Η πρώιμη εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου (Early-Onset Colorectal Cancer – EOCRC) σε άτομα κάτω των 50 ετών αυξάνεται ανησυχητικά σε παγκόσμιο επίπεδο, παρά τη γενική μείωση των ποσοστών κολοορθικού καρκίνου λόγω προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου. Οι επιστήμονες εστιάζουν στις πιθανές αιτίες, με το μικροβίωμα του εντέρου να βρίσκεται στο επίκεντρο της έρευνας.

Ο πρώιμος καρκίνος του παχέος εντέρου εμφανίζει μοριακές και ιστολογικές διαφορές σε σύγκριση με τον καρκίνο μέσης ηλικίας. Μάλιστα εκτιμάται ότι τείνει να εκδηλώνεται κυρίως στο αριστερό κόλον και το ορθό, δεν παρουσιάζει μικροδορυφορική αστάθεια, φέρει ιδιαίτερους ιστολογικούς τύπους και χαρακτηρίζεται από υπομεθυλίωση LINE-1 γονιδίων. Τα στοιχεία σχολιάζουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής).

Περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου

Παράγοντες όπως είναι η διατροφή, η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών και κόκκινου κρέατος, η καθιστική ζωή και η κατανάλωση αλκοόλ έχουν προταθεί ως δυνητικά επιβαρυντικοί, αλλά δεν επαρκούν για την πλήρη εξήγηση της αυξητικής τάσης. Η συνεχής έκθεση σε εξωτερικούς παράγοντες όπως είναι  αντιβιοτικά, ρύπανση, χημικά και πλαστικά, φαίνεται να επηρεάζει το μικροβίωμα του εντέρου, δημιουργώντας ένα φλεγμονώδες περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.

Ο ρόλος του μικροβιώματος

Μελέτες δείχνουν ότι η διαταραχή της εντερικής μικροβιακής χλωρίδας σχετίζεται άμεσα με τον πρώιμο καρκίνο του παχέος εντέρου. Ειδικά, η έλλειψη διατροφικών φλαβονοειδών, που βρίσκονται σε φρούτα και λαχανικά, συνδέεται με αυξημένα επίπεδα βακτηρίων όπως  είναι το F. plautii, ενώ μεταβολικές αναλύσεις εντοπίζουν ιδιαίτερα αμινοξέα, όπως είναι η γλυκίνη και η L-ασπαρτική, στους ασθενείς με EOCRC.

Προοπτικές για την έρευνα και τη θεραπεία

Παρότι οι γενετικές μεταλλάξεις ευθύνονται για μικρό ποσοστό περιστατικών, ακόμη και στα γενετικά σύνδρομα, η δυσβίωση φαίνεται να επιβαρύνει την εξέλιξη της νόσου. Αν και η ανοσολογική ανταπόκριση εξετάστηκε μέσω διείσδυσης Τ-λεμφοκυττάρων, δεν διαπιστώθηκαν ουσιαστικές διαφορές με τις μορφές κολοορθικού καρκίνου μέσης ηλικίας. Η αύξηση των περιστατικών πρώιμης εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση για τη δημόσια υγεία. Η βαθύτερη κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ περιβαλλοντικών επιδράσεων, μικροβιώματος και καρκινογένεσης μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους για πρόληψη και πιο στοχευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις.