Τροποποιείται το ωράριο των γιατρών στο ΕΣΥ. Μία προς μία όλες οι αλλαγές

Προβληματισμό έχουν προκαλέσει στη νοσοκομειακή κοινότητα οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την εναρμόνιση της νομοθεσίας που διέπει το χρόνο εργασίας των γιατρών του ΕΣΥ με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή.

Σχέδιο νόμου το οποίο έχει δοθεί για διαβούλευση στην Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) αναδιοργανώνει συνολικά το ωράριο εργασίας των νοσοκομειακών γιατρών και ανασχεδιάζει το πρόγραμμα των εφημεριών, με στόχο η συνεχής εργασία με παρουσία στο χώρο του νοσοκομείου να μην ξεπερνά τις 12 ώρες και η εβδομαδιαία εργασία τις 48 ώρες (ή 60 με συναίνεση κατόπιν συναίνεσης). Ακόμη, καθιερώνει 5ωρες και 12ωρες εφημερίες, και παράλληλα ρυθμίζει ζητήματα ανάπαυσης των γιατρών θεσπίζοντας 15λεπτο διάλειμμα έπειτα από 6 ώρες εργασίας και υποχρεωτικό ρεπό αμέσως μετά τη νυχτερινή εφημερία.

Πρόκειται στην ουσία για προσπάθεια διευθέτησης μιας χρόνιας ασυμβατότητας με το κοινοτικό δίκαιο, την οποία απέτυχαν να επιλύσουν παλιότερες ρυθμίσεις, με αποτέλεσμα να εκδοθεί καταδικαστική απόφαση της χώρας μας από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Αριστοτέλους διατείνεται πως η νομοθετική της πρωτοβουλία θα έχει διττό όφελος: προφυλάσσονται οι γιατροί από τυχόν ανακύπτοντα προβλήματα υγείας που οφείλονται στη μακροχρόνια, πολύωρη παραμονή και παροχή υπηρεσιών υγείας σε ένα εργασιακό περιβάλλον έντασης εργασίας και στρες, και ταυτόχρονα θωρακίζονται απέναντι στην πιθανότητα ιατρικού λάθους.

Γιατροί με τους οποίους συνομίλησε το Virus, εκφράζουν παρόλα αυτά σοβαρές επιφυλάξεις για το κατά πόσο οι προαναφερόμενοι κανόνες προστασίας κατά της επαγγελματικής εξουθένωσης θα τύχουν πρακτικής εφαρμογής. Ειδικότερα, ο προβληματισμός που αναπτύσσεται αφορά στην τραγική υποστελέχωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, που αναγκάζει τους γιατρούς πολύ συχνά να εργάζονται πέραν των προβλεπόμενων εφημεριών προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες. Στελέχη του κινήματος των νοσοκομειακών γιατρών εκτιμούν, μάλιστα, ότι για να ισχύσουν τα προαναφερόμενα απαιτούνται χιλιάδες προσλήψεις.

Στο μεταξύ, οι εφημερίες αποτελούν ένα πολύ βασικό κομμάτι των αποδοχών των γιατρών, κυρίως των νέων και χαμηλά αμειβόμενων, οι οποίοι δυσανασχετούν μπροστά στο ενδεχόμενο μιας μείωσης στα εισοδήματά τους, ως αποτέλεσμα των νέων ρυθμίσεων. Σύμφωνα, πάντως, με το Υπουργείο Υγείας κάτι τέτοιο δεν ισχύει, δεδομένου ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός για τις εφημερίες ενισχύεται χάρη στην αύξηση της ωριαίας αποζημίωσης ανά βαθμίδα που προβλέπει το πολυνομοσχέδιο της αξιολόγησης (άρθρο 55).

Οι παράμετροι της κυβερνητικής πρότασης θα συνεκτιμηθούν στο Γενικό Συμβούλιο της ΟΕΝΓΕ, το οποίο – σύμφωνα με πληροφορίες του Virus – θα συνεδριάσει στα μέσα της εβδομάδας, όντας σε εγρήγορση. Συνδικαλιστές με τη συνεργασία νομικών συμβούλων θα περάσουν από εξονυχιστικό έλεγχο μία προς μία τις παραγράφους του προσχεδίου νόμου, προτού εκφράσουν τις παρατηρήσεις της του κλάδου και καθορίσουν εν γένει τη στάση του μπροστά στις επικείμενες αλλαγές στην οργάνωση του χρόνου εργασίας των γιατρών του ΕΣΥ.

