Πότε πρέπει να γίνεται ο προληπτικός έλεγχος της όρασης

Πολλές οφθαλμοπάθειες είναι ασυμπτωματικές στα αρχικά τους στάδια. Σημαντική είναι όμως η έγκαιρη διάγνωση για να αντιμετωπιστούνε αποτελεσματικά.

Το μήνυμα του προληπτικού περιοδικού ελέγχου στέλνεται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Όρασης. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι, ανεξαρτήτως ηλικίας, έχουν διαταραχή της κοντινής ή της μακρινής τους όρασης. Η διαταραχή αυτή θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί ή να διορθωθεί.

«Η διαταραχή της όρασης έχει σημαντικές συνέπειες σε όλες τις πτυχές της ζωής, από τις καθημερινές δραστηριότητες και τις κοινωνικές επαφές έως την επαγγελματική σταδιοδρομία και την πρόσβαση στις υπηρεσίες», λέει ο Χειρουργός-Οφθαλμίατρος δρα Αναστάσιος Ι Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School). Ο ίδιος εξηγεί πως «οι διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, πρεσβυωπία, αστιγματισμός κ.λπ.) και ο καταρράκτης, που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν εάν υποβάλλονταν στην απαιτούμενη θεραπεία. Πολλοί άλλοι, εξάλλου, πάσχουν από οφθαλμοπάθειες, όπως είναι το γλαύκωμα, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ή η διαβητική οφθαλμοπάθεια, που χρειάζονται την ενδεδειγμένη θεραπεία για να μην επιδεινωθούν και οδηγήσουν τελικά σε μη αναστρέψιμη απώλεια της όρασης».

Προληπτικός έλεγχος  στα παιδιά

Η πρόληψη πρέπει να αρχίζει από την παιδική ηλικία, αλλά από τα στοιχεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Οφθαλμολογίας (ΑΑΟ )ότι  λιγότερο από το 40% των παιδιών προσχολικής ηλικίας υποβάλλονται σε αυτόν. Στην παιδική ηλικία συναντώνται παθήσεις όπως είναι η αμβλυωπία, η οποία αναπτύσσεται όταν δεν συνεργάζονται ομαλά τα μάτια και ο εγκέφαλος. Υπολογίζεται ότι το 2% έως 3% των παιδιών πάσχουν από αυτήν και χρειάζονται την ενδεδειγμένη θεραπεία για να μην χάσουν την όρασή τους. Προληπτικός έλεγχος χρειάζεται είτε από παιδίατρο είτε από παιδοοφθαλμίατρο, τουλάχιστον μία φορά στις ηλικίες 3 έως 5 ετών.

Ακόμη στα  5 έτη πρέπει επίσης να ελέγχεται η οπτική οξύτητα των παιδιών και η ευθυγράμμιση των ματιών τους. Συνήθως εμφανίζεται μυωπία, που μπορεί να διορθωθεί με τα κατάλληλα γυαλιά. Καλό είναι να πραγματοποιείται επανέλεγχος ανά πενταετία.

Πρόληψη σε ενήλικες

Στους  υγιείς ανθρώπους  χρειάζεται έλεγχος μία φορά σε ηλικία 20-29 ετών και δύο φορές στις ηλικίες 30-39 ετών. Στην ηλικία των 40 ετών πρέπει να γίνει και βυθοσκόπηση. Αυτή είναι μία εξέταση που γίνεται με κολλύρια που προκαλούν διαστολή της κόρης του ματιού, ώστε να μπορέσει ο οφθαλμίατρος να ελέγξει καλά το πίσω μέρος των ματιών (βυθός). Ο έλεγχος αυτός πρέπει να επαναλαμβάνεται:

• Κάθε 2-4 χρόνια μέχρι την ηλικία των 54 ετών
• Κάθε 1-3 χρόνια στις ηλικίες 55-64 ετών
• Κάθε 1-2 χρόνια στις ηλικίες 65 ετών και άνω

Προβλήματα υγείας και οικογενειακό ιστορικό

«Η συχνότητα του περιοδικού προληπτικού ελέγχου είναι διαφορετική για όσους αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα υγείας, υποβάλλονται σε ορισμένες θεραπείες ή έχουν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό», διευκρινίζει ο κ. Κανελλόπουλος.

Για παράδειγμα παιδιά, που κάνουν θεραπεία με αυξητική ορμόνη, πρέπει να υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο της όρασης πριν και στη διάρκεια αυτής της θεραπείας.

Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό για γλαύκωμα, πρέπει να υποβάλλονται σε βυθοσκόπηση κάθε δύο χρόνια. Η ηλικία έναρξής του προληπτικού ελέγχου θα καθοριστεί από τον οφθαλμίατρο, αλλά οπωσδήποτε είναι πριν από τα 40 έτη. Οι πάσχοντες από υπέρταση ή σακχαρώδη διαβήτη,  πρέπει να αρχίσουν τον προληπτικό περιοδικό έλεγχο των ματιών νωρίτερα.

Συγκεκριμένα, ο κ. Κανελλόπουλος τονίζει ότι  «η υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια προσβάλλει ποσοστό έως και 17% των πασχόντων από υπέρταση. Αντίστοιχα, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια προσβάλλει τον έναν στους πέντε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Υπάρχουν βέβαια και άλλες πιθανές επιπλοκές, όπως το διαβητικό οίδημα της ωχράς ή η οπτική νευροπάθεια». Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει  βυθοσκόπηση. Ο οφθαλμίατρος θα καθορίσει στη συνέχεια τη συχνότητα του επανελέγχου.