Συντάξεις: Πως επιδιορθώνεται ένα εργαλείο ζωής;

Γράφει ο Πλάτων Τήνιος – οικονομολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά

Η συζήτηση γύρω από τις συντάξεις διεξάγεται μεταξύ ειδικών μέσα σε ομίχλη άγονων νομικισμών (από την μια πλευρά) ή απροσπέλαστων τεχνικοοικονομικών όρων (από την άλλη). Ο πολίτης, γνωρίζει βέβαια ότι για εκείνον μιλάνε όλοι, βρίσκεται όμως σε απόλυτη αδυναμία να κατανοήσει τι γίνεται, τι θα γίνει και γιατί. Αποτέλεσμα, να πέφτει θύμα λαϊκίστικων εξαπατήσεων, ή δικαστικών ανατροπών – όλων με σύντομη ημερομηνία λήξης: Αναπτερώνονται προσδοκίες για να διαψευστούν αργότερα χωρίς εμφανή λόγο.

Τι σημαίνει αυτό για τον ίδιο τον δικαιούχο των συντάξεων; Εμπεδώνεται η βαθιά πεποίθηση ότι το συνταξιοδοτικό δικαίωμα είναι κάτι τυχαίο, που εξαρτάται από την βούληση του Α ή Β κόμματος, έρμαιο δημοσιονομικών καταναγκασμών μεταξύ εκλογών από τη μια, και εκλογικών εξαργυρώσεων, από την άλλη. Το δικαίωμα στη σύνταξη για τον μέσο ασφαλισμένο παραμένει κάτι θεωρητικό.

Η αξία της σύνταξης ελάχιστα εξαρτάται από τις πράξεις και αποφάσεις του ίδιου – αλλά πολύ περισσότερες από τις άγνωστες βουλές του Κράτους. Από το 2010 έχει επίσης εμπεδώσει πως, ότι και να γίνεται, αυτό εξελίσσεται γύρω από μια πτωτική τάση την οποία ουδείς μπορεί να αναστρέψει. Δηλαδή, ένα σύστημα – “Όποιος προλάβει“, όπου σχεδόν ποτέ δεν προλαβαίνει ο ίδιος.

Ο μέσος Έλληνας ασφαλισμένος αισθάνεται αποξενωμένος από το συνταξιοδοτικό του δικαίωμα. Αυτή η έλλειψη συσχέτισης με τις κρίσιμες αποφάσεις της ζωής αποκαλείται έλλειψη ανταποδοτικότητας. Συνήθως αυτή σχολιάζουμε αρνητικά ως εμπόδιο στην ανταγωνιστικότητα ή στις προοπτικές της οικονομίας. Η μακροοικονομική αυτή οπτική αποκρύπτει το άμεσο κόστος το οποίο υφίσταται ο ίδιος ο ασφαλισμένος.

Την εποχή της μακροβιότητας, όταν ο ασφαλισμένος έχει να προγραμματίσει ίσως και 30 χρόνια ζωής μετά την εργασία, το κόστος της αλλοτρίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος αποκτά καταλυτική σημασία. Παλαιότερα, τα ισχυρά δίκτυα οικογενειακής αλληλεγγύης και συμπαράστασης ήταν σε θέση να αποκαταστήσουν τις κυβερνητικές αστοχίες. Πέραν αυτού, ενώ προ κρίσης οι αστοχίες χρεώνονταν στη φορολογία και στις γενιές που έρχονταν, από το 2010 και μετά το κόστος επιστρέφει στον ίδιο τον ασφαλισμένο.

Το να μπορεί ο ασφαλισμένος να σκεφτεί και να προγραμματίσει την ζωή του δεν είναι μόνο απαραίτητο για την ανάκαμψη των αποταμιεύσεων προκειμένου να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις. Η ύπαρξη ενός αξιόπιστου συστήματος συντάξεων, η σχέση του οποίου με το άτομο είναι απλή, κατανοητή και εξατομικευμένη αποτελεί στην εποχή μας ένα απαραίτητο εργαλείο ζωής.

Το μεγάλο κόστος του μόνιμα άλυτου ασφαλιστικού είναι ότι σήμερα ο Έλληνας και η Ελληνίδα αισθάνονται ότι έχασαν τον έλεγχο της ζωή τους. Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, πάνω και πέρα από νομικά ή αναλογιστικά κριτήρια, θα κριθεί από το αν καταφέρει να επιστρέψει στον ασφαλισμένο την δυνατότητα να σχεδιάζει το πώς θα ζει.

*αναδημοσίευση από το νέο έντυπο ViSION της Ευρωπαϊκής Πίστης Α.Ε.Γ.Α. σε επιμέλεια της Ethos Media 

Δείτε το έντυπο εδώ: ViSION