Ακολουθεί το προσχέδιο νόμου που δόθηκε για διαβούλευση στην ΟΕΝΓΕ:

Εναρμόνιση της ιατρικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2003/88/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Νοεμβρίου 2003 «σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας».

Άρθρο 1

Πεδίο εφαρμογής

Ο παρών νόμος καθορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές για την οργάνωση του χρόνου εργασίας των ιατρών με σχέση εξαρτημένης εργασίας δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου και εφαρμόζεται ιδίως στους ειδικευμένους ιατρούς του ΕΣΥ όλων των βαθμών και βαθμίδων, στα μέλη Δ.Ε.Π. των τμημάτων ιατρικής, στους ιατρούς υπηρεσίας υπαίθρου (υπόχρεους και με θητεία), στους ειδικευόμενους ιατρούς σε νοσοκομεία του ΕΣΥ και πανεπιστημιακά νοσοκομεία, στους ειδικευόμενους πολίτες ιατρούς σε στρατιωτικά νοσοκομεία, σε όλους τους ιατρούς που με οποιαδήποτε σχέση προσφέρουν υπηρεσία στα νοσοκομεία του ΕΣΥ και του ν.δ 2592/1953 και σε μονάδες ΠΦΥ του ΕΣΥ, στους οδοντιάτρους των ως άνω υπηρεσιών, στους ιατρούς που ανήκουν στο Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» της Θεσσαλονίκης, στις κλινικές, τμήματα, εργαστήρια και μονάδες αυτού και στο ιατρικό προσωπικό του ΕΚΑΒ.

Ο παρών νόμος δεν εφαρμόζεται στους ιατρούς μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων, της Αστυνομίας και τους ιατρούς εργαζόμενους σε πλοία (ναυτικούς).

Ο παρών νόμος δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών και μαζικών καταστροφών.

Άρθρο 2

Ορισμοί

Στην έννοια του νόμου:

α) Η «εβδομάδα» σημαίνει τη χρονική περίοδο επτά ημερών με έναρξη την 00.01 ώρα της Δευτέρας και λήξη την 24:00 της επόμενης Κυριακής.

β) Η «περίοδος των 24 ωρών» αρχίζει την 00:01 και λήγει την 24:00 ώρα της επομένης,

γ) «Εφημερία» είναι η πέραν του τακτικού ωραρίου χρονική περίοδος κατά την οποία ο ιατρός έχει την υποχρέωση να ανταποκριθεί στην ανάγκη παροχής υπηρεσιών υγείας. Ως ενεργή εφημερία λογίζεται η χρονική περίοδος κατά την οποία ο ιατρός βρίσκεται στο χώρο εργασίας και παρέχει ή είναι διαθέσιμος να παράσχει τις υπηρεσίες του εφόσον παραστεί ανάγκη. Ως εφημερία ετοιμότητας λογίζεται η χρονική περίοδος κατά την οποία ο ιατρός βρίσκεται εκτός του χώρου εργασίας και είναι έτοιμος να παράσχει τις υπηρεσίες του εφόσον κληθεί. Μικτή εφημερία είναι η εφημερία που αποτελείται από ενεργή εφημερία και εφημερία ετοιμότητας.

δ) «Περίοδος ανάπαυσης» είναι κάθε περίοδος που δεν αποτελεί χρόνο εργασίας,

ε) «Νυχτερινή περίοδος» σημαίνει κάθε περίοδο οκτώ ωρών, μεταξύ 22:00 και 6:00.

στ) Ως «Χρόνος εργασίας», εκτός του τακτικού ωραρίου, λογίζεται και ο χρόνος εργασίας κατά τον οποίο ο εφημερεύων ιατρός βρίσκεται στο χώρο εργασίας του. Σχέδιο Νόμου για την Οργάνωση του χρόνου εργασίας των ιατρών ΕΣΥ 2

Άρθρο 3

Ωράριο και διάρκεια εργασίας

1.Το τακτικό ωράριο των νοσοκομειακών ιατρών είναι επτάωρο, συνεχές, πρωινό και πενθήμερο από Δευτέρα έως Παρασκευή, από 8:00 έως 15:00.

2.Το τακτικό ωράριο των υπηρετούντων ιατρών στις μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας είναι επτάωρο και πενθήμερο από Δευτέρα έως Παρασκευή, από 8:00 έως 15:00 και 14:00 έως 21:00.

Η εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας των ιατρών του άρθρου 1 παρ. 1 δεν δύναται να υπερβαίνει τις 48 ώρες εργασίας με περίοδο αναφοράς (μέσο όρο) τους 4 μήνες, συμπεριλαμβανομένων των εφημεριών. Στον υπολογισμό του μέσου όρου δεν προσμετρούνται ή παραμένουν ουδέτερες η ετήσια άδεια και οι άδειες ασθενείας.

α) Σε κάθε περίπτωση η εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας δεν δύνανται να υπερβαίνει το απόλυτο όριο των 60 ωρών εργασίας την εβδομάδα συμπεριλαμβανομένων των εφημεριών. Τηρουμένων των γενικών αρχών προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των ιατρών, η υπέρβαση του 48ωρου κατά 12 ώρες την εβδομάδα γίνεται για την κάλυψη των αναγκών σε εφημερίες των νοσοκομείων ή μονάδων ΠΦΥ, εφόσον αα) Ο ιατρός συναινεί για την παροχή της εργασίας αυτής, αβ) ο ιατρός δεν υφίσταται καμία επίπτωση, αν δεν δεχτεί να εκτελέσει την εργασία αυτή, αγ) κατά περίπτωση, ο Διοικητής του νοσοκομείου ή ο Διοικητής της Υ.ΠΕ τηρεί και ενημερώνει αρχείο για όλους τους ειδικευμένους και ειδικευομένους ιατρούς που παρέχουν τέτοια εργασία, αδ) το αρχείο είναι στη διάθεση του Υπουργείου Υγείας το οποίο δύναται να απαγορεύει ή περιορίζει τη δυνατότητα υπέρβασης της ανώτατης εβδομαδιαίας διάρκειας εργασίας, για λόγους ασφάλειας και υγείας των ιατρών, αε) ύστερα από αίτηση του Υπουργείου Υγείας το νοσοκομείο ή η Δ.Υ.ΠΕ του παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη συναίνεση ή άρση της συναίνεσης των ιατρών.

β) Η συναίνεση είναι ειδική, δίδεται εγγράφως, φέρει ακριβή ημερομηνία και υπογραφή και φυλάσσεται στο φάκελο του ιατρού. Μπορεί να ανακαλείται ελεύθερα.

γ) Η υπέρβαση του 48ωρου κατά 12ώρες την εβδομάδα τίθεται για μια τριετία από τη δημοσίευση του παρόντος στην εφημερίδα της Κυβέρνησης και μέχρι ολοκλήρωσης των απαιτούμενων προσλήψεων ειδικευμένων ιατρών ΕΣΥ για την εύρυθμη λειτουργία των νοσοκομείων και μονάδων ΠΦΥ του ΕΣΥ.

Άρθρο 4

Ημερήσια ανάπαυση, εβδομαδιαία ανάπαυση και κατάτμηση αδειών

1.Η καθημερινή ημερήσια ανάπαυση των ιατρών του άρθρου 1 είναι υποχρεωτική και διάρκειας 12 συνεχόμενων ωρών ανά εικοσιτετράωρο.

Όταν ο χρόνος εργασίας υπερβαίνει τις 6 συνεχείς ώρες παρέχεται διάλειμμα 15 λεπτών. Οι ιατροί δικαιούνται να απομακρυνθούν από τη θέση εργασία τους. Τα διαλείμματα αυτά δεν επιτρέπεται να χορηγούνται συνεχόμενα με την έναρξη ή τη λήξη του ημερήσιου ωραρίου εργασίας.

Οι ιατροί του άρθρου 1 παρ. 1 διαθέτουν ανά περίοδο επτά ημερών συνεχή ανάπαυση 48 ωρών. Η κατ’ ελάχιστον περίοδος συνεχούς ανάπαυσης την εβδομάδα κατά τις εφημερίες του Σαββάτου, της Κυριακής ή Αργίας είναι εικοσιτέσσερις ώρες, στις οποίες προστίθενται οι 12 ώρες ημερήσιας ανάπαυσης της παρ 1.

4.α) Σε περίπτωση μείωσης ή απώλειας του χρόνου ημερήσιας ανάπαυσης λόγω της υπερωριακής εργασίας, χορηγείται ισοδύναμος αντισταθμιστικός χρόνος ανάπαυσης αμέσως μετά από την εφημερία με παρουσία στο χώρο εργασίας, καθώς και μετά από κλήση και εκτέλεση υπηρεσίας κατά την εφημερία ετοιμότητας.

β) Σε περίπτωση μείωσης ή απώλειας του χρόνου εβδομαδιαίας ανάπαυσης λόγω της υπερωριακής εργασίας, χορηγείται ισοδύναμος αντισταθμιστικός χρόνος ανάπαυσης σε εργάσιμη ημέρα εντός των επόμενων 14 ημερών μετά από την εφημερία με παρουσία στο Σχέδιο Νόμου για την Οργάνωση του χρόνου εργασίας των ιατρών ΕΣΥ 3 χώρο εργασίας, καθώς και μετά από κλήση και εκτέλεση υπηρεσίας κατά την εφημερία ετοιμότητας.

5.α) Οι ιατροί λαμβάνουν 25 εργάσιμες ημέρες κανονικής άδειας μετ’ αποδοχών ετησίως. Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση, η κατάτμηση του χρόνου άδειας μετ’ αποδοχών των ιατρών του άρθρου 1 παρ. 1 εντός του αυτού ημερολογιακού έτους σε δύο περιόδους, εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης του νοσοκομείου ή της μονάδας ΠΦΥ. Σε κάθε περίπτωση η πρώτη περίοδος της άδειας δεν μπορεί να περιλαμβάνει λιγότερες των πέντε (5) εργασίμων ημερών.

β) Η κατάτμηση του χρόνου άδειας επιτρέπεται και σε περισσότερες των δύο περιόδων, από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, μετά από έγγραφη αίτηση του ιατρού προς την υπηρεσία του.

Άρθρο 5

Συμμετοχή στις εφημερίες

Η συμμετοχή όλων των ιατρών στο πρόγραμμα εφημεριών είναι υποχρεωτική ανεξάρτητα από βαθμίδα και μπορεί να λάβει τη μορφή της ενεργής εφημερίας, της εφημερίας ετοιμότητας και της μικτής εφημερίας και αμείβεται ως υπερωριακή εργασία κατά το άρθρο 7 του παρόντος. Η εφημερία διενεργείται πέραν του τακτικού ωραρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου και τις εκάστοτε υπηρεσιακές ανάγκες. Ομοίως είναι δυνατή η συμμετοχή στο πρόγραμμα εφημεριών των οδοντιάτρων, καθώς και των φαρμακοποιών, χημικών, βιοχημικών, κλινικών χημικών, βιολόγων, φυσικών νοσοκομείων – ακτινοφυσικών, ψυχολόγων που υπηρετούν στο ΕΣΥ, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου και τις εκάστοτε υπηρεσιακές ανάγκες.

Οι ειδικευόμενοι ιατροί διενεργούν μόνο εφημερίες με παρουσία στο χώρο εργασίας σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 3 και 4 και το άρθρο 4.

Με απόφαση του Υπουργού Υγείας δύναται να καθορίζεται και εξειδικεύεται ο αριθμός συμμετοχής εφημερευόντων ιατρών, καθώς και η κατανομή των εφημεριών, σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε υγειονομικής περιφέρειας, νοσοκομείου ή μονάδας ΠΦΥ και τις διατάξεις του νόμου.

Άρθρο 6

Οργάνωση του χρόνου εργασίας στις εφημερίες

Όλα τα τμήματα ή κλινικές των νοσοκομείων εφημερεύουν καθημερινά και καταρτίζουν μηνιαία προγράμματα εφημερίας.

