Το Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας για το 2025 απονεμήθηκε στους Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell και Shimon Sakaguchi για τις πρωτοποριακές τους ανακαλύψεις σχετικά με την περιφερική ανοσολογική ανοχή. Οι έρευνές τους αποκάλυψαν πώς το ανοσοποιητικό σύστημα ρυθμίζεται ώστε να μην επιτίθεται στα ίδια τα όργανα του σώματος, ανοίγοντας νέους δρόμους για τη θεραπεία του καρκίνου και των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Ρυθμιστικά Τ κύτταρα και η ισορροπία του ανοσοποιητικού

Οι τρεις επιστήμονες τιμήθηκαν για την αναγνώριση των ρυθμιστικών Τ κυττάρων, των «φρουρών» του ανοσοποιητικού συστήματος, που εμποδίζουν τα ανοσοκύτταρα να επιτεθούν στους ίδιους τους ιστούς του σώματος. Οι ανακαλύψεις τους θεμελίωσαν το πεδίο της περιφερικής ανοχής, το οποίο διαφοροποιείται από την κεντρική ανοχή που αφορά την εξάλειψη επιβλαβών κυττάρων στον θύμο αδένα. Η συμβολή τους ήταν καθοριστική για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του ανοσοποιητικού και της πρόληψης σοβαρών αυτοάνοσων ασθενειών.

Από τη γενετική μετάλλαξη στο Foxp3 έως τις κλινικές εφαρμογές

Το 1995, ο Shimon Sakaguchi αμφισβήτησε την κυρίαρχη θεωρία της εποχής και ανακάλυψε μια νέα κατηγορία ανοσοκυττάρων που προστατεύουν από αυτοάνοσα νοσήματα. Το 2001, οι Mary Brunkow και Fred Ramsdell εντόπισαν μια μετάλλαξη στο γονίδιο Foxp3 σε πειραματικά ποντίκια, η οποία συνδέεται με αυξημένη ευαισθησία σε αυτοάνοσες ασθένειες. Αργότερα, αποδείχθηκε ότι η ανθρώπινη μορφή του γονιδίου σχετίζεται με τη σοβαρή νόσο IPEX. Το 2003, ο Sakaguchi συνέδεσε τις δύο ανακαλύψεις, αποδεικνύοντας ότι το Foxp3 ρυθμίζει την ανάπτυξη των ρυθμιστικών Τ κυττάρων.

Κλινικές προεκτάσεις και θεραπευτικές δυνατότητες

Οι ανακαλύψεις των τριών επιστημόνων έχουν ήδη οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για τον καρκίνο και τα αυτοάνοσα νοσήματα, ενώ αναμένεται να βελτιώσουν σημαντικά την επιτυχία των μεταμοσχεύσεων. Πολλές από αυτές τις θεραπείες βρίσκονται ήδη σε στάδιο κλινικών δοκιμών, επιβεβαιώνοντας τη σημασία της περιφερικής ανοχής ως πεδίου αιχμής στη σύγχρονη ιατρική έρευνα. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ, Olle Kämpe, οι ανακαλύψεις αυτές είναι καθοριστικές για την κατανόηση της ανοσολογικής ισορροπίας και της πρόληψης των αυτοάνοσων παθήσεων.