Το μελάνωμα είναι μία μορφή καρκίνου του δέρματος που χαρακτηρίζεται από ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων που παράγουν μελανίνη (μελανοκύτταρα) και βρίσκονται στο δέρμα. Η νόσος είναι κυρίως ιάσιμη όταν αντιμετωπιστεί στα πρώιμα στάδια, ωστόσο η επίπτωσή της αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 30 έτη. Το μεταστατικό μελάνωμα αποτελεί την πιο θανατηφόρο μορφή της νόσου και παρουσιάζεται όταν ο καρκίνος εξαπλωθεί πέραν της επιφάνειας του δέρματος σε άλλα όργανα. Οι εγκεφαλικές μεταστάσεις αποτελούν μείζονα αιτία ασθένειας και θανάτου σε αυτούς τους ασθενείς, που στις ΗΠΑ ιστορικά έχουν ποσοστό πενταετούς επιβίωσης 15% έως 20% και δεκαετούς επιβίωσης περίπου 10% έως 15% και για τους οποίους η ακτινοθεραπεία αποτελεί τον κανόνα.

Μια νέα προσέγγιση στη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με προχωρημένο μελάνωμα με μεταστάσεις στον εγκέφαλο, συνιστά ο συνδυασμός δύο ανοσο-ογκολογικών παραγόντων της Bristol-Myers Squibb, τα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του οποίου από την πρώτη μελέτη Φάσης 2, είναι ενθαρρυντικά.

O λόγος για την ανοιχτή μελέτη «CheckMate-204», στην οποία συμμετέχουν 75 ασθενείς με μελάνωμα που έχει εξαπλωθεί στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε μία ή περισσότερες ασυμπτωματικές εγκεφαλικές μεταστάσεις των 0,5 έως 3,0 cm. Η μελέτη αξιολόγησε, ειδικότερα, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της θεραπείας με Nivolumab σε συνδυασμό με Ipilimumab, ακολουθούμενη από μονοθεραπεία με Nivolumab. Το κύριο καταληκτικό σημείο ήταν το IC CBR, ενώ στους δευτερεύοντες στόχους περιλαμβάνονταν η συνολική επιβίωση, το εξωκράνιο CBR και η ασφάλεια.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Bristol στην Ετήσια Συνάντηση της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO) για το 2017:

• Το κύριο καταληκτικό σημείο του ενδοκράνιου (IC) ποσοστού κλινικού οφέλους (CBR), που ορίστηκε ως πλήρης ανταπόκριση συν μερική ανταπόκριση συν σταθερή νόσος ≥ 6 μήνες, ήταν 60% (95% CI: 48 έως 71) στη διάμεση παρακολούθηση των 9,2 μηνών στους 75 ασθενείς που αξιολογήθηκαν.
• Πλήρης IC ανταπόκριση επιτεύχθηκε από 21% (n=16) των ασθενών, 33% (n=25) είχαν μερική ανταπόκριση και 5% (n=4) εμφάνισαν σταθερή νόσο. Το ποσοστό IC αντικειμενικής ανταπόκρισης (ORR) ήταν 55% (95% CI: 43 έως 66), με προφίλ ασφάλειας που ήταν σε συμφωνία με τα δεδομένα που έχουν αναφερθεί στο παρελθόν για ασθενείς με μελάνωμα χωρίς εγκεφαλικές μεταστάσεις.
• Ανεπιθύμητες ενέργειες (AE) βαθμού 3/4 που σχετίζονται με τη θεραπεία παρουσιάστηκαν σε 52% των ασθενών (n=39), με το 8% (n=6) να είναι νευρολογικής φύσης, συμπεριλαμβανομένης της κεφαλαλγίας. Τρεις θάνατοι σχετιζόμενοι με τη θεραπεία αναφέρθηκαν ως καρδιογενές σοκ, IC αιμορραγία και εξέλιξη κακοήθους νεοπλάσματος.

«Η μελέτη CheckMate-204 είναι σημαντική επειδή η έρευνα των θεραπειών για τους ασθενείς με προχωρημένο μελάνωμα με εγκεφαλικές μεταστάσεις είναι κάπως περιορισμένη. Μέχρι πρόσφατα, αυτοί οι ασθενείς αποκλείονταν από τις κλινικές μελέτες», εξηγεί η Vicki Goodman, M.D., επικεφαλής ανάπτυξης στον τομέα του Μελανώματος και των Καρκίνων του Ουρογεννητικού της Bristol-Myers Squibb.

Οι ασθενείς που εντάχθηκαν έλαβαν θεραπεία με Nivolumab  1 mg/kg σε συνδυασμό με Ipilimumab 3 mg/kg κάθε τρεις εβδομάδες για τέσσερις δόσεις, ακολουθούμενη από θεραπεία με Nivolumab  3 mg/kg κάθε δύο εβδομάδες έως ότου παρουσιαστεί εξέλιξη της νόσου ή τοξικότητα. Οι ασθενείς που εμφάνισαν σοβαρές AE στη διάρκεια της θεραπείας με το συνδυασμό μπορούσαν να λάβουν μονοθεραπεία με Nivolumab  μετά την υποχώρηση της τοξικότητας, ενώ επιτρεπόταν στερεοτακτική ακτινοθεραπεία για τους ασθενείς που εμφάνισαν περιορισμένης έκτασης εγκεφαλική εξέλιξη εφόσον παρέμενε μία αξιολογήσιμη εγκεφαλική μετάσταση. Ο διάμεσος αριθμός δόσεων του συνδυασμού ήταν τρεις (εύρος 1 έως 4), ενώ 28 ασθενείς (37%) έλαβαν τέσσερις δόσεις  εφόδου του συνδυασμού και 42 ασθενείς (56%) ξεκίνησαν θεραπεία συντήρησης με Nivolumab  (διάμεση τιμή 12 δόσεις, εύρος 1 έως 36).