Βρέθηκε η αιτία του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών

Η πιο συνηθισμένη αιτία της γυναικείας υπογονιμότητας – το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών– μπορεί να προκληθεί από ορμονική ανισορροπία πριν από τη γέννηση. Η ανακάλυψη έχει οδηγήσει σε μια νέα θεραπεία, που πέτυχε σε ποντίκια, και μέσα στο 2019 ξεκινούν οι δοκιμές σε γυναίκες.

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών επηρεάζει έως μία στις πέντε γυναίκες παγκοσμίως, από τις οποίες 3 στις 4 αγωνίζονται να τεκνοποιήσουν. Η κατάσταση χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, κύστεις στις ωοθήκες, ακανόνιστους κύκλους περιόδου και προβλήματα ρύθμισης του σακχάρου.

Τα αίτια του προβλήματος παραμένουν μυστήριο. «Είναι μακράν η πιο κοινή ορμονική πάθηση, που επηρεάζει τις γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας αλλά δεν έχει λάβει μεγάλη προσοχή”, λέει ο Robert Norman από το Πανεπιστήμιο της Adelaide στην Αυστραλία.

Σήμερα, υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες υπογονιμότητας (εξωσωματική) για να βοηθήσουν τις προσβεβλημένες γυναίκες να μείνουν έγκυος, αλλά τα ποσοστά επιτυχίας τους είναι συνήθως λιγότερο από 30%σε 5 κύκλους περιόδου.

Η ένοχη ορμόνη

Μία ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Paolo Giacobini  από το Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικών Ερευνών διαπίστωσαν ότι το σύνδρομο μπορεί να προκληθεί πριν από τη γέννησή από την υπερβολική έκθεση στη μήτρα σε μια ορμόνη, που ονομάζεται αντιμυλλέριος ορμόνη.

Η αντιμυλλέριος ορμόνη (ΑΜΗ) εκκρίνεται από τα κύτταρα των ωοθυλακίων. Τα επίπεδα της AMH στο αίμα μιας γυναίκας είναι σήμερα από τους πιο αξιόπιστους δείκτες των αποθεματικών των ωοθηκών της σε ωάρια και πολύ καλύτερος προγνωστικός δείκτης από την FSH, για το επίπεδο γονιμότητας της γυναίκας.

Οι ερευνητές λοιπόν ανακάλυψαν ότι οι έγκυες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν 30% υψηλότερα επίπεδα αντιμυελλέριας ορμόνηςαπό το κανονικό. Δεδομένου ότι το σύνδρομο είναι γνωστό ότι είναι κληρονομικό, αναρωτήθηκαν αν αυτή η ορμονική ανισορροπία στην εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει την ίδια κατάσταση στις κόρες των γυναικών με το σύνδρομο.

Για να δοκιμάσουν αυτή την ιδέα, έκαναν εγχύσεις περίσσειας αντιμυελλέριας ορμόνης σε θηλυκά ποντίκια, που κυοφορούσαν. Καθώς οι θηλυκοί γονείς τους μεγάλωσαν, εμφάνισαν πολλά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών, όπως η καθυστερημένη εφηβεία, σπάνια ωορρηξία, αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης και οι λιγότεροι απόγονοι.

Η υπερβολική αντιμυλλέριος ορμόνη φάνηκε να προκαλεί αυτό το φαινόμενο με την υπερδιέγερση ενός συνόλου εγκεφαλικών κυττάρων, που αυξάνουν το επίπεδο της τεστοστερόνης.

Η θεραπεία

Η ερευνητική ομάδα μπόρεσε να αντιστρέψει αυτό το αποτέλεσμα στα ποντίκια χρησιμοποιώντας cetrorelix, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται στην εξωσωματική συνήθως για τον έλεγχο των γυναικείων ορμονών. Μετά τη θεραπεία με αυτό το φάρμακο, τα ποντίκια σταμάτησαν να παρουσιάζουν συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών.

Η ομάδα σχεδιάζει τώρα μια κλινική δοκιμή του cetrorelix σε γυναίκες με το σύδρομο, που ξεκινήσει πριν από το τέλος του έτους. Τα αποτελέσματα των ερευνών τους δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature.

«Θα μπορούσε να είναι μια ελκυστική στρατηγική για την αποκατάσταση της ωορρηξίας και τελικά να αυξήσει το ποσοστό εγκυμοσύνης σε αυτές τις γυναίκες», επισημαίνει ο Giacobini. «Τα ευρήματα μπορεί επίσης να εξηγήσουν γιατί οι γυναίκες με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών φαίνεται ότι μένουν έγκυος πιο εύκολα σε ηλικίες γυρώ στα 40 τους».

Τα επίπεδα της ΑΜΗ είναι γνωστό ότι φυσιολογικά μειώνονται με την ηλικία, σηματοδοτώντας μειωμένη γονιμότητα. Όμως, στις γυναίκες που ξεκινούν με πολύ υψηλά επίπεδα, η μείωση, που επέρχεται με την ηλικία μπορεί να τους φέρουν σε πιο φυσιολιγικά επίπεδα και να αυξηθούν οι πιθανότητες εγκυμοσύνης.