Χουλιαράκης εναντίον (και) μεταμοσχεύσεων

Του Πάνου Παπανικολάου, Νευροχειρουργού και  ΓΓ της ΟΕΝΓΕ

Τα γνωστά κερδοσκοπικά δικηγορίστικα κυκλώματα που διαφημίζουν την εξειδίκευσή τους στα «ιατρικά λάθη» έχουν επεκτείνει την «δραστηριότητά» τους χωροταξικά σε όλη την χώρα με δίκτυα συνεργαζόμενων δικηγορικών γραφείων. Δεν υπάρχει δημόσιο νοσοκομείο ή ΚΥ στην χώρα που να μην παρασιτεί δίπλα του ένα τέτοιο κύκλωμα που να καραδοκεί για να προλάβει «ανταγωνιστές» προκειμένου να αναλάβει μηνύσεις και αγωγές για κάθε σοβαρή ιατρική επιπλοκή. Η επέκταση της «δραστηριότητας» αυτής όμως εκτός από χωροταξική είναι και θεματική. Στο στόχαστρο των κυκλωμάτων μπαίνει κάθε περίπτωση που δυνητικά έχει έστω και μικρές πιθανότητες επιδίκασης αποζημίωσης καθώς ο προαναφερόμενος «ανταγωνισμός» είναι μεγάλος. Έτσι δεν ξεφεύγει από τις «κεραίες» τους ούτε ο ευαίσθητος τομέας των μεταμοσχεύσεων οργάνων από εγκεφαλικά νεκρούς δότες. Αδιάψευστος μάρτυρας ο γράφων. Πριν μερικά χρόνια μαζί με άλλους συναδέλφους είχαμε βρεθεί μηνυόμενοι και εναγόμενοι επειδή είχαμε υπογράψει δοκιμασίες εγκεφαλικού θανάτου σε ασθενή για τον οποίον άλλοι συγγενείς είχαν εκδηλώσει την επιθυμία να δοθούν τα όργανά του προκειμένου να ωφεληθούν βαρέως πάσχοντες συνάνθρωποι, όπως και είχε γίνει τελικά. Η ντροπιαστικά χαμηλή θέση της Ελλάδας στις μεταμοσχεύσεις από εγκεφαλικά νεκρούς δότες, εκτός από την παραπληροφόρηση και τις προκαταλήψεις, έχει να κάνει και με αυτήν κερδοσκοπική αλητεία αυτών των δικηγορίστικων κυκλωμάτων που σπεύδουν να εκμεταλλευτούν τον πόνο της απώλειας και να βυσσοδομήσουν με κάτι τόσο αδιαμφισβήτητο όσο ο εγκεφαλικός θάνατος : οι σύγχρονες διαγνωστικές τεχνικές (π.χ. ψηφιακή αγγειογραφία, συνεχής καταγραφή ενδοκράνιας πίεσης – εγκεφαλικής οξυγόνωσης κλπ) αν και μη αναγκαίες από τον νόμο για την πιστοποίηση του εγκεφαλικού θανάτου πρακτικά επιστρατεύονται σε όλες τις περιπτώσεις ώστε να υπάρχει και παρακλινική τεκμηρίωση. Δυστυχώς λόγω της μεγάλης επίπτωσης στην χώρα μας σοβαρών τραυματισμών νέων ανθρώπων σε οδικά συμβάντα, εγκεφαλικά νεκροί υποψήφιοι δότες υπάρχουν συχνά στις ΜΕΘ των Ελληνικών δημόσιων νοσοκομείων. Το σοβαρό και βαρύ φορτίο της ενημέρωσης των συγγενών φυσικά θα πρέπει να το αναλαμβάνουν οι γιατροί της ΜΕΘ μαζί με τους νευρολόγους ή/και τους νευροχειρουργούς του νοσοκομείου. Επίσης οι γιατροί της ΜΕΘ μαζί με τους νευροχειρουργούς και τους νευρολόγους θα πρέπει να έρθουν σε επικοινωνία με τις υπηρεσίες του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, να εκτελέσουν και να υπογράψουν τις προβλεπόμενες επίσημες δοκιμασίες πιστοποίησης του εγκεφαλικού θανάτου κλπ. Τα τελευταία χρόνια λοιπόν σε αυτό το φορτίο έρχεται να προστεθεί και η ενδεχόμενη «ενέδρα» από κάποιο κερδοσκοπικό δικηγορίστικο κύκλωμα που εκ των υστέρων θα προσπαθήσει να πείσει κάποιους από τους συγγενείς του εκλιπόντος να προσφύγουν διεκδικώντας χρηματική αποζημίωση με το σκεπτικό πως «υπήρξαν λάθη» στην τεκμηρίωση του εγκεφαλικού θανάτου, με την καλλιέργεια και της ανάλογης ατμόσφαιρας συνομωσιολογίας περί «εμπορίας οργάνων» κλπ. Ο στόχος είναι πάντα το κέρδος και η επίτευξη του στόχου αυτού βασίζεται στην απαράδεκτη αλλά δυστυχώς καθιερωμένη δικονομική πρακτική «ιατρικής λαθολογίας» που έχει επικρατήσει στην χώρα τις τελευταίες δεκαετίες :  μήνυση ενάντια σε γιατρό ή γιατρούς για «αμέλεια» επί κάθε σοβαρού ιατρικού συμβάντος και ταυτόχρονα αστική αγωγή αποζημίωσης ενάντια στο νοσοκομείο. Με την επιδίωξη πρώτα να καταδικαστεί ο γιατρός ή οι γιατροί στο ποινικό δικαστήριο και μετά να εκδικαστεί η αγωγή αποζημίωσης στο αστικό ώστε αυτή να έχει μεγαλύτερη τύχη. Έτσι φτάσαμε στον παραλογισμό οι διώξεις σε βάρος γιατρών επειδή εκβίασαν ασθενείς προκειμένου να χρηματιστούν ή επειδή δεν προσήλθαν να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους ως όφειλαν (αυτές που έχουν βάση δηλαδή και που πρώτοι από όλους οι έντιμοι μαχόμενοι νοσοκομειακοί γιατροί απαιτούν την πάταξη τέτοιων συμπεριφορών) να είναι πολύ λιγότερες από διώξεις για ιατρικές επιπλοκές που προέκυψαν λόγω της άδολης άσκησης αυτών των καθηκόντων οι οποίες γίνονται μαζικά γιατί είναι προσοδοφόρες. Άλλωστε είναι κοινό μυστικό πως τα δημόσια νοσοκομεία του ΕΣΥ είναι ο τελικός αποδέκτης του συνόλου σχεδόν των σοβαρών επιπλοκών και των περιπτώσεων νοσούντων τελικού σταδίου έστω και αν η αρχική τους αντιμετώπιση είχε γίνει σε ιδιωτική κλινική. Θα ζήσουμε λοιπόν την κατάντια έντιμοι νοσοκομειακοί γιατροί που σε όλο τον επαγγελματικό τους βίο έχουν μισθοδοτηθεί συνολικά λιγότερο από ένα ποσοστό μιας μόνο αποζημίωσης από αυτές που επιδικάζονται για «σωματική βλάβη» να χάνουν τα σπίτια τους και τα σπίτια των παιδιών τους ή/και να οδηγούνται στις φυλακές μιας και δεν θα έχουν να πληρώσουν. Άλλωστε εδώ υπενθυμίζεται πως παρά τις όποιες εγκυκλίους και τους όποιους νόμους του υπουργείου Οικονομικών περί καταλογισμού αποζημιώσεων στους γιατρούς του ΕΣΥ, η τρέχουσα ποινική και αστική δικανική πρακτική δεν κάνει διάκριση μεταξύ χαμηλόμισθων γιατρών του δημοσίου και υψηλά αμειβόμενων κατά πράξη και περίπτωση ιδιωτών που φυσικά έχουν πολύ μεγαλύτερη ικανότητα πληρωμής ασφαλίστρων αστικής ευθύνης.

Η πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια δεν κάνει απολύτως τίποτα για την νομοθετική θωράκιση του δημόσιου συστήματος περίθαλψης έτσι ώστε οι γιατροί να μην ωθούνται στην «αμυντική ιατρική» που είναι ό,τι χειρότερο για τους ασθενείς. Μάλιστα πρόσφατα η κατάσταση γίνεται πολύ χειρότερη. Το υπουργείο Οικονομικών με εγκύκλιό του (ΑΔΑ : ΩΟΑ1Η-Τ29, 18-1-2018) που υπογράφεται από τον αναπληρωτή υπουργό κ. Χουλιαράκη έρχεται τώρα να εφαρμόσει τον μνημονιακό νόμο 4270/2014 της προηγούμενης κυβέρνησης που αναφέρεται στην «ανάγκη μείωσης δημοσίων εξόδων» λόγω των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας. Από την πρόσφατη εφαρμοστική αυτή εγκύκλιο Χουλιαράκη λοιπόν προκύπτει πως στο εξής θα καταλογίζονται αυτόματα στον γιατρό αστικές αποζημιώσεις που έχουν επιδικαστεί σε βάρος του νοσοκομείου λόγω ιατρικών επιπλοκών αν ο γιατρός έχει καταδικαστεί ποινικά για «βαρειά αμέλεια». Σύμφωνα με την εφαρμοστική εγκύκλιο Χουλιαράκη για τον καταλογισμό αυτόν δεν θα χρειάζεται καμία διοικητική απόφαση. Θα γίνεται αυτόματα μέσω του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των ΔΟΥ.

Είναι αυτονόητο πως ο πενιχρός μισθός του ΕΣΥ δεν μπορεί να καλύψει φυσικά όχι μόνο τις αποζημιώσεις (αυτό είναι αστείο να το συζητάμε καν) αλλά ούτε και ασφάλιστρα αστικής ευθύνης. Παρά το γεγονός πως ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες τους τελευταίους μήνες βομβαρδίζουν με σχετικές «προσφορές» τους νοσοκομειακούς γιατρούς, και μάλιστα ΠΡΙΝ εκδοθεί η εφαρμοστική εγκύκλιος Χουλιαράκη – προφανώς κάποιο «πουλάκι» μέσα από το υπουργείο Οικονομικών είχε φροντίσει να … ενημερώσει δεόντως πριν την έκδοση της εγκυκλίου. Άρα οι γιατροί του ΕΣΥ έχουν τις ακόλουθες επιλογές 1. να γίνουν όλοι επίορκοι εκβιαστές φραγκοφονιάδες φακελάκηδες και μιζαδόροι, 2. να παραιτηθούν και 3. να «λουφάρουν» βρίσκοντας προσχήματα αποφυγής ευθυνών και να απογειώσουν έτσι την απόδραση από πιθανούς μπελάδες δηλαδή την «αμυντική ιατρική» σε πρωτόγνωρες σφαίρες. Άλλωστε και οι 3 επιλογές καλοδεχούμενες θα είναι από τους εφαρμοστές των μνημονιακών πολιτικών που στοχεύουν στην μείωση των εξόδων κράτους και ΕΟΠΥΥ σε βάρος της τσέπης των ίδιων των ασθενών ή ακόμα χειρότερα σε βάρος της υγείας τους.

Για να ξαναγυρίσουμε λοιπόν στο θέμα των μεταμοσχεύσεων : ποιός εντατικολόγος, νευρολόγος ή νευροχειρουργός θα δεχτεί από εδώ και πέρα να «βάλει το κεφάλι του στον ντορβά» δηλαδή να μιλήσει με τους οικείους εγκεφαλικά νεκρού ασθενούς περί δωρεάς οργάνων ή/και να εκτελέσει και να υπογράψει δοκιμασίες εγκεφαλικού θανάτου ; όταν ξέρει πως καραδοκούν ορδές δικηγορίστικων κυκλωμάτων ανυπόμονες να δοκιμάσουν την τύχη τους με μηνύσεις και αστικές αγωγές αποζημιώσεων που θα κληθεί να τις πληρώσει ο ίδιος ο γιατρός ; Θα παρακολουθούμε όλοι μαζί άβουλοι λοιπόν νέους ανθρώπους που χρειάζονται π.χ. μεταμόσχευση καρδιάς να πεθαίνουν αβοήθητοι ή να καταφεύγουν σε άλλες χώρες και σε ύποπτες διαδικασίες ;

Εκτός από την ένοχη παρατεινόμενη σιωπή των υπουργών Υγείας για την προαναφερόμενη εγκύκλιο, είναι επίσης εκκωφαντική η σιγή και από υπεύθυνους (υποτίθεται) επιστημονικούς φορείς όπως ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος και ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων. Όσον αφορά τον ΠΙΣ αυτό δυστυχώς είναι αναμενόμενο καθώς ο ΠΙΣ εδώ και πολύν καιρό λόγω συμπαιγνίας των παρατάξεων ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έχει απωλέσει κάθε κύρος και έχει μετατραπεί σε ευνουχισμένο κυβερνητικό παραμάγαζο. Όμως η στάση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων είναι ακατανόητη και αδικαιολόγητη. Ούτε στο παρελθόν αλλά ούτε και πολύ περισσότερο τώρα έχει αντιδράσει ή αντιδρά όταν τα κερδοσκοπικά δικηγορίστικα κυκλώματα «ιατρικής λαθολογίας» αλλά και η ίδια η κυβέρνηση βάζουν στο στόχαστρο της κερδοσκοπίας ακόμα και την διαδικασία μεταμοσχεύσεων οργάνων από εγκεφαλικά νεκρούς δότες.

Τα πράγματα είναι εξαιρετικά σοβαρά και τείνουν να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο. Χρειάζονται επείγοντα νομοθετικά μέτρα. Οι υπουργοί Υγείας πρέπει να αφήσουν την τακτική της στρουθοκαμήλου που ακολουθούν σχετικά με το θέμα. Αν δεν το έχουν ακόμα αντιληφθεί, σε λίγο δεν θα υπάρχει κανένας έντιμος γιατρός στο ΕΣΥ που να είναι πραγματικά ιατρικά μαχόμενος. Εκτός αν το έχουν αντιληφθεί και είναι επιλογή τους.