Κλινικής ψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας στην Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, προέδρου της Δράσης για την Ψυχική Υγεία

Το 2030 ο αριθμός των ασθενών θα φτάσει τις 280.000. Βασικά συμπτώματα είναι η διαταραχή της πρόσφατης μνήμης και στη συνέχεια διαταραχές και στις υπόλοιπες νοητικές λειτουργίες.

 Οι ασθενείς και οι συγγενείς των ασθενών καλούνται να χειριστούν τις μεταβολές που προκύπτουν από τις γνωστικές-συμπεριφορικές και λειτουργικές διαταραχές της νόσου.

 Πρόσφατη μελέτη που διεξαγάγαμε στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, στην περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, έδειξε ότι οι συγγενείς των ασθενών είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένοι ψυχολογικά από τη φροντίδα που απαιτείται για αυτήν τη χρόνια νόσο.

Συγκεκριμένα, βρήκαμε ότι εμφανίζουν αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές, κρίσεις πανικού σε αυξημένα επίπεδα, αδράνεια και έλλειψη ενδιαφερόντων.

Τα ευρήματα της μελέτης μπορούν να συσχετιστούν και με την παρατεταμένη οικονομική κρίση, καθότι συγγενείς και ασθενείς αναζητούν συχνότερα ψυχολογική στήριξη. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι συγγενείς των ατόμων με νόσο του Alzheimer είναι είτε οι σύζυγοι, που είναι άτομα μεγάλης ηλικίας, με τα δικά τους προβλήματα υγείας, είτε τα παιδιά τους, που είναι συνήθως στην ηλικία των 40-50 ετών. Πρόκειται, δηλαδή, για ηλικίες κατεξοχήν παραγωγικές, με υποχρεώσεις επαγγελματικές και οικογενειακές.

Οι ρόλοι που καλούνται να αναλάβουν αυτά τα άτομα είναι πολλοί και ως εκ τούτου η πίεση μεγάλη. Την ίδια ώρα, η κοινωνική υποστήριξη από ΚΑΠΗ, κέντρα αλληλοβοήθειας ή προγράμματα βοήθειας στο σπίτι είναι περιορισμένη.

Οδηγίες για τους συγγενείς

Οι συγγενείς χρειάζονται εκπαίδευση για να διαχειριστούν τον ασθενή. Χρειάζεται να ελέγξουν τις ενοχές τους, να έχουν τις ανάλογες προσδοκίες όσον αφορά τη νόσο. Θα πρέπει, δηλαδή, να μάθουν τι να περιμένουν από τη νόσο. Ευτυχώς, δεν εξελίσσεται από τη μία μέρα στην άλλη, έχει αργή πορεία, οπότε έχουν όλο τον χρόνο να προσαρμοστούν.

Είναι ακόμη σημαντικό να μάθουν να αφιερώνουν χρόνο στον εαυτό τους, να κάνουν διαλείμματα από τη φροντίδα. Εμείς συνιστούμε ένα απόγευμα την εβδομάδα, ένα Σαββατοκύριακο τον μήνα, να απέχουν από τη φροντίδα του ασθενούς.

Ο βασικός στόχος είναι η διατήρηση της λειτουργικής ικανότητας, η διατήρηση δηλαδή των δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής, της ανεξαρτησίας του ατόμου (όσο αυτό είναι δυνατό) και της αίσθησης της αξιοπρέπειας.

Οι φαρμακευτικές θεραπείες έχουν ως στόχο την επιβράδυνση της νόσου για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Για τον λόγο αυτό, οι μη φαρμακευτικές θεραπείες κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος.

Who is Who

Η Ίλια Θεοτοκά είναι κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια. Έκανε τις πτυχιακές και μεταπτυχιακές της σπουδές στην Κλινική και Εξελικτική Ψυχολογία στη Σχολή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Γενεύης στην Ελβετία.

Η διδακτορική της διατριβή αφορούσε την κατάθλιψη των ενηλίκων. Εργάστηκε αρχικά στην Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Υπηρεσία για το Παιδί και τον Έφηβο στη Λωζάννη της Ελβετίας και στην Ελλάδα στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δρομοκαΐτειο» για 6 χρόνια.

Τα τελευταία 20 χρόνια, εργάζεται στην Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο.

Διατηρεί ιδιωτικό γραφείο από το 1997. Έχει διδάξει Ψυχολογία σε πολλά εκπαιδευτικά πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Είναι συγγραφέας πολλών επιστημονικών άρθρων και κεφαλαίων σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και βιβλία. Έχει επίσης συμμετάσχει ως ομιλήτρια σε πάνω από 150 ελληνικά και ξένα συνέδρια, workshops και σεμινάρια.