Οι αποφάσεις της Νέας Χρονιάς: Θα κρατήσουν αυτή τη φορά οι αλλαγές;

Της Μαρίας Μπάδα, Ψυχολόγου, Επικοινωνιολόγου, ΜΑ, Διδάκτορα Παντείου

Η Πρωτοχρονιά ήταν ανέκαθεν μια εποχή για να αναθεωρήσουμε το παρελθόν, και το πιο σημαντικό, να δούμε το μέλλον. Είναι η εποχή που αναθεωρούμε τις αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε και αποφασίζουμε να τις ακολουθήσουμε. Αυτές μπορεί να είναι αλλαγές στον εαυτό μας, αλλαγές στα οικονομικά, αλλαγές στην καριέρα, στην εκπαίδευση, πρακτικές υγείας ή και εθελοντισμός. Ανεξαρτήτως του είδους, η κεντρική ιδέα είναι, αυτές οι αλλαγές να μας οδηγήσουν σε μια προσωπική βελτίωση.

Η αλλαγή όμως, είτε αυτή αναφέρεται σε συνήθειες, σε συναισθήματα ή συμπεριφορές είναι πραγματικά δύσκολη. Κι αυτό γιατί τα εμπόδια στην αλλαγή είναι αυτό που αποκαλούμε «προσωπικότητα». Η χαμηλή αυτοπεποίθηση, η τελειομανία, η ανάγκη για απόλυτο έλεγχο, η αυτοεικόνα, η αυτοεκτίμηση, η ανασφάλεια, μας οδηγούν στην υιοθέτηση συγκεκριμένων συμπεριφορών και συνηθειών. Αντιδρούμε στον κόσμο με συγκεκριμένο τρόπο γιατί απλά αυτό κάναμε πάντα.

Ίσως, το σημαντικότερο εμπόδιο στην αλλαγή είναι ο φόβος της επικείμενης αποτυχίας. Βέβαια, πολλοί ερευνητές αναφέρουν την υποκειμενική αίσθηση της «αυτό-αποτελεσματικότητας» ως παράγοντα, που καθορίζει την προσωπική αλλαγή. Τα άτομα με υψηλή αίσθηση της αυτό-αποτελεσματικότητας έχουν γενικά την άποψη ότι έχουν απόλυτο έλεγχο της ζωής τους. Ότι οι προσωπικές τους ενέργειες και αποφάσεις διαμορφώνουν τη ζωή τους. Αντίθετα, τα άτομα με χαμηλή αίσθηση της αυτό-αποτελεσματικότητας θεωρούν ότι η ζωή τους δεν εξαρτάται από τους ίδιους. Έτσι αποδίδουν την εξέλιξη της ζωής τους στην τύχη. Οι διευκολυντικοί παράγοντες και τα εμπόδια που συναντάμε διαμορφώνουν ένα ολοκληρωμένο μέρος της αξιολόγησης της αυτό-αποτελεσματικότητας.

Επίσης, δημιουργούμε ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούμαστε, το οποίο μας προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά, κάτι που δύσκολα θα αλλάζαμε.

Παρόλο που επιθυμούμε αυτές οι αλλαγές να έχουν διάρκεια, συχνά αποτυγχάνουμε να τις διατηρήσουμε. Έρευνες έχουν δείξει ότι, μετά από έξι μήνες, λιγότερα από τα μισά άτομα που παίρνουν αποφάσεις για τη Νέα Χρονιά τις ακολουθούν, ενώ μετά από δώδεκα μήνες το ποσοστό μικραίνει σε 10%.  Αναβάλλουμε τις αλλαγές γιατί βλέπουμε ότι είναι δύσκολο να πραγματοποιηθούν.

Η διαδικασία της αλλαγής ξεκινά με την συνειδητοποίηση της ανάγκης για αλλαγή, την προσδοκία ότι η αλλαγή θα επιφέρει προσωπικά οφέλη και την πεποίθηση του ατόμου ότι είναι ικανό να κάνει αυτή την αλλαγή. Παράγοντες που θα ενισχύσουν την αλλαγή είναι τα συναισθήματα, (όπως ελπίδα, αξιοπρέπεια, κουράγιο), ο καθορισμός συγκεκριμένων στόχων, η αναγνώριση των εμποδίων, η επιμονή και η υπομονή.

Η αλλαγή της συμπεριφορά μας και η υιοθέτηση νέας, ώστε να οδηγηθούμε στην επίτευξη των στόχων μας, απαιτεί την συνειδητοποίηση ότι μπορούμε να την υιοθετήσουμε όχι απλά ότι το θέλουμε. Με μικρά βήματα αλλαγής κάθε φορά, θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε στον επιθυμητό στόχο.

Πηγή: Ψυχογραφήματα