Η αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης (Low-Dose CT) αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα. Νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open δείχνει ότι ο διετής έλεγχος μπορεί να προσφέρει σχεδόν τα ίδια οφέλη με τον ετήσιο, μειώνοντας παράλληλα την επιβάρυνση για το σύστημα υγείας και τους ασθενείς.

O διετής έλεγχος με CT διατηρεί τα οφέλη της πρόληψης και μειώνει την επιβάρυνση για ασθενείς και συστήματα υγείας.

Τι ισχύει σήμερα για τον προληπτικό έλεγχο

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες στις Ηνωμένες Πολιτείες, συνιστάται ετήσιος έλεγχος με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης για άτομα ηλικίας 50 έως 80 ετών που έχουν ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 20 pack-years (π.χ. ένα πακέτο την ημέρα για 20 χρόνια). Ωστόσο, αυτή η στρατηγική μπορεί να είναι απαιτητική λόγω:
– Υψηλού κόστους
– Συχνής έκθεσης σε ακτινοβολία
– Ψυχολογικής επιβάρυνσης για τους ασθενείς

Η νέα μελέτη και τα ευρήματά της
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα (ΕΚΠΑ) — Δρ. Μαρία Καπαρέλου, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και Θάνος Δημόπουλος — συμμετείχαν σε μελέτη που διερεύνησε εναλλακτικές στρατηγικές ελέγχου. Χρησιμοποιήθηκαν τρία εξελιγμένα μοντέλα προσομοίωσης από ΗΠΑ και Καναδά, τα οποία ανέλυσαν σενάρια με βάση:

• Ηλικία
•  Φύλο
•  Ιστορικό καπνίσματος

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι για άτομα ηλικίας 50–60 ετών με μέτριο κίνδυνο, ο έλεγχος κάθε δύο χρόνια:
– Προλαμβάνει το 96% των θανάτων που θα απέτρεπε ο ετήσιος έλεγχος
– Μειώνει κατά 21% τον αριθμό των απαιτούμενων αξονικών
– Περιορίζει την έκθεση σε ακτινοβολία και το συνολικό κόστος

Πότε είναι απαραίτητος ο ετήσιος έλεγχος

Ο ετήσιος έλεγχος παραμένει πιο κατάλληλος για:
– Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας
– Όσους έχουν ιστορικό καπνίσματος άνω των 30 pack-years
– Όσους εμφανίζουν υψηλό ατομικό κίνδυνο

Οικονομική και κοινωνική διάσταση

Η οικονομική ανάλυση της μελέτης έδειξε ότι οι ευέλικτες στρατηγικές — με διετείς εξετάσεις που μετατρέπονται σε ετήσιες όταν αυξάνεται ο κίνδυνος — είναι πιο αποδοτικές και συμφέρουσες. Επιπλέον, τα ποσοστά συμμετοχής στον ετήσιο έλεγχο παραμένουν χαμηλά, ακόμη και σε χώρες με ασφαλιστική κάλυψη, γεγονός που ενισχύει την ανάγκη για πιο προσαρμοσμένα προγράμματα.

Η μελέτη υποστηρίζει ότι για άτομα μέτριου κινδύνου, ο διετής έλεγχος με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης είναι σχεδόν εξίσου αποτελεσματικός με τον ετήσιο, αλλά σημαντικά πιο βιώσιμος. Η προσαρμοσμένη προσέγγιση μπορεί να διατηρήσει τα οφέλη της πρόληψης, μειώνοντας τις περιττές εξετάσεις και το κόστος — ιδιαίτερα σε συστήματα υγείας με περιορισμένους πόρους.