Για την λειτουργία ψυχιατροδικαστικής υπηρεσίας στην χώρα μας διαβεβαίωσε ο υφυπουργός Υγείας Δ. Βαρτζόπουλος με αφορμή το περιστατικό εγκλήματος στην Πολυδύναμη Μονάδα Ψυχικής Υγείας Αττικής, πρώην ΨΝ Δαφνί. Οι εν λόγω υπηρεσίες όμως αναλαμβάνουν περιστατικά στα οποία οι δικαστικές αρχές αναγνωρίζουν την ικανότητα καταλογισμού.
Με στόχο να μη δημιουργούνται εντυπώσεις και στιγματισμός για την αντιμετώπιση των ψυχιατροδικαστικών περιστατικών στην χώρα ο υφυπουργός διευκρίνισε ότι «εγκλήματα κατά της ζωής διαπράττονται από ψυχικώς πάσχοντες σπανιότερα από ό,τι από τον γενικό πληθυσμό. Υποτροπές μάλιστα από ασθενείς υπό θεραπεία είναι σπάνιες». Στις εν λόγω περιπτώσεις, ρόλο παίζει η ικανότητα καταλογισμού, «δηλαδή την ικανότητα να αντιλαμβάνονται το άδικο της πράξης τους και να ενεργούν σύμφωνα με την αντίληψη αυτή» εξηγεί ο κ. Βαρτζόπουλος.
Πότε παραπέμπονται σε ψυχιατρικοδικαστικές μονάδες
Οι συγκεκριμένοι παραβατικοί ψυχιατρικοί ασθενείς με ικανότητα καταλογισμού, νοσηλεύονται ως ποινικοί κρατούμενοι στην ειδική ψυχιατρική νοσηλευτική μονάδα του Σωφρονιστικού Καταστήματος Κορυδαλλού. Ο υφυπουργός υπενθυμίζει ότι» από την 1η Φεβρουαρίου 2025, με την εφαρμογή του Νόμου 5129/24, λειτουργεί πλέον ως σύγχρονη ψυχιατροδικαστική μονάδα τεσσάρων κλινικών». Το εν λόγω τμήμα διαθέτει ειδική επιστημονική διεύθυνση και έξι εμπείρους στην ψυχιατροδικαστική ψυχιάτρους. Μάλιστα, σχεδιάζεται σύντομα να φθάσουν τους 9. Ακόμη έχει δρομολογηθεί η δημιουργία νοσηλευτικής μονάδος γυναικών στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Ελαιώνα Θηβών και ο υφυπουργός δεσμεύτηκε πως θα ακολουθήσει το ταχύτερον δυνατόν και ειδική νοσηλευτική μονάδα για ανήλικους στα ΣΚ Αυλώνα είτε Βόλου.
Στην περίπτωση που οι δικαστές κρίνουν ότι ο δράστης στερείται ικανότητος καταλογισμού, τότε παύει κάθε ποινική δίωξη εναντίον του (αρθ 34 ΠΚ). Ο υφυπουργός αποσαφηνίζει πως τότε θεωρείται απλώς ασθενής, οπότε «εφαρμόζονται τα συνήθη θεραπευτικά μέτρα ( αρθ 69 ΠΚ), όπως ορίζει ο νόμος, είτε σε ειδικά τμήματα «ακαταλόγιστων» (όπως στο τέως ΨΝΘ), είτε στις συνήθεις ψυχιατρικές κλινικές των πολυδυνάμων ψυχιατρικών μονάδων (τέως ΨΝΑ και «Δρομοκαΐτειο») και των γενικών νοσοκομείων».
Ο ρόλος της εκπαίδευσης
Για την διαχείριση τέτοιων περιστατικών είναι αναγκαία εξειδικευμένη εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού, δηλαδή τρίμηνη εκπαίδευση στην Ψυχιατροδικαστική κατά την λήψη της ειδικότητα, «αλλά δυστυχώς δεν υλοποιείται στον βαθμό, που θα έπρεπε, λόγω ελλείψεως επαρκών ειδικών θεραπευτικών κέντρων» σχολιάζει ο κ. Βαρτζόπουλος. Σημειώνεται ότι τέτοια εκπαίδευση παρέχουν μόνον οι πανεπιστημιακές ψυχιατρικές κλινικές της χώρας και το ειδικό τμήμα “ακαταλογίστων” περιστατικών στο τέως Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης.
Ήδη οργανώθηκε η εκπαίδευση ειδικευόμενων ψυχιάτρων στα Σωφρονιστικά Καταστήματα όλης της χώρας, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο υφυπουργός. Ακόμη θα προκηρυχθεί ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Ψυχιατροδικαστική.
Η μεταρρύθμιση
Με τη μεταρρύθμιση δημιουργείται το Εθνικό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, που λειτουργεί από τις αρχές Φεβρουαρίου 2025. Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός των παλαιών ψυχιατρείων, η πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού και η δημιουργία κλινικών μέσης νοσηλείας με ψυχιατροδικαστικά τμήματα.
Ακόμη, θα αυξηθούν οι κλίνες στις Πολυδύναμες Νοσηλευτικές Μονάδες του ΕΔΥΨΥ, καθώς και στις ψυχιατρικές κλινικές των Γενικών Νοσοκομείων. Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος θα εκπονήσει μελέτες και θα προβεί σε ενέργειες αξιοποιώντας κοινοτικούς πόρους (ΠΕΠ του ΕΣΠΑ και του Τομεακού Προγράμματος Ανάπτυξης του Υπουργείου Υγείας) Επίσης, ετοιμάζεται η δημιουργία ενιαίας «Ψυχιατροδικαστικής Υπηρεσίας», ενός Νομικού Προσώπου, το οποίο θα αναλάβει να αξιολογεί, εποπτεύει και τυποποιεί τις αντίστοιχες ειδικές υπηρεσίες θεραπείας, εκπαίδευσης και πραγματογνωμοσυνών.
