Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια

Μείωση της ορμονικής δραστηριότητας των ωοθηκών πριν από την ηλικία των 40 ετών στις γυναίκες  προκαλεί η πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια. Συνήθως συνεπάγεται χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων στο αίμα, διαταραχές στον εμμηνορυσιακό κύκλο και τελικά αμηνόρροια, δηλαδή απουσία εμφάνισης περιόδου.

Τα στοιχεία παρουσιάζει η επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα, Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου.

Εφόσον τα συμπτώματα αυτά εκδηλωθούν σε ηλικία μεταξύ 40 με 45 ετών η κατάσταση ονομάζεται πρώιμη εμμηνόπαυση. Μετά τα 45 έτη η εμμηνόπαυση θεωρείται φυσιολογικό γεγονός, με μέση ηλικία τα 51 έτη στο δυτικό κόσμο. Ωστόσο, η πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια αφορά περίπου 1% του γυναικείου πληθυσμού.

Πηγή: www.thebridgeclinic.com/blog/unravelling-the-mystery-behind-premature-ovarian-failure

Διερευνώντας την αιτία, ενδεχομένως να οφείλεται σε γενετικούς λόγους, αυτοάνοσα αίτια, καταστροφή του ωοθηκικού ιστού μετά από χειρουργείο ή χημειοθεραπεία κ.ά. Έως και  το 85% των γυναικών το ακριβές αίτιο δεν ανευρίσκεται (ιδιοπαθής). Δεν υπάρχουν σαφή διαγνωστικά κριτήρια, αλλά αυτά που επικρατούν στις μέρες μας είναι η εμφάνιση αμηνόρροιας ή αραιομηνόρροιας για 4 μήνες τουλάχιστον και επίπεδα FSH >25 IU/l σε 2 μετρήσεις με απόσταση τουλάχιστον 4 εβδομάδων μεταξύ τους. Ωστόσο, η μέτρηση της αντιμυλλέριου ορμόνης (AMH) δεν χρησιμοποιείται για τη διάγνωση της πρώιμης ωοθηκικής ανεπάρκειας.

Πηγή: https://www.frontiersin.org/journals/cell-and-developmental-biology/articles/10.3389/fcell.2021.672890/full

Συνέπειες

Η έκπτωση ή παύση της ωοθηκικής λειτουργίας οδηγεί σε υπογονιμότητα, γεγονός με  συναισθηματικές και άλλες συνέπειες τόσο για την ασθενή όσο και για το περιβάλλον της. Βέβαια, η φυσική σύλληψη και κύηση δεν είναι απίθανη στις γυναίκες αυτές. Επιπρόσθετα, η ελάττωση των συγκεντρώσεων των οιστρογόνων έχει ως αποτέλεσμα την παρουσία αγγειοκινητικών συμπτωμάτων, όπως  είναι οι εξάψεις και εφιδρώσεις, η ουρογεννητική ατροφία, η έκπτωση της σεξουαλικής διάθεσης και πιθανώς το  αίσθημα κόπωσης. Μακροπρόθεσμα, οι γυναίκες αυτές επηρεάζονται πολύπλευρα στα οστά, στο μεταβολισμό, στην καρδιαγγειακή και ψυχική υγεία. Πράγματι, εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα οστεοπόρωσης και καταγμάτων, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και διαφόρων καρδιαγγειακών προβλημάτων.

Αντιμετώπιση

Οι σημαντικότερες επιπτώσεις της πρώιμης ωοθηκικής ανεπάρκειας μπορούν να προληφθούν με την εξωγενή χορήγηση ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης. Η θεραπεία περιλαμβάνει κυκλική χορήγηση οιστρογόνων και προγεστερόνης ως την ηλικία της φυσικής εμμηνόπαυσης, δηλαδή ως τα 50 έτη περίπου. Τα οιστρογόνα δίδονται από του στόματος ή διαδερμικά και η προγεστερόνη από του στόματος, διαδερμικά ή κολπικά.

Οι ειδικοί τονίζουν με δεδομένο ότι υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία, χρειάζεται ορθή διάγνωση αλλά και έγκαιρη. Συνεπώς κρίνεται μείζονος σημασία η ευαισθητοποίηση τόσο του γυναικείου πληθυσμού όσο και του ιατρικού κόσμου σχετικά με την πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια.