Νέες δυνατότητες χημειοθεραπείας για τον καρκίνο του εγκεφάλου με συσκευή υπερήχων

Επιστήμονες στη Γαλλία δοκίμασαν για πρώτη φορά σε ανθρώπους με επιτυχία μια νέα συσκευή υπερήχων με την ονομασία SonoCloud, η οποία επιτρέπει στα φάρμακα να διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό.
Η δυνατότητα αυτή παρακάμπτει ένα σημαντικό εμπόδιο έως τώρα για την αποτελεσματική χρήση της χημειοθεραπείας στον καρκίνο του εγκεφάλου, ενώ θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και σε άλλες παθήσεις.
Ο εν λόγω φραγμός αποτελείται από ένα προστατευτικό στρώμα κυττάρων, που αποτελεί άμυνα του εγκεφάλου από τις τοξίνες, όμως από την άλλη δυσκολεύει την φαρμακευτική θεραπεία των νευρολογικών και άλλων παθήσεων του εγκεφάλου. Οι ασθενείς υποχρεώνονται να παίρνουν φάρμακα σε μεγάλες ποσότητες, έτσι ώστε έστω ένα μικρό μέρος από αυτά να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, ή εναλλακτικά τα φάρμακα πρέπει να χορηγούνται όχι μέσω του αίματος αλλά με άλλο τρόπο στον εγκέφαλο.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή νευροεπιστήμης Αλεξάντρ Καρπεντιέ του Πανεπιστημίου 6 «Πιέρ και Μαρί Κιουρί» και του Τμήματος Νευροχειρουργικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πιτί-Σαλπετριέρ του Παρισιού, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό Science Translational Medicine, πραγματοποίησαν την πρώτη κλινική δοκιμή του SonoCloud σε 15 ασθενείς με γλοιοβλάστωμα, ένα επιθετικό καρκίνο του εγκεφάλου.
«Ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός είναι ένα από τα τελευταία μεγάλα όρια της νευροεπιστήμης. Τώρα πλέον μπορούμε να κάνουμε τα αιμοφόρα αγγεία προσωρινά διαπερατά, ώστε τα μόρια των φαρμάκων της χημειοθεραπείας να μπορούν να διεισδύσουν στον εγκέφαλο» δήλωσε ο Καρπεντιέ, ο οποίος ανέπτυξε το SonoCloud.
Η συσκευή, που έχει διάμετρο 11 χιλιοστών, τοποθετείται από χειρουργό είτε κατά τη λήψη εγκεφαλικού ιστού για βιοψία, είτε στο τέλος της επέμβασης για την αφαίρεση του όγκου από τον εγκέφαλο. Το SonoCloud ενεργοποιείται όταν ο ασθενής κάνει την περιοδική χημειοθεραπεία του.
Η συσκευή στέλνει υπερήχους στον εγκέφαλο επί δύο λεπτά, ενώ παράλληλα εισάγονται στο αίμα του ασθενούς μικροσκοπικές φυσαλίδες υπερφθοριωμένων υδρογονθράκων, καθώς και το φάρμακο της χημειοθεραπείας (καρβοπλατίνη, στην περίπτωση αυτής της πρώτης κλνικής δοκιμής). Οι υπέρηχοι κάνουν τις μικροφυσαλίδες να δονούνται μέσα στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, πράγμα που καθιστά τα τελευταία πιο εύκολα διαπερατά από το φάρμακο. Το «παράθυρο» διαρκεί περίπου έξι ώρες, στη διάρκεια των οποίων ο αιματογκεφαλικός φραγμός έχει εξασθενήσει.
Η όλη διαδικασία μπορεί να επαναλαμβάνεται κάθε μήνα επί ένα εξάμηνο, καθώς, σύμφωνα με τον Καρπεντιέ, δεν υπάρχει κάποια μακροπρόθεσμη επίπτωση στα αιμοφόρα αγγεία ή στους υγιείς νευρώνες του εγκεφάλου.
Οι ερευνητές δημιούργησαν την ιδιωτική εταιρεία CarThera για να αξιοποιήσουν εμπορικά τη νέα τεχνολογία. Σκοπεύουν να αντλήσουν κεφάλαια εντός του 2017 για να πραγματοποιήσουν μια μεγaλύτερη κλινική δοκιμή σε 200 ασθενείς στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς». Η συσκευή SonoCloud αναμένεται να κυκλοφορήσει στην αγορά το 2020, αρχικά για χρήση σε ασθενείς με γλοιοβλάστωμα.
Η εταιρεία εκτιμά ότι από τα 250.000 άτομα που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του εγκεφάλου κάθε χρόνο στον κόσμο, περίπου 160.000 μπορούν να ωφεληθούν από τη νέα θεραπευτική μέθοδο, δημιουργώντας έτσι για τη συσκευή μια μεγάλη διεθνή αγορά αξίας 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
Οι γάλλοι ερευνητές δηλώνουν αισιόδοξοι ότι το SonoCloud θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως το Αλτσχάιμερ. Τεστ σε ζώα έχουν ήδη δείξει ότι το άνοιγμα του αιματογκεφαλικού φραγμού με παλμούς υπερήχων μπορεί να ωθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς να επιτεθεί στις πλάκες αμυλοειδούς που δημιουργούνται στην περίπτωση της νόσου Αλτσχάιμερ. Κλινικές δοκιμές του SonoCloud σε ανθρώπους με Αλτσχάιμερ αναμένεται να ξεκινήσουν του χρόνου.