Με Υπουργική απόφαση μετά από εισήγηση του ΚΕΣΥΠΕ, ορίζονται τα Κέντρα Υγείας και οι Μονάδες Υγείας των ΔΥΠΕ που λειτουργούν και εφημερεύουν σε 24ωρη βάση.

Με την ίδια ή όμοια απόφαση δύναται να καθορίζεται και εξειδικεύεται ο χρόνος και ο τρόπος οργάνωσης των εφημεριών μονάδων ΠΦΥ, πέραν του τακτικού ωραρίου του άρθρου 3 του παρόντος.

Οι ώρες εφημερίας διακρίνονται σε ώρες καθημερινές, καθημερινές νυκτερινές, καθημερινές νυκτερινές προς Αργία, Σαββάτου, Σαββάτου νυκτερινές, Κυριακής ή Αργίας, Κυριακής ή Αργίας νυκτερινές.

5.α) Καθιερώνεται κατά κανόνα ως βάση για την οργάνωση του χρόνου εργασίας η μέχρι 12 ώρες συνεχής εργασία με παρουσία στο χώρο εργασίας. Ως 12 ώρες συνεχούς εργασίας νοούνται ιδίως αα) οι 7 ώρες του τακτικού πενθήμερου ωραρίου ακολουθούμενες από 5 ώρες ενεργής εφημερίας, αβ) οι 12 ώρες συνεχούς απασχόλησης τις καθημερινές κατά τις βραδινές και νυχτερινές ώρες με παρουσία στο χώρο εργασίας, αγ) οι 12 ώρες συνεχούς απασχόλησης κατά το Σάββατο, Κυριακή ή Αργία με παρουσία στο χώρο εργασίας. Η συνεχής ή διακεκομμένη απασχόληση εντός του χώρου εργασίας και μετά από κλήση κατά τις εφημερίες ετοιμότητας δεν δύνανται να υπερβαίνει συνολικά το μέγιστο όριο των 12 ωρών. Σχέδιο Νόμου για την Οργάνωση του χρόνου εργασίας των ιατρών ΕΣΥ 4

β) Επιτρέπεται περέκκλιση από το άρθρο 6 παρ. 5.α). Σε περίπτωση που μειώνεται ή χάνεται ο χρόνος ημερήσιας ή εβδομαδιαίας ανάπαυσης εφαρμόζεται το άρθρο 4 παρ. 4. α) και β).

Για τις ανάγκες εύρυθμης λειτουργίας των νοσοκομείων και κέντρων υγείας με τις αποκεντρωμένες μονάδες τους, καθώς και των μονάδων υγείας των Δ.Υ.ΠΕ όλης της χώρας σχετικά με την οργάνωση του χρόνου εργασίας των ιατρών και κατάρτισης του προγράμματος εφημεριών, με αποφάσεις του Υπουργού Υγείας συστηματοποιούνται και εξειδικεύονται οι εφημερίες κατά υγειονομικές περιφέρειες, τμήματα ή κλινικές, εργαστήρια, ΤΕΠ, μονάδες και κατά ειδικότητες και καθορίζεται ο αριθμός, ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας των εφημεριών και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.

Άρθρο 7

Αποζημίωση εφημεριών

Στους ειδικευμένους και ειδικευόμενους ιατρούς και τους λοιπούς ως άνω επιστήμονες καταβάλλεται αποζημίωση για υπερωριακή απασχόληση. Ο αριθμός των ωρών καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 5.α) και β). H αμοιβή των εφημεριών υπολογίζεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

Άρθρο 8

Έναρξη ισχύος και Καταργούμενες διατάξεις

Ο νόμος ισχύει από τη δημοσίευσή του στην εφημερίδα της Κυβέρνησης. Από την ισχύ του καταργούνται, αντικαθίστανται ή τροποποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 45 παρ. 1, 4, 5 και 7 του ν. 3205/2003 όπως ισχύει, του άρθρου 1 παρ. 1 εδ. 1 και παρ. 2 και του άρθρου 2 του ν. 3754/2009 όπως ισχύει, του άρθρου 4 παρ. 1 «11Α i-v» του ν. 3868/2010 όπως ισχύει, καθώς και κάθε άλλη αντίθετη σ’ αυτόν διάταξη.