Η ακριβής και μη κοστοβόρα διαδικασία ανάλυσης λυμάτων για τον εντοπισμό και την πρακολούθηση της εξάπλωσης του επιδημιολογικού φορτίου του SARS-CoV-2 τέθηκε στο επίκεντρο διαδικτυακής εκδήλωσης  της αντίστοιχης Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας.

Η παρακολούθηση του ιού SARS-CoV-2 στο αποχετευτικό σύστημα από ερευνητές έχει ενσωματωθεί στα εθνικά συστήματα παρακολούθησης και στις εθνικές αρχές δημόσιας υγείας. Ήδη έχει  την αποδοχή ως προσέγγιση τόσο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και όσο και από το κοινό, ενώ έχει τεθεί υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η παρακολούθηση των λυμάτων για την ύπαρξη του SARS-CoV-2 εκτιμάται ότι είναι μια σχετικά φθηνή και ακριβής προσέγγιση της διάδοσης της νόσου σε μια κοινότητα, ιδιαίτερα:

• χρήσιμη ως εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης της διάδοσης,
• απαραίτητη σε περιοχές που δεν καλύπτονται συστηματικά από κλινικές δοκιμές και
• ως εργαλείο διαχείρισης σε περιοχές που θεωρούνται ασφαλείς με απουσία ανίχνευσης του ιού στα λύματα.

Σημειωτέον είναι ότι από πολλές μελέτες προκύπτει ότι τι ο ιός και συγκεκριμένα το γονοδίωμα του SARS-CoV-2 εμφανίζεται διεθνώς στα λύματα πολλές ημέρες, συνήθως από 7 έως 10 μέρες, πιο νωρίς από την εμφάνιση συμπτωμάτων και κρουσμάτων στον πληθυσμό και αποτυπώνει τόσο τους ασυμπτωματικούς όσο και τους συμπτωματικούς φορείς στην κοινότητα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα  αποτελούν οι επιστημονικές αναφορές από χώρες όπως είναι η  Ολλανδία, η Ιταλία και η Ισπανία με την εμφάνιση του ιού στα λύματα από 21-64 μέρες πριν να εμφανιστούν κρούσματα στον πληθυσμό.

Υπέρ έχει ταχθεί και ο ΠΟΥ για την ενσωμάτωση του συστήματος παρακολούθησης της πανδημίας μέσω της επιδημιολογίας λυμάτων και της χρησιμότητας της ως εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης, καθώς και για τις προσπάθειες σε παγκόσμιο επίπεδο για την εγκατάσταση συστημάτων παρακολούθησης της διασποράς της νόσου μέσω της ανάλυσης των λυμάτων.

Από την πλευρά της Ελλάδας συμμετείχε στην εκδήλωση ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ, Νικόλαος Θωμαΐδης, παρουσιάζοντας τη διεπιστημονική ερευνητική ομάδα του ΕΚΠΑ για την ανάλυση των λυμάτων. Το εγχείρημα πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, τον ΕΟΔΥ και την ΕΥΔΑΠ.

Ήδη έχει αναπτυχθεί μεθοδολογία στο ΕΚΠΑ, έχουν γίνει ενέργειες διασφάλισης ποιότητας και εναρμόνισης των μεθόδων σε εθνικό επίπεδο και παρακολουθείται η πορεία της διάδοσης της νόσου COVID-19 μέχρι τώρα στο Λεκανοπέδιο της Αττικής μέσω της ανάλυσης λυμάτων από το ΚΕΛ Ψυττάλειας. Ο καθηγητής μίλησε για τις δυσκολίες και τις προκλήσεις αυτής της επιδημιολογικής προσέγγισης, τις μελλοντικές ερευνητικές και επιχειρησιακές προσπάθειες εγκατάστασης μόνιμου συστήματος παρακολούθησης της πανδημίας από τα λύματα, τη χρήση των δεδομένων αυτών από τις υγειονομικές αρχές και την κάλυψη του τύπου και των μέσων μαζικής ενημέρωσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Άξιο λόγου είναι ότι τα δεδομένα από την ανάλυση λυμάτων λειτουργούν  συμπληρωματικά όλων των άλλων επιδημιολογικών παραμέτρων που συλλέγουν οι αρχές δημόσιας υγείας για τη λήψη μέτρων και τα μόνα αξιόπιστα σε περίπτωση που δεν υπάρχουν άλλα επιδημιολογικά δεδομένα από μία περιοχή.