Με ανοιχτή επιστολή προς τον πρωθυπουργό και την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, 257 Έλληνες επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό ζητούν τη θεσμική αναβάθμιση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ). Στόχος είναι η δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα που θα λειτουργεί ως «ΑΣΕΠ της επιστημονικής έρευνας», με διαφανείς και διεθνώς αναγνωρισμένες διαδικασίες αξιολόγησης και χρηματοδότησης.

Η επιστημονική έρευνα ως μοχλός ανάπτυξης

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η έρευνα αποτελεί τον ισχυρότερο πολλαπλασιαστή της εθνικής επένδυσης, ιδιαίτερα για χώρες μικρού μεγέθους όπως η Ελλάδα. Παραδείγματα όπως είναι η Ιρλανδία και το Ισραήλ αποδεικνύουν ότι η στρατηγική επένδυση στην επιστήμη μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικά και τεχνολογικά άλματα.

Στην Ελλάδα, η επιστημονική έρευνα παραμένει εγκλωβισμένη σε ένα κατακερματισμένο και γραφειοκρατικό σύστημα, με αναιμική δημόσια χρηματοδότηση και χωρίς σαφή στρατηγικό συντονισμό. Οι επιστήμονες εργάζονται υπό συνθήκες που υπονομεύουν την ποιότητα και την καινοτομία, ενώ η χώρα δεν αποκομίζει ουσιαστικά οφέλη από τις περιορισμένες επενδύσεις στον τομέα.

Πρόταση για Εθνικό Οργανισμό Έρευνας – Διεθνή πρότυπα και κοινοβουλευτικός έλεγχος

Η επιστολή προτείνει τη δημιουργία ενός Εθνικού Οργανισμού Έρευνας (ΕΟΕ) ή τη μετεξέλιξη του ΕΛΙΔΕΚ σε ανεξάρτητη αρχή, υπό κοινοβουλευτικό και δικαστικό έλεγχο. Ο φορέας θα καθοδηγείται από επιστήμονες και εξειδικευμένο προσωπικό, με αποστολή:
• Τη χάραξη εθνικής στρατηγικής έρευνας
• Τον καθορισμό επιστημονικών προτεραιοτήτων
• Την κατανομή χρηματοδοτήσεων από πολλαπλές πηγές
• Την αξιολόγηση και εποπτεία ερευνητικών προγραμμάτων

Το μοντέλο βασίζεται σε διεθνή παραδείγματα όπως το European Research Council, το Science Foundation Ireland, το Israel Science Foundation, και το National Science Foundation των ΗΠΑ.

Η ελληνική επιστημονική κοινότητα εντός και εκτός συνόρων
Η επιστολή υπογράφεται από 257 Έλληνες επιστήμονες:
• 249 επωνύμως μέσω ηλεκτρονικής υπογραφής
• 6 ανωνύμως
• 1 με φυσική υπογραφή
• 1 μέσω email

Η πρωτοβουλία αναδεικνύει τη διάθεση της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας να συμβάλει ενεργά στη θεσμική αναβάθμιση της έρευνας. Οι υπογράφοντες καλούν την κυβέρνηση να συνεργαστεί με τους επιστημονικούς φορείς για την υλοποίηση της πρότασης, η οποία χαρακτηρίζεται ως ιστορική ευκαιρία για το μέλλον της επιστημονικής παραγωγής στην Ελλάδα.